استان “چهارمحال و بختیاری” یكی از استانهای كشور ایران است. مركز این استان شهركرد است. استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق كوهستانی فلات مركزی ایران محسوب میشود. نام “چهارمحال و بختیاری” اشاره به دو بخش چهارمحال و منطقهٔ بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقهٔ بختیاری بود. محال جمع مكسر كلمه محل به معنی ناحیه و مكان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه كه عبارت بودند از: لار، كیار، میزدج و گندمان. منطقه بختیاری نیز كه از دیر باز كوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هم اكنون شامل شهرستانهای كوهرنگ، فارسان، اردل و لردگان میباشد.
1- جاهای دیدنی اردل
اگر بخواهیم لیست وار جاذبه های شهرستان اردل را به صورت خلاصه دربیاوریم عبارت اند از : آبشار دره عشق، آبشار كردی سبزكوه، تالاب سولقان، چشمه سرخون، چشمه سراب، چشمه شلیل، چشمه مولا، چشمه باغ رستم، منطقه حفاظت شده سبزكوه ، پل خداآفرین،سنگ نوشته های مشروطیت ده چشمه، كاروانسرای شلیل چهار و بختیاریان، طاق های سنگی خان اوی جونقان، كاخ قلعه سردار اسعد دوم بختیاری جونقان
آبشار دره عشق:
آبشار دره عشق در منطقه مشایخ شهرستان اردل مجاور روستای دره عشق قرار دارد . این آبشار یكصد متر ارتفاع دارد و در كنار این آبشار رود كارون به آرامی جاری است.
آدرس : دره عشق در منطقه مشایخ (شهرستان اردل) در فاصله ۱۱۰ كیلومتری شهركرد قرار دارد.
2- جاهای دیدنی لردگان
لیست جاذبه های شهرستان لردگان عبارتند از : آبشار آتشگاه، بوستان جنگلی پروز، چشمه برم، چشمه سندگان، منطقه جنگلی بازفت، منطقه حفاظت شده سبزكوه ، پل كره بس در محور بروجن – لردگان، پل بارز، پل ارمند
آبشار آتشگاه:
این آبشار در یكصد و نود كیلومتری شهركرد و چهل كیلومتری شهر لردگان بعد از روستای میلاس و سردشت در دره ای به طول دو كیلومتر در بالادست روستای كوچك آتشگاه قرار گرفته است . روستای آتشگاه دره ای تنگ و زیبا با خصوصیات بكر و طبیعی است در میان دره نهر خروشانی جاری است و سنگهای آهكی و گچی و درختان كهن سال گردو و چنار و بلوط و زبان گنجشك پیرامون آنرا فرا گرفته مسیر این آبشار از سرچشمه تا اتصال به رود خانه خرسان و را فضای سرسبز و بی نظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فرا گرفته است . شیب زیاد و پستی و بلندی های دره بطول 3 كیلو متر ، آبشار های متعدد كوچك و بزرگی را ایجاد كرده است كه در فاصله 200 متری 2 آبشار بزرگ خود نمایی می كنند .
پارك جنگلی پروز:
در 50 كیلومتری لردگان، گردشگاه زیبای پروز با طبیعت بهشتی خود در امتداد دره ای سرسبز قرار گرفته است. فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد كشیده این پارك، چشمه های زلال متعدد، به علاوه شالیزارهای پراكنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبا از طبیعت خداوندی را جلو چشم هر بیننده ای به نمایش می گذارد.
چشمه برم لردگان :
این چشمه در وسط شهر لردگان و در كنار بقایای شهر تاریخی لردگان قرار دارد. چشمه ای است مصفا و مظهر حیات شهر لردگان و روستاهای همجوار می باشد. در حاشیه این چشمه امكانات رفاهی، توسط شهرداری مستقر شده است.
3- جاهای دیدنی چلگرد
لیست جاهای دیدنی كوهرنگ ( چلگرد ) : تونل كوهرنگ، سنگ نوشته های مشروطیت ، آبشار دره عشق، پیست اسكی چالگرد، چشمه كوهرنگ، چشمه دیمه
چشمه دیمه:
چشمه دیمه در منطقه كوهرنگ در مجاورت روستایی به همین نام كه اهالی آنرا به كیكاووس از قهرمانان شاهنامه نسبت می دهند قرار دارد این چشمه سر چشمه ی اصلی زاینده رود قبل ازایجاد تونل های كوهرنگ و در 12 كیلو متری چلگرد در مجاورت روستای دیمه واقع شده و تا مركز استان 85 كیلو متر فاصله دارد آب این چشمه از گوارا ترین آبهای جهان است و خواص درمانی نیز دارد. این مكان به دلیل دارا بودن فضاهای سرسبز و خرم و راه دسترسی آسفالته و سرویس بهداشتی و سكوی نشیمن اطراف خود از دیر باز به عنوان یكی از تجمع گاه های ایلات و عشایر بختیاری و گردشگران شناخته شده است . مناظر زیبا و چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه ، این مكان را در ردیف زیباترین گردشگاههای شهرستان كوهرنگ قرار داده است.
آبشار تونل كوهرنگ:
این تونل در سال 1322 جهت انتقال قسمتی از آب چشمه كوهرنگ و چشمه های مجاور به زاینده رود در چلگرد ساخته شد. در دوران صفویان تلاش برای ایجاد شكاف در كوه كاركنان وانتقال آب راه به جایی نبرد . آثار این تلاش و شكاف هنوز بر پیكره ی كوه كاركنان پیداست.
غار یخی چما:
در فاصله 25 كیلومتری چلگرد در نزدیكی روستای شیخ علیخان، یكی از نادرترین و اعجاب انگیزترین غارهای منطقه به نام غار یخی چما با قندیل های فراوان یخی واقع شده است. از زیر یخ های این غار، چشمه ای با آب سرد در جریان است كه نهایتا به سد كوهرنگ می ریزد. قرار گرفتن در دره های عمیق و انباشت حجم برف های چندین ساله در این مكان سبب شده قندیل های یخ و توده های عظیم برف به صورت دائمی و در تمام فصول سال باقی بمانند. سفری هیجان انگیز به غار یخی چلگرد غار یخی چما یكی از اعجابانگیزترین غارهای استان چهارمحال و بختیاری به شمار میرود.
آدرس : مجاور روستای شیخ علیخان و در فاصله ۲۵ كیلومتری چلگرد از توابع بخش مركزی شهرستان كوهرنگ
پیست اسكی چلگرد:
این پیست یكی از شناخته شده ترین پیست های اسكی واقع در منطقه زاگرس است . این پیست در شهر چلگرد در مجاورت تونل اول كوهرنگ در قسمت شرقی كوه كاركنان قرار گرفته است و طول آن حدود 800 متر با شیب 20% می باشد . این پیست دارای سه محوطه ی تفكیك شده جهت خانواده،آقایان و خانمها بوده و به دلیل طولانی بودن فصل سرما اكثر روز ها در تمام فصل زمستان قابل استفاده است.
دشت لاله های واژگون:
این دشت زیر پوششی رنگارنگ از لاله های سرخ رنگ و واژگون در 12 كیلو متری چلگرد و در نزدیكی روستای بنواستكی كوهرنگ قرار گرفته است . هوای لطیف و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم دل هر بیننده ای را می نوازد.
آبشار شیخ علیخان
آبشار شیخ علیخان یكی از زیباترین آبشارهای استان چهارمحال و بختیاری میباشد كه در نزدیكی روستای سراقا سید در شهرستان كوهرنگ –چلگرد و در ۱۰۵ كیلومتری شهركرد (مركز استان) قرار دارد.برای رسیدن به این آبشار زیبا ابتدا از شهركرد به سمت سورشجان و از آنجا به سمت فارسان بروید. سپس جاده فارسان به سمت چلگرد را ادامه داده و بعد از شهر چلگرد به سمت روستای زیبای سر آقا سید و آبشار شیخ علی خان بروید.آبشار شیخ علیخان بر خلاف زیبایی های بی نظیرش، هنوز برای گردشگرانی كه برای اولین بار از جاذبه های كوهرنگ بازدید می كنند ناشناخته مانده است. فصل بهار بهترین فصل برای دیدن این آبشار به حساب می آید اما فصل زمستان و هنگامی كه آبشار از سرما یخ می زدند نیز جذابیت خاصی دارد.
آبشار شیخ علیخان یكی از زیباترین آبشارهای استان چهارمحال و بختیاری میباشد كه در نزدیكی روستای سراقا سید در شهرستان كوهرنگ –چلگرد و در ۱۰۵ كیلومتری شهركرد (مركز استان) قرار دارد.برای رسیدن به این آبشار زیبا ابتدا از شهركرد به سمت سورشجان و از آنجا به سمت فارسان بروید. سپس جاده فارسان به سمت چلگرد را ادامه داده و بعد از شهر چلگرد به سمت روستای زیبای سر آقا سید و آبشار شیخ علی خان بروید.آبشار شیخ علیخان بر خلاف زیبایی های بی نظیرش، هنوز برای گردشگرانی كه برای اولین بار از جاذبه های كوهرنگ بازدید می كنند ناشناخته مانده است. فصل بهار بهترین فصل برای دیدن این آبشار به حساب می آید اما فصل زمستان و هنگامی كه آبشار از سرما یخ می زدند نیز جذابیت خاصی دارد.
4-جاهای دیدنی شهر كرد
لیست جاذبه های شهركرد : دریاچه شلمزار، دشت لاله های واژگون، چشمه مایك یا سورشجان، چشمه زنه یا هفشجان، چشمه زاغی یا سورك، گرداب بن، منطقه گردشگری بابا زكی، منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، منطقه شكار ممنوع شیدا ،اتاق آینه، پل زمان خان، سقاخانه باب میرزا، سنگ نوشته های مشروطیت، خانه ستوده، حمام درب امام زاده، قلعه های اسعدیه چلچله، قلعه دزك، قلعه جونقان، قلعه آزاده چالشتر، كاخ قلعه سردار جنگل سورك، مسجد جامع چالشتر ، موزه مردم شناسی و باستان شناسی. پارك لاله و پارك تهلیجان نیز از جاذبههای گردشگری شهرستان شهركرد است كه به علت فراهم بودن زیرساختها و فضای سرسبز سالانه گردشگران فراوانی را جذب می كند .
تنگ صیاد:
این منطقه 21600 هكتار مساحت دارد و پارك ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5400 هكتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهركرد-اصفهان میسر است تنگ صیاد بعلت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است كوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ كل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ-روباه-شغال-كفتار-كبك دریكبك چیل-تهو و عقاب را نام برد.
كمربند سبز حاشیه زاینده رود
قلعه چالشتر مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان شهركرد، شهر چالشتر واقع شده است. قلعه چالشتر تلفیقی از معماری دوران قاجار با معماری اروپایی است كه با ستونهایی ایستاده از سنگ و نقش برجستههای دیدنی خودنمایی میكند. قلعه چالشتردر پنج كیلومتری شهركرد به عنوان یك اثر باشكوه از نظر معماری و هنری حجاری در ایران است. مجموعه تاریخی چالشتر شامل سر در سنگی، خاننشین ، اندرونی ، حمام ، انبارها و اصطبلها است و قلعه عیانی و خاننشین این مجموعه تاریخی دارای ۳۸ستون سنگی با سر در و ایوان میباشد.
خانه ستوده :
بنایی كه امروزه به نام خانه ستوده خوانده می شود در واقع جزء آخرین بخش های بر جا مانده از مجموعه بناهای مرتبط با ارگ چالشتر مربوط به اواخر دوره صفوی تا آخر دوره قاجاری به حساب می آید. شالوده اصلی این بخش در سال 1326 (ه-ق) به پایان رسیده كه دارای ازاره های سنگی ارزشمند تراش خورده و نقاشی های نفیس می باشد.
پارك ملت شهركرد :
در قسمت شرقی شهر شهركرد پاركی با فضای سبز وسیعی وجود دارد كه با توجه به كوهپایه ای بودن وجنگلی بودن این پارك و وجود امكانات رفاهی ، شهر بازی ، سرویس بهداشتی ، آلاچیق ، فضای نشیمن و پاركینگ نظر هر مسافری را به خود جلب می كند . این پارك به علت چشم انداز مناسب و مسلط بودن بر شهر شهركرد می تواند اوقات خوشی را برای مسافران وگردشگران بوجود آورد. آدرس: بلوار شریعتی، شهركرد
موزه باستان شناسی شهركرد :
موزه ای كه در روی كاسه ای سنگی كتیبه دار متعلق به دوره همخامنشی در آن نوشته شده: « اهورا مزدا این كشور را از دشمن، دروغ و خشكسالی حفظ كن». در این موزه آثار تاریخی چهارمحال و بختیاری با بیش از ۹هزار سال قدمت در موزه باستان شناسی شهركرد نگهداری می شوند. این اشیاء، ابزارهای سنگی ریز و درشت با پیكره های گلی و ابزار استخوانی از دوره نوسنگی هستند. پیكره های گلی این دوره هم در ارتباط با فرهنگ و آیین های مذهبی دوره نو سنگی هستند. ظروف سفالی نخودی منقوش به نقوش هندسی به رنگ سیاه متعلق به هزاره های چهارم و پنجم قبل از میلاده، آجر نوشته به خط میخی دوران ایلام میانه متعلق به هوته و اوتوش اینشوشیناك پادشاه این دوره هستند، ظروف مفرغی ساده و نقش دار در فرم های مختلف شامل كاسه، لیوان، ظروف لوله دار و بشقاب های مفرغی از دوران مادها از دیگر میراث تاریخیه كه در این موزه نگهداری می شوند.
این كاخ قلعه درفاصله 42 كیلومتری شهركرد و در مركز شهرجونقان واقع شده و سكونتگاه تابستانی حاج علی قلی خان بختیاری سرداراسعد دوم بوده است .نقشه وطرح انقلاب مشروطیت و فتح تهران توسط بختیاری ها به رهبری سرداراسعد بختیاری دراین قلعه پایه گذاری شده است وبراین اساس قدمت آن به بیش از یكصدسال می رسد، این بنا با الهام از معماری غربی در دو طبقه احداث گردیده وهنرهای حجاری –چوب بری- گچ بری-آئینه كاری ونقاشی درآن بكاررفته است .بنای اصلی شامل سردر ورودی ،حوضها، ابنیه جانبی وباغی به غایت مصفا بوده است ولی متاسفانه تنها بخشی از سردر وشاه نشین آن باقی مانده است.
گردشگاه چشمه زنه هفشجان در دامنه رشته كوه جهان بین و ۲ كیلومتری هفشجان و ۲۰ كیلومتری شهركرد واقع شده است. این گردشگاه از مهمترین جاذبههای گردشگری نزدیك به شهركرد مركز كنونی استان چهارمحال و بختیاری است و آب معدنی و لالههای واژگون آن از مهمترین ویژگیهای آن میباشد.در وجه تسمیه نام چشمه زنه باید توجه داشت كه نام زنه به علت زایش چشمهای جوشان در كوه جهان بین هفشجان میباشد
5- جاهای دیدنی بروجن
لیست جاذبه های شهرستان بروجن عبارتند از : تالاب چغاخور، باغ آوردگان یا آورگان، تالاب سولگان، تالاب گندمان، چشمه سیاسرد، گردشگاه گردبشه یا گرد بیشه ، مسجد جامع حاج شیخ علی، مسجد جامع نقنه
تـالاب چـغاخـور:
تـالاب چـغاخـور با مساحتی بیش از 2300 هكتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب و كلار همچون نگینی می درخشد و هر ساله پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی شامل انواع مرغابی ، حواصیل ، لك لك سفید ، خروس كولی و آبزیانی چون ماهی كپور و نوعی از ماهیان گورخری است . هوای مطبوع و چشم انداز های زیبایی كه در این مكان قرار دارد ان را در ردیف یكی از مهم ترین كانون های سیاحتی استان قرار داده است. این تالاب در مسیر شهركرد – ایذه (استان خوزستان) واقع شده و با شهركرد 60 كیلومتر فاصله دارد.
گردشگاه سیاسرد ( سیاه سرد ) :
چشمه سیاسرد در پنج كیلومتری بروجن قرار گرفته است. هوای خنك و مطبوع و درختان زیباو كهنسال اطراف این چشمه مكانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساكنین شهر بروجن وسایر گردشگران بوجود آورده است. به مناسبت شرایط آب و هوائی و نزدیكی این مكان به شهر بروجن و وجود امكانات تفریحی همه روزه پذیرای صدها گردشگر می باشد. این چشمه كه در 65 كیلومتری شهركرد است به علت قرار گرفتن در یكی از پرترددترین مسیرهای ارتباطی كشور یعنی جاده خوزستان – بروجن – لردگان توانسته به یك مكان مناسب برای گذراندن اوقات فراغت گردشگران و مسافران تبدیل شود.
6- جاهای دیدنی شهر بن
گرداب بن :
به عنوان كانون گردشگری شهرستان بن از دیگر مناطق دیدنی استان است . این گرداب در روستایی به همین نام و در 23 كیلومتری شهركرد مركز استان در كنار كوهی واقع است كه از زیر كوه آب بیرون میآید و تاكنون كسی نفهمیده كه این آب سرچشمهاش كجاست و گردابی تشكیل داده كه آب آن مورد استفاده كشاورزان قرار میگیرد.
7- جاهای دیدنی شهرستان كیار
دریاچه ( چشمهی ) شلمزار :
دریاچه شَلَمزار در جنوب شرقی شهر شلمزار از توابع شهرستان كیار و در فاصله 40 كیلومتری شهركرد قرار دارد. این دریاچه با جلوه بینظیر خود یكی از جاذبههای گردشگری شهرستان كیار به شمار میرود. از جمله امكانات گردشگری این دریاچه امكان ماهیگیری، پارك بازی كودكان، آلاچیقها، باغ پرندگان و مزارع توت فرنگی و زعفران میباشد. از دریاچه شلمزار دو رودخانه جدا میشود كه یكی به سمت مركز شهر و دیگری به سمت روستای دَستِنا میرود. چشمه شلمزار نیز هر سال در فصل بهار، تابستان و دو ماه اول پاییز توجه شمار فراوانی از گردشگران داخل و خارج از استان را به خود جذب میكند كه حداقل یك روز را در كنار این چشمه سپری میكنند. این منطقه به علت واقع شدن در مسیر جادهی شهركرد – خوزستان میتواند محل مناسبی برای گردشگران باشد.
رودخانهی كیار و چشمه معدنی معدن از دیگر جاذبههای این شهرستان است.
8- فارسان
آبشار پیرغار :
از زیباترین آبشارهای فصلی ایران است. این آبشار در محیط طبیعی بسیار زیبا و در نزدیكی یكی از زیباترین تفرجگاههای استان واقع شده است، این آبشار نام خود را از غاری آهكی و ناشناخته میگیرد كه اهمیت تاریخی بسیار دارد و در روستایی به نام ده چشمه قرار دارد كه آبی كه از همین آبشار به زمین میریزد از كنار این روستا گذشته و كشتزارهای زیادی را سیراب میكند. از مسیرهای ایجاد شده در كوه میتوان با یك كوهپیمایی متوسط خود را به بالاترین نقطهی آبشار و در ادامهی مسیر با دنبال كردن آب به سرچشمه آن رسید. آبشار در جنوب غربی و 40 كیلومتری شهركرد مركز استان و در نزدیكی شهر فارسان در روستایی به نام ده چشمه واقع شده است.
سنگ نوشته های مشروطیت (پیر غار) :
پیر غار در 35 كیلومتری شهركرد و در نزدیكی شهر فارسان واقع است. در این محل، چشمه های آب از داخل سنگ ها در جریان است. در این منطقه بر روی قسمتی از صخره ها سنگ نوشته هایی وجود دارد كه حاكی از نقش بختیاری ها در انقلاب مشروطه می باشد. پیرغار از امكانات استراحت و اطراق خوبی برخوردار است.
9- سامان
این شهرستان دارای پل های تاریخی بسیاری از قبیل پل زمانخان، پل هوره، پل كاهكش، پل چوبی و … است. این پل های تاریخی و زیبا بر روی زاینده رود خروشان بنا گذاشته شده است و تاریخی بودن و معماری خاص انها در كنار رودخانه خروشان زاینده رود جاذبه های گردشگری بسیار ارزشمندی را در منطقه فراهم كرده است.
پل تاریخی زمانخان :
پل زمانخان یكی از بناهای با ارزش و قدیمی شهرستان سامان است كه دارای دو دهانه ، 30 متر طول و ارتفاع 12 متر است. پل زمانخان بر روی رودخانه زاینده رود بر روی سه پایه سنگی طبیعی بنا شده و در 22 كیلومتری شهركرد قرار دارد.
دهكدهی سیاحتی زاگرس :
كه واحدهای اقامتی و مشرف به زایندهرود و پل زمانخان دارد و در مجاورت این پل بنا شده است.
پل تاریخی هوره :
پل تاریخی هوره از بناهای تاریخی عهد صفوی است كه ساخت این پل در خرداد ماه سال 1337 هجری شمسی آغاز و در پاییز سال 1338 به اتمام رسیده است. این پل به علت از بین رفتن پل قدیمی هوره و صعب العبور بودن رودخانه مخصوصا در زمستان و فصل بارندگی ساخته شده است. پل هوره توسط مرحوم حاج سید عطاالله مرتضوی و مرحوم حاج محمد یادگار و كمكهای اهالی روستا احداث شده است. نام پل به روستایی كه در آن قرار دارد منصوب شده است. پل هوره دارای هفت دهانه وهشت ستون است، دهانه مركزی بزرگتر از سایر دهانه ها است.
منطقه حفاظت شده سبز كوه :
این منطقه در سه شهرستان اردل، لردگان و بروجن واقع شده و با وسعتی در حدود 62000 هكتار دارای اكو سیستم های ویژه و چشم اندازهای طبیعی، مرتعی، جنگلی و كوهستانی می باشد. آبشارهای پر آب و دیدنی مثل تنگ زندان و آبشار معدن زیبایی منطقه را دو چندان كرده است. این منطقه دارای سه تنوع آب و هوایی می باشد و به تبع آن جانورانی چون پلنگ، خرس قهوه ای، سنجاب بلوط های غرب ایران، كل، بز و كبك دری در این منطقه زندگی می كنند.