گُنبَد كاووس یا گنبد قابوس مركز شهرستان گنبد كاووس در استان گلستان ایران است كه جمعیت آن براساس سرشماری سال ۱۳۸۵،درحدود ۱۲۷,۱۶۷ نفر بوده‌است.
اكثریت مردم آن را تركمن‌ها تشكیل می‌دهند. این شهر به خاطر دارا بودن یكی از بلندترین برج‌های آجری دنیا با همین نام كه در قرن یازدهم میلادی بنا شده‌است، معروف است.
تاریخچه
شهر گنبدكاووس در دوران كهن به جرجان معروف بوده و به دلیل قرار داشتن در جاده ابریشم از اهمیت بسیاری در بازرگانی برخوردار بوده‌است. در طول دورانهای متمادی، هنگام حكمرانی سسلسه‌های آل زیار و آل بویه، این شهر پایتخت ایران بوده‌است. و از آن دوران برج آجری قابوس كه احتمالاً مدفن سلطان آل زیاری، قابوس بن وشمگیر است، ساخته شده كه قدیمیترین ارامگاه سبك تركمانان سلجوق بوده و ارتفاع آن به ۶۰ متر می‌رسد و بین سالهای ۱۰۰۶ تا ۱۰۰۷ میلادی بنا شده‌است.بعد از دورانی بدلیل زلزله شهر گنبد قابوس كه نمادی از تمدن اسلامی و جهانی بود با خاك یكسان شده و بعدها بقایای آن در قسمت شرقیِ شهر گنبد قابوس كشف شد.
شهر كنونی به سال ۱۳۰۵ هجری شمسی، در دوران سلسله پهلوی جهت سكونت عشایرتركمن، به‌دستور رضاشاه بنیان نهاده شد و به سپاس از قابوس بن وشمگیر نام آن‌را گنبد قابوس (كه اكنون به گنبد كاووس تغییر یافته‌است) نهادند. نقشه اصلی این شهر توسط كارشناسان آلمانی، مطابق با اصول شهرسازی طراحی شد و از اینرو خیابانهای متقاطعی داشته و با الگوی شطرنجی فاقد معابر تنگ و قدیمی است. گنبد كاووس جزو اولین شهرهای ایران است كه در آن شهرداری قدمت درازی دارد. این شهر امروزه از شهرهای زیبا و دیدنی استان گلستان محسوب می‌شود.
اقلیم و آب و هوا
آب و هوای آن معتدل و مرطوب است و میزان بارش سالانه حدود ۵۰۰ میلی متر است. گنبدكاووس دارای آب و هوای مساعد و خاكی حاصل‌خیز است. آب كشاورزی از رودها و چاه‌ها فراهم می‌شود و محصولات كشاورزی عبارتند از: گندم، جو، پنبه، بنشن، و میوه جات. این شهرستان همچنین پنبه و غلات تولیدی را به كشورهای دیگر صادر می‌كند.
