منطقه حفاظت شده كوسالان و شاهو در استان كردستان واقع است. این كوه در بخش شمالی هورامان در موازات شاهو و دالانی است ارتفاع كو سالان در حدود ارتفاع دالانی می باشد در حقیقت این سه كوه مثلثی را تشكیل می دهند كه كوسالان ضلع شمالی ، شاهو ضلع جنوبی و دالانی ضلع جنوب غربی آن را می سازد.
كوه شاهو بخشی از رشته كوه زاگرس است و مهمترین و معروفترین كوه منطقه هورامان میباشد این كوه شاهو كوه شاهو بخشی از رشته كوه زاگرس است و مهمترین و معروفترین كوه منطقه هورامان میباشد این كوه بلندترین كوه استان كرمانشاه است و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا حدود ۳۴۰۰ متر می باشد. شاهو در شرق ناحیه هورامان قرار گرفته وطول وعرض آن به ترتیب حدود ۷۵ كیلومتر ( از لب رودخانه سیروان در نزدیكیهای روستای داریان تا شهر روانسر) و ۱۵ كیلومتر ( از شهر پاوه تادره ژاوه رود ) می باشد. این كوه دارای قل معروفی چون زوالی( در نزدیكی شهر پاوه ) و نور ( در نزدیكیهای روستای داریان ) است.
شاهو دارای مراتع و چراگاههای فراوان و نیز هوارگاه های( ییلاق ) متعدد، كه با صفا ترین و معروترین آنها پیاز دول میشیاو و گاول هستند، می باشد. تنوع گیاهی شاهو فوق العاده زیاد است و حدود ۳۰نوع گل و گیاه در ارتفاعات مختلف آن رویش دارند. برخی از این گیاهان تعلیغی. تعدادی خوراكی برخی معطر و بعضی سمی وتعدادی نیز دارای خواص درمانی هستند. تنوع جانوری شاهو نیز قابل توجه است ، اما متاسفانه به علت شكار بی رویه نسل برخی از جانوران از جمله كبك در حال انقراض می باشد بنا به گفته پیشینیان قبلا در شاهو پلنگ مشاهده شده است. خرس،روباه، شغال، گرگ از جمله جانوران موجود در شاهو هستند. جنس سنگهای شاهو عمدتا آهكی است. در دامنه ارتفاعات شاهو تعداد زیادی چشمه وجود دارند كه تامین كننده آب كشاورزی و مشروب شهر های پاوه و روانسر و تعدادی روستاهای منطقه می باشند.
این زیستگاه مهم با مساحت ۵۷۰۰۰ هكتار در شهرستان كامیاران سروآباد و مریوان واقع گردیده كه تنوع زیستی بالایی داشته و معماری روستاهای داخلی این منطقه به آن روح و زیبایی ویژه ای داده است. این منطقه بر اساس مصوبات دولت در سال ۱۳۸۷ به جمع مناطق تحت مدیریت اداره كل حفاظت محیط زیست كردستان در آمده است. در این زیستگاه تاكنون ۱۱۷ گونه پرنده ۲۳ گونه پستاندار۱۷ گونه خزنده ۲۴۲ گونه گیاهی شناسایی شده است كه می توان به گونه های پرندگان شكاری سیاهگوش –قوچ و میش-خرس قهوه ای و پلنگ اشاره كرد.
منبع : كویرها و بیابان های ایران
