بازار در بسیاری از شهرهای خاورمیانه و نیز در پاكستان و شبه قاره هند به مركز تجاری اصلی شهر اطلاق می‌شود كه از آن برای خرید و فروش و نیز برای مبادله كالا استفاده می‌شود.
بازار واژه‌ای فارسی است كه ریشه آن در زبان پهلوی بهاچار است به معنای مكان قیمت‌ها. واژه بازار تقریباً در هر زبانی كه این نوع بازار در آن رایج باشد كاربرد دارد.
اگرچه سنگ نوشته ای درمورد تاریخچه ی بازار شهرضادردست نیست.اما به دلیل اینكه بازار پیرامون مسجد جامع بنا شده است,تاریخچه ی احداث بازار را به همان دوره ی بنای مسجد جامع كه مربوط به زمان سلجوقیان است نسبت می دهند.البته درابتدای كار وسعت بازار تا این حد كنونی نبوده است.
دردوره ی صفویه این بازار به علت اینكه شهرشهرضا برسرراه عراق وفارس قرار داشته ومركز داد ستد با ایلات قشقایی وبختیاری وتا حدزیادی با ساكنین مناطق دورمثل یاسوج ,آباده بوده است یك مركز تجاری پررونق به حساب می آمد این وضع تا اوایل دوران پهلوی اول ادامه داشت.وبازارشهرضا برخلاف امروز كه بیشتر جنبه ی دكه های فروش مصارف یومیه ی مردم شهرضا را عهده داراست درزمان قدیم بیشتر جنبه ی تجاری داشته كه وجود كاروانسراهای وتیمچه های باقی مانده موید این مدعا است.تجار شهرضا برطبق اسنادموجود تا اوائل دوران پهلوی اول به عبعارتی تجار بین المللی بوده اند.وازهندوبمبئی گرفته تا شام وحلب واستامبول وبخارا وحتی مسكو مبادلات مستمر تجاری داشته اند.اما متاسفانه دردهه های گذشته به دلایل گوناگون از توسعه ورونق بازار كاسته شده ونه دیگر از تجار سابق خبری هست ونه حتی ازصاحبان حرف مشاغل ارزشمند همچون:مسگران وآهنگران و خورجین بافان وچادربافان ونمدمالان وخراط ها و…به طوریكه امروزه حجره های بازار بیشتر محل عرضه ی كالاهای چینی وكالاو مصنوعات مصرفی كم ارزش شده است.
بازار شهرضا از رسته های متعدد تشكیل شده كه عبارتند از:
باراز چه ماست فروشان ؛دراین بازار كسبه به فروش محصولات لبنی مخصوصا ماست اشتهار داشتند.
بازارچه مسگران ,این بازارچه در زمان قاجاریه به سبك بازار اصفهان ساخته شده كه درآن سه در تعبیه شده است.بازارچه مسگران الان در سكوت غم فرورفته وگرد بی رونقی در آن بازارچه مشهود است.این بازار دارای حجره هایی زیبا و سقفی بلند است.
بازارچه بزازان ,این بازار همه دوران در رونق وآوازه بوده است.
بازارچه نخودچی بریزها,این بازار مختص شهرشهرضا است ودر هیچ یك از شهرهای ایران نمونه ای از چنین بازاری را نمی توان پیداكرد.دراین بازارچه كسبه مشغول بودادن نخودچی وحصه شوربوداند كه الان نیز در بازار انواع آجیل را بو می دهند.
بازارچه توانا,كه نسبت به بقیه قدمت كمتری داردو به دوران پهلوی اول برمی گردد. وانواع كسبه درآن مشغول به كار بوده اند.
سقاخانه ها:از دیگر بناهایی كه درطول مجموعه ی بازار قابل توجه است ,وجود سقاخانه هایی است كه درطول بازار برای تامین آب رهگذاران تشنه كام در فصول مختلف بنا گردیده وبانیان سقاخانه ها برای این بناها موقوفات متعددی را قرارداده اند.
كاروانسراها:از دیگر بناهایی كه درمجموعه ی تاریخی بازار مورد توجه است,كاروانسراهایی است كه در طول بازار برای اتراق كاروانها احداث گردیده.
از كاروانسرهایی كه تا اكنون باقی مانده ومورد تخریب وتغییر كاربری داده نشده است عبارتند از:
كاروانسرای جعفر خان كه بعد به نام كاروانسرای متقی تغییر نام داده است.
كاروانسرای چهار سوق كه درزمان قاجاریه همزمان با خود چهرسوق به سبك بازار اصفهان احداث گردیده است.
كاروانسرای شاهمنصوری كه كاروانسرایی كوچك نسبت به كاروانسرهای بالا است.
كاروانسرای قیام
كاروانسرای بازار سرباز
تیمچه ها از بناهایی هستند كه در طول بازار به چشم می خورند وازجله ی آنها می توان به تیمچه ی سلیم مربوط به دوران قاجاریه وتیمچه ی رجایی می توان اشاره نمود.
مسجد جامع بنایی است كه ازدوران سلجوقیان برجای مانده .
چهار سوق بزرگ چهار سوق بزرگ بازار شهرضا مربوط به اوایل دوره قاجار است و در شهرضا، بازار، چهارسوق بزرگ واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۳۹ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چهار سوق بازاربزرگ شهرضا مربوط به اوایل دوره قاجار است.
تیمچه های بازار
تیمچه به معنی كاروانسرا به معنی تیم كوچك یا كاروانسرای كوچك بوده است. اما در دوره معاصر به كاروانسراها یا سراهای كوچك و سرپوشیده، تیمچه می‌گویند. تیمچه فضای مناسبی برای عرضه كالاهای گرانبها مانند فرش، دور از آسیب باد و باران و آفتاب پدید می‌آورد. به همین سبب فضای تیمچه‌ها، غالبا نسبت به كاروانسراها از لحاظ اقتصادی گران تر بوده و برای عرضه اجناس ارزان قیمت استفاده نمی‌شده است.
تیمچه ساختمانی است بیشتربه صورت دوطبقه ، كه هر طبقه دارای چند حجره است.
تیمچه های موجود در بازار سرپوشیده شهرضا بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارند . شیوه معماری این تیمچه ها برگرفته از دوره قاجار بوده و معماری این بناهای قدیمی خود نمودی از سنتها ، آداب و رسوم ، و به منزله سند هویت دوره ای از تاریخ محسوب می شود . بافته ها و هنر های دستی در شهرستان شهرضا جدا از دیگر نقاط این مرز و بوم نبوده و انواع دست بافته های از نوع مرغوب كه خود نشان از هنر و ذوق هنر مندان این دیار است در تیمچه ها و بازار بافته عرضه می شود . از جمله تیمچه های ثبتی و با ارزش در شهرضا می توان به تیمچه حاج سید میرزا ، توكل ، رجایی ، حاج سید اسماعیل ، متقی ، مشكی و تیمچه صالحی اشاره كرد كه در آن انواع ، گلیم ، جاجیم ، نمد و فرش تولید و ارائه می شود . امروزه از تیمچه ها و كاروانسراها به عنوان انبار كالا و بارانداز استفاده می شود . كه در صورت باز سازی ، این مكانهای تاریخی رونق بیشتری خواهد یافت . با توجه به وجود مراكز تجاری متعدد در شهرضا و گسترش روز افزون آن هنوز بازار و تیمچه ها به عنوان قطب اقتصادی شهر، خواستگاه اصلی در رفع نیازهای و احتیاجات روز مره مردم شهرضا است و گسترش روز افزون آن هنوز بازار و تیمچه ها به عنوان قطب اقتصادی شهر ، خواستگاه اصلی در رفع نیازهای و احتیاجات روز مره مردم شهرضا است می طلبد در حفظ و مرمت این مكانهای تاریخی و ملی تلاش بیشتری شود .
كاروانسرای متقی
كاروانسرای چارسوق
كاروانسرای شاه منصوری
