سرافی دوزی كه از جمله هنرهای دستی سوزن دوزی است ، از هـنـرهای اصیل سیستان و بلوچستان است كه از دیرباز در این استان مرزی رایج بوده و از نسلی به نسلی دیگر انتقال یافته است. صنایع دستی و سنتی سیستان و بلوچستان با ویژگی‌های بارز خود شیفتگان بی‌شماری دارد و به اقصی نقاط جهان صادر می‌شود. اشكال هندسی به‌كار رفته با رنگ‌های متنوع روی پوشاك زنان بومی سیستانی و بلوچ خود نمایانگر هنری خلاق زاییده ذهن پویای مردمان این دیار و بویژه زنان است. جدای از این، مردان و زنان این دیار با پوشش محلی و سنتی نشان داده‌اند كه همچنان بر صیانت از میراث فرهنگی پایبند هستند. مردم این دیار در طول تاریخ با خلق آثار سنتی و دستی ضمن معرفی بیش از پیش استان، گامی مهم برای امرار معاش نیز برداشته‌اند. صنایع دستی رایج در این دیار هم تامین‌كننده نیازهای خانواده و هم‌راهی برای امرار معاش به شمار می‌آیند. دراین میان هستند هنرهای سنتی كه نسبت به دیگر صنایع راه خود را در بازار گشوده و خریداران زیادی دارند و سوزن‌دوزی از آن جمله است.
در سیستان و بلوچستان از سوزن‌دوزی به بلوچ‌دوزی نیز یاد می‌كنند. این هنر نزد ساكنان این دیار و به‌ویژه زنان از اهمیت زیادی برخوردار است.
این هنر زیبا به یاری دستان هنرمند و ماهر زنان و دختران بر پارچه شكل می‌گیرد و بعضا به فراخور اوضاع اقتصادی خانواده، تنها راه امرار معاش برخی زنان این استان است.
هنر سوزن‌دوزی را دختران در سنین پایین از مادران خود فرا می‌گیرند. سوزن‌دوزی هنری است كه در قالب اشكال مختلف هندسی برگرفته از ذوق و تخیل مردان و زنان این سامان برای تزیین و آراستن خانه نیز به كار می‌رود. هم‌اكنون در جامه‌های مردم محلی سیستان و بلوچستان اشكال هندسی مختلفی به چشم می‌خورد كه بسیار زیبا و جالب توجه است. ذوق و هنر زنان سیستان و بلوچستان در رشته سوزن‌دوزی را می‌توان روی پیش سینه و سر آستین پیراهن مشاهده كرد. زنان این دیار معمولا یك پیراهن بلند و شلوار گشاد به تن می‌كنند كه روی این لباس‌ها سوزن‌دوزی شده است.كارشناسان می‌گویند: عوامل مختلفی سبب شده تا متأسفانه این رشته شاخص دستخوش مشكلات شود. به گفته آنان، امروزه ماشینی شدن، بلای جان طرح‌های سنتی شده و نگرانی‌های زیادی را به وجود آورده است كه باید چاره‌ای اساسی اندیشیده شود. طرح‌های سوزن‌دوزی ماشینی معمولاً شبیه كارهای سنتی بوده و با رنگ‌های مختلف و با قیمت ارزان در بازار عرصه می‌شود.
سوزن‌دوزی رایانهای
این روزها برخی طرح‌های صنعتی سوزن‌دوزی شده از كشورهای پاكستان، هند و افغانستان به‌صورت بی‌رویه وارد استان می‌شود كه مشكلاتی را برای سوزن‌دوزان ایجاد كرده است. یكی از سوزن‌دوزان بلوچ می‌گوید كه سوزن‌دوزی تنها راه امرار معاش خود و خانواده‌اش است و بیش از پیش باید مورد حمایت قرار گیرد. به گفته وی، نبود برخی امكانات از جمله پارچه مناسب، نخ و تار و پود و مشتری از جمله مشكلات موجود است. كارشناسان می‌گویند: سوزن‌دوزی رایانهای موجود در بازار، هنر اصیل زنان سیستان و بلوچستان را تهدید می‌كند.
به گفته آنان، متأسفانه برخی كارگاه‌ها با تولید انبوه از هنر سوزن‌دوزی، این هنر و رشته را كه ویژه زنان سیستان و بلوچستان است، در معرض تهدید جدی قرار داده‌اند. این تولیدات با كیفیت پایین و قیمت بسیار ارزان در بازار به فروش می‌رسد. هم‌اكنون بیش از ۵۰ كارگاه سوزن‌دوزی در سطح استان سیستان و بلوچستان فعالیت دارند.
البته در ماه‌های اخیر اقدام‌های خوبی برای حمایت از صنعتگران سیستان و بلوچستان انجام شده است كه پیگیری بیمه و نیز تامین امكانات بسته‌بندی برخی از این فعالیت‌ها را شامل می‌شود.
