هور العظیم یا تالاب بزرگ هویزه (هور الهویزه)، بزرگ‌ترین هور (تالاب)های استان خوزستان و یكی از بزرگ‌ترین تالاب‌های داخلی ایران است كه در غرب استان خوزستان در انتهای رود كرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان قرار دارد.
این تالاب از آب‌های مازاد رود‌های كرخه، دویرچ و اروندرود تشكیل شده است. مساحت این تالاب كه توسط اداره كل محیط زیست خوزستان مشخص شده حدود ۱۱۸ هزار هكتار است كه حدود یك سوم آن در ایران و مابقی آن در كشور عراق است. عمق این تالاب در سواحل كم ولی به تدریج در وسط آن به چند متر می‌رسد.
سراسر هور پوشیده از گیاهان كف‌زی مانند نِی، جگن (چولان)، لوئی، بردی، تیره تیزك است كه هر قدر به داخل آن پیش می‌رویم، ارتفاع آن‌ها بیشتر شده به طوری كه دید را محدود می‌سازند. در هور گونه‌هایی از گیاهان شناور مانند نیلوفر آبی نیز دیده می‌شود كه ریشه در آب دارند و به صورت شناور در سطح یا بخشی از آب زندگی می‌كنند. در ساحل هور گیاهانی چون كاگله، كاهوی وحشی، سورمه صحرایی و … می‌رویند.
تنوع جانوران پستاندار در این تالاب محدود است اما با این وجود تأثیرات عمیقی بر روی ساختار زندگی انسانی دارند. از جمله پستانداران معروف كنارزی منطقه هور گاومیش است كه به صورت اهلی زندگی می‌كند و بیشتر وقت خود را در نواحی ساحلی هور می‌گذراند. از سایر پستانداران هور می‌توان به گراز، سگ آبی و خفاش اشاره نمود. این تالاب از نظر حجم و نوع پرنده نیز بسیار قابل توجه است. هور الظعیم یكی از زیستگاه‌های حساس و مهم پرندگان مهاجر آبزی و بومی منطقه از جمله اردك‌ها، غار خاكستری، چنگر، انواع آبچلیك است. از گونه‌های كمیاب تالاب نیز می‌توان به میوه‌خوار، اكراس آفریقایی، عروس غاز، غاز پیشانی سفید كوچك و اردك مرمری اشاره نمود. در مجموع بیش از ۱۲ گونه ماهی در هور زیست می‌كنند كه برخی از آن‌ها عبارتند از بنی، عنزه، گطان، حمری، شلج، آمور، برزم، بیاح، كپور نقره‌ای.
وجود تالاب در منطقه سبب می‌شود كه میزان رطوبت در آن ناحیه افزایش یابد از این رو یكی از كاركردهای مهم هور العظیم، جلوگیری از اثرات مخرب طوفان شن و گرد و خاك است به طوری كه تخریب گسترده این هور در ایران و عراق، سبب شده میزان وقوع طوفان‌های شن در سال‌های اخیر افزایش یابد. متأسفانه استان خوزستان در ۳ سال اخیر با گرد و غبارهایی حدود ۲۱ برابر استاندارد مواجه شده و هر از گاهی وقوع طوفان شن سبب مختل شدن زندگی مردم منطقه می‌شود.
منابع طبیعی هور العظیم از زمان جنگ ایران و عراق با تهدید روبرو بوده است. كمبود آب ناشی از احداث سد در مسیر رودخانه‌های منتهی به این تالاب، آسیب‌های قابل توجهی به این زیستگاه وارد كرده است. زیرمجموعه‌های شركت ملی نفت ایران در این منطقه با جاده‌سازی غیرضروری، عدم رعایت عرض مورد توافق درباره جاده‌ها، دفع پسماندهای حاصل از حفاری چاه‌ها و پساب‌های تخلیه‌شده در تالاب، به محیط زیست این تالاب آسیب زده است.
حاشیه‌نشینان هور كه مردمی عرب‌تبار می‌باشند، تا پیش از جنگ ایران و عراق در ده‌ها روستا و آبادی حاشیه هور با استفاده از این تالاب و آبزیان آن، اقتصاد خانواده‌های خویش را تأمین می‌كردند اما امروزه تقریباً تمام روستاهای مجاور هور به جز شهر رفیع، به طور كلی از بین رفته‌اند.
راه‌های متعددی برای دسترسی به این تالاب زیبا وجود دارد از جمله راه آسفالته سوسنگرد- بستان- چَزابه- هویزه رفیع، همچنین راه آسفالته اهواز به سید خلف و طلائیه و راه شنی و نظامی پاسگاه‌های طبر به شط علی. جاده طبر- شط علی و جاده شركت نفت، از دیگر راه‌های دسترسی جهت مشاهده این تالاب می‌باشد.
