غار بورنیك

غار بورنیك در انتهای دره طولانی و وسیع هرانده و در نزدیكی روستایی به همین نام قرار دارد.

این غار در استان تهران، در ۱۲۰ كیلومتری شرق شهر تهران و ۱۲ كیلومتری جنوب غربی شهر فیروزكوه و ۶ كیلومتری حاشیه جنوبی روستای هرانده قرار دارد.

نام غار از دو كلمه بور و نیك تشكیل شده است. بور تغییر یافته كلمه بار جهت سهولت تلفظ در اضافه شدن به كلمه نیك است. بار به معنای ساحل، كنار و جای امن است. بورنیك یا بار نیك یعنی محل امن خوب كه اسم پرمعنایی برای غار به علت موقعیت خاص قرارگیری آن است.

این غار محل امنی برای زندگی و پناه گرفتن بوده است. دهانه غار از دید نهان و به رودخانه نزدیك است. به همین خاطر غار محل امنی برای سكونت در مواقع خطر و زندگی در دوره غار نشینی بوده است.

دهانه غار به ابعاد ۱۰ در ۱۵ متر و بلندی ۶ متر در ارتفاع ۱۹۵۰ متری سطح دریا قرار دارد. غار از ۳ تالار عظیم تاقدیسی تشكیل شده كه در سقف هر كدام، شكاف (گسل) اولیه غار بخوبی نمایان است.

تالار نخست یا تالار بیرونی محوطه بزرگی و با سنگچین كردن كف شیب دار در گذشته، دو ایوان كه با یكدیگر ۲ متر اختلاف ارتفاع دارند بوجود آمده است.

این تالار سكونتگاه اصلی غار بوده و وجود آثاری مانند سفال‌های شكسته از دوره های تاریخی مختلف در آن، نشان دهنده آن است كه از مراكز اصلی زیست انسانهای غارنشین به بعد بوده است.

در گوشه راست تالار دیوار دروازه دار سنگچین شده ای جلو یك دهلیز ساخته شده و احتمالا محل نگهداری احشام بوده است. در گوشه چپ تالار ، دهانه ای بعرض ۸ متر و بلندی ۱۰ متر ورودی تالار دوم یا تالار اصلی غار است.

تالار دوم یا تالار اصلی غار با شیب تندی به سمت پایین می رود. این تالار دارای یك دالان نسبتا طولانی در انتها و دالان دیگری بسوی تالار سوم است. در ابتدا و سمت چپ تالار نیز راهرویی رابط این تالار و تالار سوم غار است.

در انتهای تالار یك چاه به عمق ۵ متر و یك دهلیز به طول ۶ متر وجود دارد. دیواره های دالان یاد شده از چكنده های گل كلمی و نخودی سفید و صورتی رنگ پوشیده شده است. دالان دیگری كه ابتدای تالارهای دوم و سوم غار را به هم متصل می‌كند ۱۰ متر پهنا و ۴ متر بلندی دارد.

تالار سوم غار از ابتدا تا انتها شیب تند سنگلاخی و لغزنده ای دارد . انتهای آن دهلیزی دارد كه پس از ۸ متر به تالاری پر از پرتگاه ختم می شود. عمق بعضی پرتگاه ها ۲۰ متر است و این بخش غار از سنگهای ستونی و چكنده های مخروطی و كف آن از چكیده‌ها پوشیده شده است.

عمیق ترین سطح غار در تالار سوم و مقابل دهلیز رابط پایینی بین دو تالار، حدود ۶۰ متر پایین تر از سطح دهانه غار واقع است. طول شعبه اصلی غار حدود ۵۰۰ متر است.