به بخشی از تولیدات آهنگران كه یراق آلات درها و پنجره ها را تشكیل می دهد “زمود گری” می گویند. به عبارتی دیگر زمود گری پیشه ایست كه در آن هر نوع الصاقات فلزی كه برای در و پنجره های سنتی و قدیمی به كار می رفته، ساخته می شده است.به احتمال زیاد زمودگران مهارت زیادی در طراحی و نقاشی داشته اند، چرا كه زمود در لغت به معنی نقش و نگار كردن، تزیین كردن و همچنین اجزای الحاقی و تزیینی بنا آمده است. رایج ترین ماده برای زمود گری آهن است.
در ابتدای كشف آهن ازآن برای ساخت زیور آلات استفاده می كردند ولی هنگامی كه انسان دریافت آهن جسمی سخت،با دوام وبا استحكام بالاست ،علاوه بر استفاده در ساخت ابزار و وسایل آهنی مربوط به كشاورزی ،جنگ افزار ها و وسایل خوراك پزی ،از آن به صورت پوششی به منظور افزایش استحكام مواد آسیب پذیر نیز سود جستند كه به جز پوشش بدن به هنگام نبرد ،پوشاندن دروازه های چوبی را نیز شامل می شد.
در اثاری كه از حفاری های گورستان لیخ شیران اردبیل مربوط به هزاره اول قبل از میلاد به دست آمده قطعات چوبی را با ورقه وگلمیخ های فلزی پوشش داده بودند. روكش یا آهن كوب كردن درهای بزرگ چوبی قلعه ها از دوره ماد مرسوم بود و تا دورههای بعد نیز دروازه ها بدین گونه پوشش داده می شد.از دوره هخامنشی و ساسانی ،بقایای در و پنجره ای در دست نیست تا بتوان چگونگی آنها را دریافت ولی در دروازه تخت جمشید جای پاشنه و پاشنه گرد درها ،كه در سنگ فرو رفته ،نشان از آن دارد كه بر این دروازه ها ،درهای سنگین دو لته با روكش آهن كوب ،زر كوب ویا سیم كوب وجود داشته است. می دانیم كه در دوره هخامنشی علاوه برچوب سرو وكاج ،چوب های سخت دیگری را از راه های دور برای تكمیل كاخ ها وساختن در وپنجره به مراكز حكومتیمی آوردند .
درباره چگونگی ساختمان های كاخ داریوش در كتیبه های شوش چنین آمده است :
“…..پرده ها از پارچه های گران بها كف تالار از سنگ های سیاه و سفید ،تیر های سقف از چوب سدر وصنوبر هندی یا ارز و آبنوس پوشیده با روكش طلا بود كه با عاج و جواهراتی چون یاقوت و زمرد ترصیع شده بود.اشكال زیبای حیوانات برروی درهای برنزی و آهنی نصب شده شده بود وحتی روی بعضی از دیوار ها را با ورقه های طلا پوشانده بودند “.برخی از الوارهای ستون و سقف با ورقه های ضخیم فلزات گرانبها روكش شده بود تا با تابیدن نور ، باز تاب و درخشش زیبایی داشته باشد و بر روحانیت فضا بیفزاید.گلهای چند پر یا روزت(انگور) نقش مایه ای است كه در ساخت برخی از یراق آلات تزیینی پوشاك انسان ، دهنه ومال بند اسب ، ودروازه ها استفاده می شده است.
