شهر بن

شهرمذهبی بن در۲۵ كیلومتری شمال شهركرد و درحاشیه جاده ای كه شهركرد مركز استان را به سد زاینده رود و از آنجا به داران و از طرف دیگر به استان مركزی متصل می سازد، قرار دارد این شهر بر روی عرض جغرافیایی ۳۲ درجه ۳۳دقیقه و طول جغرافیایی ۵۰ درجه و ۴۵ دقیقه قرار گرفته است و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۰۰ متر می باشد .شهر بن از شمال به سد زاینده رود ، از جنوب به كوه بن و روستای وردنجان ، از غرب به كوه افغان و روستای لارك (لاطان ) و از شرق به كوه شیراز و سامان محدود می شود ، جمعیت شهر بن در حدود ۱۸۰۰۰ نفر است كه غالب آنها به زبان تركی تكلم می كنند ( بر اساس تحقیقا انجام شده گویش تركی بن با زبان تركی آذری و تا حدودی استانبولی قرابت بسیاری دارد كه این امر نشان دهنده این نكته است كه اجداد مردمان بن عشایر آذری زبانی بوده اند كه در زمان حكومت صفویه برای تعدیل نیروی عشایر بومی منطقة چهارمحال و بختیاری در این مكان اسكان داده شده اند همچنین در این تحقیقات به این نكته اشاره شده است كه با توجه به گویش خاص مردم بن انتساب آنها به عشایر ترك زبان قشقایی نادرست می باشد و احتمالاً اجداد اهالی بن قسمتی از طوایف قزلباش ( هفت طایفة ترك منطقة آذربایجان در زمان صفویه ) بودند كه در زمان صفویه به این منطقه كوچ داده شده اند .) شغل بیشتر مردمان بن كشاورزی ، باغداری و دامپروری است و گردو ، بادام ،آلوچه و هلوی باغات بن شهرت و طرفداران زیادی دارد ./
وجه تسمیه شهر بن :
شهر بن از جمله شهر های قدیمی چهارمحال و بختیاری است قبل از آنكه شهر بن در این محل ایجاد گردد ، اجداد و ساكنین فعلی در ادامه دره ای كه هم اكنون شهر در آن موجود است و در نزدیكی امامزاده بابا پیر احمد ساكن بوده اند ، از طرف دیگر با توجه به اینكه شهر بن از جمله شهرهائی است كه به دلیل مقاومت مردم آن در مقابل افغانها سقوط نمی كند می توان یقین یافت كه این شهر در آن زمان از جمله نقاط آباد منطقه چهارمحال و بختیاری بوده است توجه در ریشه لغوی و وجه تسمیه شهر بن نیز تا حدودی واقعیت را روشن می سازد افراد مسن و سالخورده محلی در مورد وجه تسمیه این شهر می گویند شهر بن از نظر موقعیت جغرافیائی در محدوده ای بین حوزه نفوذ خوانین بختیاری و خوانین قشقائی بوده است و از این نظر به” بین” معروف بوده كه به مرور كلمه” بین” به” بن” تغییر شكل داده است بعضی دیگر هم معتقدند كلمه بن از لغت بُن به معنی ریشه آمده است بدین معنی كه چون شهر بن در دامنه كوه قرار گرفته در قدیم می گفتند كه شهری كه در بُن كوه قرار گرفته است .

موقعیت طبیعی شهربن:
۱
– كوه افغان به زبان محلی قوقان :
كوهی است طولانی ، سرسبز و سردسیر .كه در دامنه این كوه چشمه های آب سرد و گوارا جاری می باشد كه این كوه به باغات این چشمه مشرف می شود. در ابتدای این كوه گرداب واقع شده است در این كوه آب انباری توسط افغانها ساخته شده است.

۲-كوه شیراز :
كه سه چهارم آن در املاك بن قرار دارد و از شمال شرقی این كوه به املاك سامان محدود می شود . روایت شده است كه : شخص دامداری در این كوه گوسفند چرانی می كرده است و یك روز متوجه می شود بزی از گله جدا شده در شكاف سنگی داخل می شود و از آب آن می‌نوشد بعد از آن اتفاق شبان هر روز برای نوشیدن آب به آنجا می رفت تا یك روز برای اینكه بداند عمق آب چقدر است نی را در داخل آب می كند و آب نی را با خود می‌برد . یك سال بعد نی را در بازار شیراز می بیند و خواستار آن می شود داستان به خان شیراز می رسد و او را می خواهند خان شیراز چند نفر از مباشران خود را همراه چوپان به محل عبور آب می فرستد و به مباشران می گوید وقتی آنجا را یافتید چوپان را بكشید تا جریان سرچشمه آب پنهان بماند . روایت دیگر می گوید طایفه ای از اتابكان فارس به این محل آمده و این كوه را ییلاق خود قرار داده و از این جهت كوه را كوه شیراز می گویند .

۳– كوه جنگی بن :
كوهی است مرتفع كه سنگر سوق الجیشی مردمان بن در زمان حمله متجاوزان به این شهر بوده است و در جنوب كوه مزبور زمینهای مرغوب و زراعتی می باشد كه شاه نشین می نامیدند و به روایت دیگر عده ای از طایفه اتابكان زمینهای این بخش را پایتخت خود قرار دادند و چون این زمینها مورد قبول واقع نشد زمینها را ترك كردند .
نقاط سیاحتی و زیارتی بخش بن
۱- مجتمع تفریحی گرداب بن
۲ – تندیس یادبود میرزا حبیب دستان بنی
۳- پارك ملت شهر بن
۴- منطقه شكار ممنوع شیدا
۵- حاشیه سد زاینده رود در یانچشمه ( باغ شهر شیدا )
۶- پیست اسكی بارده
۷- زیارتگاه امامزاده بابا پیر احمد و باغات مربوطه در حاشیه زاینده رود
۸- زیارتگاه امامزاده سَیّد بهاءالدین محمد شیخ شبان
۹- زیارتگاه امامزاده سَیّد محمّد بارده
۱۰- زیارتگاه بابامحمود شهر بن
۱۱- زیارتگاه امامزاده حارث بن علی جمالو
۱۲- پل های تاریخی : حاج الله یار و حاج مهدی
۱۳-حمام تاریخی چندصدساله
۱۴-قنات های تاریخی چندصدساله
۱۵-درختان گردوی چندصاله درباغات درازدره

مردم شناسی
مردم شهر بن به زبان فارسی و تركی قشقایی تكلم می‌كننداقلیتی نیز گویش بختیاری دارندو در این شهر باغداری و دامپروری رواج فراوان دارد . تالاب بن هم از جاذبه‌های گردشگری این شهر می‌باشد. شهر بن از لحاظ قدمت و ساختار بسیار قدیمی می‌باشد. كارخانجات مهمی در بن بدست مهندسین فرنگ رفته این شهر كه تمایل به ساخت شهر خویش دارند افتتاح شده‌است كه از بزرگ‌ترین انها كارخانه گازكربنیك (CO2)این شهر است. از مراكز سیاحتی و زیارتی بخش بن امامزاده باباپیر احمد ، امامزاده سید محمد بارده ،امامزاده سید بهاالدین محمدشیخ شبان ، حاشیه سد زاینده رود ، باغهای حاشیه رودخانه زاینده رود ، گونی باغ ، قاراتینگه ، ماقارآشنا، آق بولاغ چینه و … می‌باشد .

زادگاه میرزا حبیب دستان بنی
بن زادگاه میرزا حبیب دستان بنی معروف به میرزا حبیب اصفهانی است. وی خطاط، نویسنده و مترجم بزرگی در عصر خویش بود و نخستین دستور زبان فارسی را به رشته تحریر درآورد. مردم قریه بزرگ بن اصفهان نزدیك پایتخت نه در مدت محاصره ونه پس از سقوط آن در برابر افغانان سر تسلیم فرود نیاوردند وتمام دستجات افغانی را كه از طرف محمود برای سركوبی مردم قریه گسیل گشته بودند شكست داده ، منهدم كردند. سرانجام سردار افغانی با روستائیان بن اصفهان صلح شرافتمندانه‌ای منعقد كرد. محمود كه مایل بود بهانه‌ای به دست آورده پیمان صلح را نقض ومردم بن را قلع وقمع كند جاسوسان خویش را مخفیانه به این قریه اعزام كرد وآنها را مامور ساخت كاری كنند كه مردم قریه نخست پیمان را بشكنند ولی روستائیان قریه جاسوسان را خفه كرده جنازه آنان را نزد محمود فرستادند.