ساوه

ساوه از شهرهای استان مركزی در كشور ایران است. جمعیت این شهر بر پایه آمار نفوس ومسكن سال ۸۵ برابر با ۱۷۹,۰۰۹ نفر است.
ساوه شهری كهن است كه نام آن در پارسی میانه ساوگ بوده است.زبان مردم ساوه فارسی است.

پیشینه تاریخی
ساوه یكی از شهرهای باستانی ایران به شمار می‌رود.این شهر در دوران گذشته در برخورد كلان‌ترین راههای كاروانی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان، قم و كاشان قرار داشته و در روزگار پارتیان یكی از خانمانهای مهم میان راهی بوده و در سده ۷ (پیش از میلاد)یكی از دژهاو خانمان‌های سرزمین ماد به شمار می‌‌رفته و زیست همگانی در این بخش از ایران از پیشینه و دیرینگی بسیار برخوردار است و از دید زمین‌شناسی از آن دوران سوم وچهارم زمین‌شناسی می‌‌باشد.ساوه نخست از توابع میدان بوده و بعد بخشی از ری بزرگ شده و به سبب نزدیكی با میانه‌های نیرومند برخی دودمان و پادشاهان بر ایران گذشته از این كه همواره از ارزش ویژه‌ای برخوردار بوده دارائی و چمنزارهای آن نیز از دیرباز جای توجه دودمان‌ها بوده و روی همین پایه فرمانروایان آن اغلب از میان دولتمردان بنام برگزیده شده‌اند بعد از ساسانیان حكومت سامانیان و ال بویه و سپس سلجوقی بر این سرزمین دست داشتند.

ساوه در جریان حمله مغول در قرن هفتم هجری صدمه و آسیب فراوان دید، مغولان شهر را ویران كردند و ساكنان آن را از دم تیغ گذراندند. كتابخانه‌های بزرگ و موزه‌های ساوه طعمه حریق شد وكتابها و ابزار دانشی كتابخانه و دانشوران نابود شدند.

ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مار كوپولوی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارشها و نوشته‌های خود از ساوه یاد كرده‌اند. پی آمد حمله مغول كاهش شدید مردم ساوه بوده كه كاهش زیاد ماندگاران روستایی و ویران شدن دستگاه‌های آبیاری موجب افت شدید كشاورزی در سرزمین ساوه شد. در دوره صفویه كه آئین شیعه آئین رسمی كشور شد منطقه ساوه در دوره یاد شده جزو زمینگاه علی شكر بود در سال ۹۰۸ با چیرگی صفویه بر پادشاه مراد عثمانی همدان كه والی نشین زمینگاه یاد شده بود بدست قزلباشها افتاد. در روزگار صفویه مردم ساوه از تیره‌های گوناگون بودند و زبان و آداب و روسوم آنان نیز طبعا با هم فرق داشت. ولی بیشتر مردم از همان گذشته پارسی زبان با گویش محلی بودند تا به امروز هم ادامه دارد.

نام ساوه
برای ساوه معانی چندی آورده اند:
ساوه بر وزن، كاوه نام پهلوانی است ایرانی كه در جنگ رستم كشته شده او را ساوه شاه هم می‌‌گفتند.
ساوه تغییر‌یافته واژه‌ سه‌آبه به معنای مكانی با سه رودخانه خوانده شده است.
ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است، نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه كاربرد این معنی برای منطقه ساوه است.
نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود كه هر سال یك كسی را در آن غرق می‌‌كردند تا از سیلاب ایمن می‌‌بودند و در شب ولادت سرور كاینات آن دریاچه خشك شد.
در زمان ساسانیان زمین به هفت كشور تقسیم می‌‌شده از این قرار ارزه، ساوه، فردوفش، وروگرست و ..

آثار تاریخی
نظر به اینكه ساوه یكی از شهرستانهای باستانی ایران زمین است لذا آثار باستانی آن نسبتا زیاد می‌بوده تا اینكه در حمله مغول و بعد به دست سپاهیان تیمور لنگ اكثر آنها منهدم گردید.
۱- مناره مسجد میدان قدمت تاریخی۴۵۳ ه.ق
۲- مسجد جامع قدمت تاریخی دوره سلجوقی
۳- مناره مسجد جامع قدمت تاریخی ۵۰۴ ه.ق
۴- امام زاده سید اسحاق(پسرامام موسی كاضم(ع)و برادر امام رضا(ع)) قدمت تاریخی ۶۷۶ ه.ق
۵- بند شاه عباس قدمت تاریخی قرن هفتم ه.ق
۶- بقعه امامزاده سید حمزه قدمت تاریخی دوره صفویه
۷- بقعه امامزاده فضل بن سلیمان قدمت تاریخی دوره سلجوقی
۸- آرامگاه فاطمه بنت شجاع قدمت تاریخی دوره صفوی
۹- بقعه پیغمبر اشموییل قدمت تاریخی قرن هشتم ه.ق
۱۰- امامزاده سید هارون قدمت تاریخی قرن هفتم ه.ق
۱۱- امامزاده یونس قدمت تاریخی اواخر قرن نهم
۱۲- مسجد بازار شهر ساوه قدمت تاریخی دوره زندیه
۱۳- بقعه امامزاده اسماییل قدمت تاریخی دوره صفویه
۱۴- بقعه امامزاده نوح بن موسی بن جعفر قدمت تاریخی دوره صفویه
۱۵- بقعه یعه امامزاده سید منصور بن موسی بن جعفر قدمت تاریخی دوره صفویه
۱۶- حمام كلبعلیخان قدمت تاریخی دوره زندیه
۱۷- كاروانسرای عبدالغفار قدمت تاریخی دوره زندیه
۱۸- كاروانسرای خشك رود وهجب قدمت تاریخی دوره صفویه

شهر ساوه:

ساوه از شهرهای استان مركزی و مركز شهرستان ساوه، در كشور ایران است. ساوه یكی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است كه در اواخر آن دوره و در اوایل دوره اسلامی یعنی سال ۲۲ هجری، جزو ایالت جبال یا كوهستان بوده‌است.

ساوه از شمال به شهرستان زرندیه و استان قزوین، از جنوب به شهرستان تفرش و استان قم، از شرق به استان تهران و قم و از غرب و جنوب غربی به استان همدان و شهرستان كمیجان محدود می‌گردد.

مكان های دیدنی شهر ساوه

 
اقتصاد و صنعت شهر ساوه:
شهر صنعتی كاوه در ۱۰ كیلومتری شهر ساوه، بزرگترین شهر صنعتی كشور و یكی از قطب‌های مهم صنعت در ایران به حساب می‌آید. شهر صنعتی كاوه در سال ۱۳۵۲ در شمال شرقی شهر ساوه ایجاد شده‌است كه هم‌اكنون در مساحتی بالغ بر ۳۰۰۰ هكتار و با بیش از ۵۰۰ واحد كارخانه تولیدی مشغول به فعالیت است.

جاذبه‌های گردشگری شهر ساوه:
جاذبه های تاریخی ساوه:
نظر به اینكه ساوه یكی از شهرستان‌های باستانی ایران زمین است لذا آثار باستانی آن نسبتاً زیاد می‌بوده تا اینكه در حمله مغول و بعد به دست سپاهیان تیمور لنگ اكثر آن‌ها منهدم گردید.

- بازار ساوه - قدمت تاریخی دوره صفویه
- مسجد جامع ساوه - قدمت تاریخی دوره سلجوقی
- مناره مسجد جامع - قدمت تاریخی ۵۰۴ ه‍.ق
- مناره مسجد میدان - سدهٔ ۵ ه‍.ق
- مسجد سرخ یا انقلاب - قدمت تاریخی ۴۵۳ ه‍.ق
- مسجد بازار ساوه - قدمت تاریخی دوره زندیه
- گنبد چهارسوق - قدمت تاریخی دوره صفویه
- قلعه دختر یا قیزقلعه - قدمت تاریخی دوران ساسانیان
- امامزاده سید اسحاق - (از نوادگان موسی كاظم- با سه واسطه) - قدمت تاریخی ۶۷۶ ه‍.ق

مكان های مذهبی ساوه:
- امامزاده سید ابو رضا
- امامزاده عبدالله ابن موسی الكاظم
- امامزاده اسحاق ابن موسی الكاظم
- امامزاده سید حسین ابن موسی الكاظم
- امامزاده سید بشیر ابن موسی الكاظم
- امامزاده سید علی‌اصغر

مراكز تفریحی شهر ساوه:
- مجتمع تفریحی امام خمینی (بلوار تختی)
- بام ساوه (شهرك فجر)
- بوستان خانواده (بلوار مطهری)
- پارك بسیج (بلوار مطهری ساوجی)
- پارك شهر (بلوار طالقانی)
- پارك جنگلی
- بوستان فدك

سوغاتی های شهر ساوه:
- انار
- طالبی
- پسته

صنایع دستی شهر ساوه:
هنر صنایع دستی در شهر ساوه دارای قدمت زیادی است. وجود تكه‌های سفالینه كشف شده در اطراف تپه باستانی آوه شاهدی بر این مدعاست. همچنین گلیم ساوه یكی از آثار مشهور كشور است كه از دوره صفوی در این شهر رواج داشته‌است.

سفالگری
در زمان سلجوقیان، ساوه یكی از مراكز مهم سفالگری بود كه هر چند نمی‌توانست با ‹‹ری›› در این زمنیه رقابت كند ولی به هر طریق از اهمیت فراوانی برخور دار بود. پس از حملة مغول، ‹‹ری›› از فعالیت بازایستاد لكن ساوه همچنان به خلق آثار گرانبهایی در این زمینه ادامه داد. نمونه‌های زیبایی از سفالینه‌های ساوه‌ای در حفاریهای تپه‌های تاریخی ‹‹ آوه›› به دست آمده كه در ‹‹ موزة ایران باستان›› نگاهداری می‌شود.

گلیم بافی
در گلیم ساوه استفاده از رنگ‌های مناسب و طرح‌های زیبا دیده می‌شود و این امر گلیم ساوه را در سطح استان مطرح ساخته‌است. روستای «نورعلی بیگ» در بخش مركزی شهرستان ساوه از جمله روستاهایی است كه بافت گلیم در آن مشهود است. از انواع گلیم‌ها، خورجین، گاله یا به اصطلاح ساوه‌ای‌ها «گووالا» و غیره تهیه می‌شود. گاله اغلب در كودكشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. «سفره آرد» یا به قول محلی‌ها «اون سفرا» از دیگر دست‌بافت‌های مردم این دیار است. سفره آرد گلیمی ظریف از نخ پنبه است و معمولاً در نان‌پزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- قالی بافی
- رودوزیهای سنتی
- منبت
- قلمزنی

هنر صنایع دستی در شهر ساوه دارای قدمت زیادی است

 
غذاها و شیرینی‌ های ساوه:
از جمله شیرینی‌های سنتی شهر ساوه می‌توان به نان ماستی (نون ماستی یا نون قندی) و چوكه اشاره كرد.

زبان مردم ساوه:
زبان مردم ساوه فارسی است و به لهجه ساوه‌ای صحبت می‌كنند.