گلیم بافی

گلیم بافی از قرن ها پیش در استان یزد به خصوص شهرستان های میبد، خاتم و ابركوه رایج بوده است و گفته می شود كه بیش از یك هزار سال در این خطه سابقه دارد.
گلیم بیش از قالی در كشورمان سابقه و قدمت دارد و در واقع قالی در اثر تكامل گلیم بافی طی قرون و اعصار متمادی پدید آمده است .
گلیم های هر منطقه دارای خصوصیات ویژه ای از نظر طرح و رنگ است و با توجه به طرح و رنگ بندی های آن شناخته می شوند.
برای تهیه تار گلیم ، اغلب از نخ پنبه و پشم و در موارد استثنایی از ابریشم استفاده می شود. در گلیم بافی به شیوه « پودپیچی» علاوه بر نخ تار و پود از نخ پود نازك نیز استفاده می شود و پود به حال پیچش از میان نخ تار و پود نازك عبور می كند و با شانه بافندگی ، كوبیده می شود.
برای بافت گلیم به «دار» با انواع عمودی، افقی، تبریزی و گردان ، مواد اولیه نخ چله ، پشم و نقشه نیاز است.« دار ثابت» ابتدائی ترین و « دار تبریزی» متداول ترین دارهاست و در دار گردان ، می توان طول تارها را به اندازه طول گلیم تنظیم كرد.
نخ چله از پنبه با ضخامت های متفاوت تهیه می شود و در برخی روستاها به جای پنبه از پشم استفاده می كنند. پشم برای بافت گلیم نیز باید مراحل شستن ، ریسیدن و رنگرزی را طی كند و سپس به عنوان « خامه» از آن استفاده می شود.
« چله كشی» مهمترین مرحله بافت گلیم است و نخ های چله باید به موازات یكدیگر و با فاصله مشخص روی دار پیچیده شود و یك طرح با چندین رنگ در اندازه های مختلف بافته شود.
گلیم مرغوب باید در مقابل نور و شستشو رنگش ثابت باشد و در صورت نامرغوب بودن اگر رطوبت به آن برسد ، رنگ عوض می كند. برای شناخت گلیم مرغوب باید آن را پیچیده و فشار داد تا استحكام آن سنجیده شود و گلیم های دارای پود كم به آسانی كشیده و از هم باز می شود.
هر چه گلیم سبك تر باشد از مرغوبیت بیشتری برخوردار است زیرا در بافت آن از تار و پود ظریفتری استفاده شده است.
بافندگان روستایی معمولا در لبه های خارجی گلیم ، حاشیه ای با موی بز به رنگ سیاه می بافند كه این كار به استقامت گلیم كمك می كند.
گلیم های استان یزد بیشتر دارای رنگ های سیاه، لاكی، زرشكی و نخودی است. ثبات رنگ، سبكی وزن و مرغوبیت از ویژگی های گلیم یزد است و اغلب گردشگران داخلی و خارجی آن را خریداری می كنند.
ساده بافی ، سوماك، چاك دار، بدون چاك، گلیمچه، سجاده، جوال، خورجین، سجاده و جولی، از انواع گلیم یزد است و طرح و نقشه گلیم یزد ذهنی است و بافنده بدون مراجعه به نقشه آن را می بافد.
گلیم برای تزئین دیوارهای خانه، كف پوش اطراف فرش های منزل، آویز ورودی، پادری و … مورد استفاده قرار می گیرد.
گفتنی است: هنرمندان هنر دستی گلیم بافی در استان یزد یك هزار نفر می باشند كه در حال حاضر حدود ۵۰ نفر در این صنعت مشغول به كار هستند.
معرق، مشبك، ایكات، زیلو بافی، قالی بافی، سفال ، احرامی، شعر بافی، چاقو سازی، خاتم ، مسگری و قلم زنی از جمله صنایع دستی استان یزد می باشد