شهرستان قائم شهر بر حسب شواهد و قرائن موجود از جمله اماكن مذهبی نظیر امامزاده یوسف رضا و یا آرامگاه علامه فقیه شیخ طبرسی از سابقه دیرینه تمدن و فرهنگ قبل از قرن ششم هجری خبر میدهد و با توجه به سوابق موجود بنای اولیه این شهر در دوران قاجاریه با نام علی آباد نهاده شد كه شامل قریه ای با واحدهای تجاری و مسكونی در حوالی میدان طالقانی امروزی و محله هایی در اطراف و روستاهای بزرگ نظیر چمنو(جمنان فعلی) قادیكلا و كوچكسرا در حاشیه بوده است كه بعد از انقراض دوران قاجاریه و آغاز حكومت رضا خانی به لحاظ موقعیت خاص منطقه ای (محل عبور كاروانهای تجارتی و زیارتی از استانهای همجوار مانند تهران گیلان و خراسان ) . حكومت آن زمان را بر آن داشت كه در شهر واحدهای صنعتی كوچك و بزرگ از قبیل كارخانجات نساجی و گونی بافی و چوب بری و شالیكوبی دایر نماید این مسائل باعث شد كه مردم از اطراف و اكناف و سایر ولایات كشور به این سامان مهاجرت نمایند و نهایتا در سال ۱۳۱۳ علی آباد تبدیل به شهرستان شاهی شد و در این مقطع از زمان با احداث راه آهن سراسری و توسعه صنایع نساجی در این شهرستان كمكم به جمعیت و توسعه عمرانی و ساخت و ساز شهر افزوده شد. پس از انقلاب نام این شهرستان به قائم شهر تغییر یافت و امروز به عنوان یك شهرستان استراتژیك جغرافیایی كه ارتباط تهران بزرگ را با شمال و شمال شرقی از دو مسیر متفاوت جاده فیروزكوه و جاده هراز مرتبط می سازد دارای اهمیت ویژه می باشد
منابع طبیعی و جنگل ها
با توجه به اوضاع طبیعی شهرستان قائم شهر ، بارش و رطوبت جهت ایجاد پوشش گیاهی فراهم می باشد. البته پوشش گیاهی در تمام نقاط آن یكسان نمی باشد زیرا تا ارتفاع ۲۰۰۰ متری كه نفوذ رطوبت دریآی خزر از بین رفته و یآ به كمترین مقدار می رسد ، از تراكم جنگل بسیار كم می شود و بمرور بجای جنگل مراتع جایگزین می شود. در شهرستان قائم شهر فصل خشك به طور كامل وجود ندارد جنگل : شروع جنگل قائم شهر از كوه پایه های البرز شمالی میباشد كه دارای حداكثر بارندگی می باشد و میزان گسترش جنگل در گذشته به طرف دشت بیشتر بوده است كه به مرور به منظور تهیه اراضی مزروعی ، درختان جنگل كاملا بریده شده اندو یا به صورت بقایای جنگل مخروبه با درختان پهن برگ دیده می شوند. به طور كلی جنگل ها در حاشیه جنوبی قائم شهر دارای تراكم بیشتری است و انواع درختان مانند : راش ، ممرز ، توسكا و كلهر ملج انجیلی و … می توان دید پارك جنگلی تالار : پارك تالار یكی از پاركهای جنگلی معروف شهرستان قائم شهر می باشد كه این پارك در سال ۱۳۷۱ تاسیس شده و مساحت آن بالغ بر ۱۶۰ هكتار می باشد. فرآورده های جنگلی عبارت است از : ذغال ، چوب ، هیزم ، چوب آلات تبدیلی این جنگل در ۱۰ كیلومتری قائم شهر قراردارد. و پوشیده از درختان آزاد ، ممرز ، توسكا ، بلوط ، اوجا ، ملچ ، عرعر ، انجیر ، ولیك ، شمشاد ، انار ، بوته تمشك و.. با چشم اندازهایی بسیار زیبا و بدیع دارای امكانات بهداشتی و تفریحی مثل زمین فوتبال میبباشد
موقعیت فرهنگی
مردم شهرستان قائم شهر كه عموما دارای مشاغل كارگری هستند همواره از نظر علمی و آموزشی دارای جایگاه ممتازی در استان می باشند. از نظر درصد با سوادی مردم این شهرستان رتبه اول در استان را دارا می باشد. جمعیت افراد با سواد در قائم شهر ۸۳.۹ درصد بوده و همچنین این شهرستان از نظر تعداد دانشجوی رشته های مختلف بخصوص رشته های پزشكی و تعداد پزشكان به نسبت جمعیت رتبه بسیار خوبی را در استان و كشور دارا می است. این شهرستان از بعد آموزش عالی در دو مركز : دانشگاه آزاد و تربیت معلم بانوان برخوردار است. مركز تربیت معلم در سال ۱۳۵۸ راه اندازی شد و در حال حاضر با داشتن ۱۲۰ دانشجو در چهار رشته ی تحصیلی فعالیت می كند
موقعیت جغرافیایی
قائم شهر یكی از شهرستان های مركزی استان مازندران است كه از آب و هوای مناسبی برخوردار میباشد. حدود جغرافیایی آن از شمال به شهرستان جویبار (كه زمانی جزو قائم شهر بود) ، از جنوب به شهرستان سوادكوه (كه سوادكوه نیز زمانی جزو قائم شهر بود) ، ، از غرب به شهرستان بابل و از شرق به شهرستان ساری محدود است. ارتفاع قائم شهر از سطح دریا ۵۱.۲ متر است و در اقلیم معتدل و مرطوب در دشت شیبدار تا نسبتا مسطح و بر روی رسوبات آبرفتی دوران چهارم زمین شناسی قرار گرفته است. مساحت شهرستان قائم شهر در حدود ۷۴۰ كیلومتر مربع و تراكم نسبی جمعیت آن ۴۵۲ نفر در كیلومتر مربع می باشد كه پر تراكم ترین شهرستان در سطح استان محسوب می گردد. و اخیرا اعلام شده است كه یكی از پر تراكم ترین شهر ها بعد از تهران !!! است
تركیب جمعیتی
جمعیت شهرستان قائم شهر بر اساس آمار گیری ۱۳۷۷ نزدیك به ۲۶۹۲۶۸ نفر است. این شهرستان در حال حاضر از دو شهر قا ئم شهر و كیاكلا و یك بخش مركزی تشكیل شده است. بخش مركزی شامل ۵ دهستان و ۱۱۲ روستا می باشد. در گذشته شهر های جویبار و سوادكوه نیز جزو شهر تان قائم شهر به حساب می آمدند كه به شهرستان ارتقا یافتند. تركیب جمعیتی شهرستان با توجه به مهاجر پذیر بودن آن شامل اقوام مختلفی از جمله سوادكوهی ها ، آذری ها ، شهمیرزادی ها ، گرمساری ها و ساكنان بومی می باشد
رودخانه ها و منابع آب
قائم شهر دارای دو رود مهم میباشد كه در دوجهت شرق و غرب این شهرستان جاری است
رودخانه تالار
این رودخانه از ارتفاعات كوه های سوادكوه و سمنان سرچشمه می گیرد و پس از پیوستن چند شاخه به آن ، از غرب قائم شهر گذشته ، ضمن عبور از منطقه كیاكلای قائم شهر در قسمت غربی قریه كاله و عرب خیل به دریای خزر می ریزد . طول این رودخانه ۱۵۰ كیلومتر است و در مسیر خود شهرستان سوادكوه و قسمت غربی قائم شهر و بهنمیر و روستاهای اطراف را مشروب می سازد و در كشاورزی منطقه نقش مهمی دارد
رودخانه سیاه رود
یاین رودخانه از ارتفاعات برنجستانك در ۱۵ كیلومتری جنوب شرقی قائم شهر سرچشمه می گیرد. سیاه رود ۶۵ كیلومتر طول دارد و دارای مسیر ی پر پیچ و خم است . شاخه های متعدد آن بین قادیكلا و ساروكلا به هم پیوسته و پس از عبور از شرق قائم شهر و مشروب نمودن اراضی مسیر از روستا های لاریم جویبار گذشته به دریا مریزد . كشاورزان حدود ۳۰ روستا از آب این رودخانه استفاده می كنند . امروزه آلودگی حاصل از پسابها و فاضلاب های خانگی و صنعتی ، كه به این رودخانه می ریزند موجبات نگرانی همگان را فراهم آورده است .
