استان خراسان شمالی در شمال شرقی ایران واقع شده است و مساحتی معادل ۲۸۱۷۹ كیلومتر مربع دارد. در این استان ۹۸ شهرستان بزرگ و ۲۲ شهر وجود دارد. تعداد زیادی روستا و ده نیز در این استان قرار گرفته است كه همگی آن‌ها بسیار دیدنی و زیبا هستند.
استان خراسان شمالی از شمال با كشور تركمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از غرب با استان گلستان و از جنوب غربی با استان سمنان همسایگی دارد.
آثار تاریخی و باستانی بسیار زیادی در مناطق مختلف استان خراسان شمالی كشف شده است كه همگی آن‌ها نشان دهنده تاریخ كهن این استان است. برخی از منطقه‌های باستانی این استان مانند پهلوان و كوه حیدران جاجرم قدمتی بیش از دوازده هزار سال دارند. بنای سنگی اسپاخو كه در غرب شهرستان مانه و سملقان واقع شده است، قدیمی‌ترین اثر باستانی این استان است كه از سال‌ها پیش از اسلام به جای مانده است.
پارك ملی ساریگل
پارك ملی ساریگل یك منطقه حفاظت شده است كه در نزدیكی اسفراین قرار گرفته است. این پارك سرشار از گونه‌های گیاهی و جانوری خاص است به همین دلیل مورد توجه بسیاری از افراد قرار می‌گیرد. جاذبه‌های طبیعی بسیار زیادی در نزدیكی این منطقه وجود دارد كه از مشهورترین آن‌ها می‌توان به آبشار ایزی، رودخانه و دره اردغان، روستای سرچشمه و چشم انداز پشت سد اسفراین اشاره كرد.
منطقه نمونه گردشگری میلانلو
این منطقه ییلاقی كه در نزدیكی اسفراین واقع شده است، از چندین روستا با نام‌های حسن آباد، اردغان، پركانلو، بیدواز، سرچشمه و ساركانلو تشكیل شده است. طبیعت این منطقه بسیار بكر و دیدنی است. غار انوشیروان، غار سنجد چشمه و منطقه تفریحی چمن نیز در این منطقه واقع شده‌اند كه همگی بسیار زیبا و دیدنی هستند.
غارهای كفترك
در ۲۰ كیلومتری غرب شهر درق، غارهایی قرار گرفته‌اند كه دهانه بسیار باریكی دارند اما از دهانه آن‌ها می‌توان وارد غار شد. این غارها به دلیل انباشت رسوبات آهكی كه در طی چندین سال گذشته صورت گرفته است، تشكیل شده اند. قندیل‌های رسوبی زیبایی در اطراف این منطقه شكل گرفته‌اند كه بسیبار دیدنی هستند. این كوه در دامنه كوه قره میغ واقع شده است. اگر قصد ورود به غار و بازدید از طبیعت آن را دارید، از یك راهنما كمك بگیرید.
روستای زوارم
این روستا در ارتفاعات آلاداغ و در ۲۸ كیلومتری جنوب شرقی جاده شیروان به مشهد قرار گرفته است. این روستا بیش از ۸۰ چشمه دارد كه در بین درهای زیبا و دور و دراز واقع شده‌اند. از دیگر جاهای دیدنی این منطقه می‌توان به تپه دست ریز ارك و قزلر قلعه اشاره كرد.
روستای دشت
در شمال غرب گرمه و در ۸۰ كیلومتری این منطقه روستایی با آب و هوای بسیار خوب و طبیعت چشم نواز قرار گرفته است. این منطقه در مسیر جاده بجنورد به گرگان قرار گرفته است. آب و هوای مرطوب و معتدل این منطقه سبب شده است تا جنگل‌های سرسبز و بكری در این منطقه شكل بگیرند.
قلعه جلال‌الدین
قلعه جلال‌الدین یك دژ باشكوه است كه در ۵ كیلومتری غرب گرمه واقع شده است. این قلعه برروی تپههای نسبتاً بلندی ساخته شده است. این منطقه سكوه و جلوه خاصی دارد به همین دلیل گردشگران بسیار زیادی را به سمت خود می‌كشاند.
شهر تاریخی بلقیس
قدمت این شهر تاریخی به چهارهزار سال پیش برمی‌گردد و در نزدیكی اسفراین واقع شده است. در حال حاضر تنها خرابه‌هایی از خندق، مقبره شیخ آذری و ارگ در این شهر باستانی باقی مانده است. اما مشهورترین جای دیدنی آن نارین قلعه است كه در سال ۱۳۸۰ جز آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چشمه ایوب پیغمبر
این چشمه در روستایی با همین نام قرار گرفته است. بدون شك یكی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری استان خراسان شمالی همین چشمه است كه در ارتفاعی در حدود ۳۰۰ متری از سطح دره گیفان واقع شده است. این چشمه از نوع چشمه‌های گوگردی است و خواص درمانی بسیار زیادی دارد. یك زیارتگاه كوچك و مقبره قدیمی نیز در نزدیكی این چشمه وجود دارد.
محوطه باستانی قلعه دهی
در شهرستان گرمه بقایای یك قلعه خشتی به جای مانده است. این منطقه در ۱ كیلومتری شمال شرق شهر درق واقع شده است. دروازه اصلی این قلعه، در ضلع شرقی واقع شده است و حصار آن با گذشت زمان فرسایش پیدا كرده است. این قلعه حتی در قرن‌های ۶ و ۸ هجری نیز ساكنانی داشته كه در آن زندگی می‌كردند.
قله زو
در ۲۳ كیلومتری شمال غربی شهرستان شیروان قله زو واقع شده است كه درختان انجیر و قلعه تیموری آن قدمتی معادل ۸۰۰ سال دارد. اگر گذرتان به جاده شیروان به بجنورد افتاد، سری به این منطقه بزنید.
رباط قره بیل
رباط قره بیل یك بنای تاریخی است كه قدمت آن به قرن ۴ و ۵ هجری قمری برمی‌گردد. این بنا یك كاروانسرای تاریخی بوده است كه در شهرستان گرمه و در روستایی با همین نام واقع شده است. این كاروانسرا از خشت، ساروج، آهك، گچ و سنگ ساخته شده است. این كاروانسرا یك حیاط بزرگ داشته است كه غرفه‌های متعددی در آن وحود دارد. سقف این غرفه‌ها گنبدی شكل است و با گچ‌بری‌های بسیار زیبایی تزئین شده‌اند.
جاجرم
یكی از مناطق دیدنی كه در استان خراسان شمالی واقع شده، شهرستان جاجرم است. زیارتگاه معصوم زاده زین‌العابدین و زیبارتگاه علی ابن مهزیار در این منطقه واقع شده است.
شیروان
یكی دیگر از شهرستان‌های استان خراسان شمالی، شیروان است كه خود جاهای دیدنی به خصوصی دارد. از جاهای دیدنی این منطقه می‌توان به آرامگاه امامزاده حمزه رضا، قلعه زیارت، غار كافر قلعه و بقعه شیخ رشیدالدین محمد اشاره كرد.
چهارطاقی تیموری
چهار طاقی تیموری یك بنای ۸ ضلعی است كه شباهت زیادی به مقبره دارد. ساخت این مقبره به دوره ایلخانیان مربوط می‌شود. این مقبره متعلق امیرتیمور است و در سنگ نوشته‌های نزدیك آن مطالبی درباره دوره حاتكمیت او نوشته شده است. این بنا دارای سردابه‌ای است كه در عمق ۱٫۵ متری از سطح زمین ساخته شده است.
روستای اوغاز
این روستا قدمتی معادل ۶۰۰ سال دارد و در ۱۵ كیلومتری شمال شرق شهرستان شیروان واقع شده است. این روستا دارای آبشار زیبا و چشم نوازی است. مسیرهای سنگلاخی با جریان آب در این روستا در میان گردشگران بسیار محبوب است. درختان ارس و گردوی ۵۰۰ ساله از دیگر جاذبه‌های گردشگری این روستا در استان خراسان شمالی هستند. پیشنهاد می‌كنیم اگر به روستای اوغاز می‌روید، برای خود آب معدنی از كوه كیسمار بیاورید.
روستای گلیان
این روستا همچون بهشت گمشده‌ای است كه در ۲۲ كیلومتری جنوب شهر شیروان قرار گرفته است. از این روستا می‌توان منظره‌ای جذاب از رودخانه‌های پرآب و جنگل‌های سرسبز مشاهده كرد. آثار باستانی زیادی هم در این روستا واقع شده‌اند كه از مشهورترین آن‌ها می‌توان به مقبره بابا توكل عارف معروف قرن چهارم اشاره كرد. این عارف به كلیددار و خادم كعبه شهرت داشته است. مسجد جامع، برج و باروهای موسی خان و مقبره شمس‌الدین از دیگر جاهای دیدنی این منطقه هستند.
آبشار اسفجیر
در روستای اسفجیر، آبشاری با همین نام وجود دارد كه در درهای عمیق و بسیار زیبا جای خوش كرده است. برای بازدید از این آبشار باید به روستای اسفجیر بروید و پس از رسیدن به روستا مسیری را پیاده طی كنید تا به آبشار برسید. دیواره‌های این دره بیش از ۲۰۰ متر ارتفاع دارد و آبشار از آن‌ها سرازیر می‌شود.
روستای خسرویه
این روستا در دامنه‌های كوه جهان شاه قرار گرفته است. اگر قصد سفر به این منطقه را دارید، باید بدانید كه زمستان‌های این روستا بسیار سرد و تابستان‌های آن هوا معتدل است. از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری این روستا می‌توان به غار تاریكی كه در میانه‌های كوه واقع شده است اشاره كرد. این غار فضای خنكی دارد و كف آن از یخ تشكیل شده است. آثار تاریخی دیگری در نیز در این روستا وجود دارند. به عنوان مثال می‌توانید از قلعه سنگی، مقبره امامزاده بابا و گورستان تاریخی روستا بازدید كنید.
نارین قلعه
نارین قلعه در كنار دروازه قدیمی جاجرم و جوین و در نردیكی حمام قدیمی واقع شده است. این قلعه به منظور حفاظت از شهر ساخته شده بود و همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.
حمام استاد
از جاهای دیدنی فاروج می‌توان به حمام استاد اشاره كرد. حمام استاد در سال ۸۶ در میان بهترین جاذبه‌های ایران و در لیست آثار ملی قرار گرفت. ساخت این بنا به دوران صفویه برمی‌گردد. حمام استاد از حمام‌های زیرزمینی است كه سقفی گنبدی شكل دارد و روزنه‌های روی سقف نور آن را تامین می‌كنند. این حمام معماری منحصربفردی دارد و از سنگ، خشت، فاروج و ... ساخته شده است.
دیدنی های بجنورد
بجنورد مركز استان خراسان شمالی است و در كوهپایه‌های آلاداغ واقع شده است. این شهر حدوداً در سال ۱۱۰۰ هجری قمری و به دستور تولی‌خان دوم از فرامانروایان ایل كرد شادلو بنا شد. بجنورد به دلیل تاریخی كه دارد، آثار دیدنی و گردشگری بسیار زیادی را در خود جای داده است. در ادامه به معرفی جاذبه های دیدنی بجنورد خواهیم پرداخت.
• سنگ نگاره‌های نرگس‌لو
یكی دیگر از بهترین جاهای دیدنی بجنورد می‌توان به سنگ نگاره‌های نرگس‌لو اشاره كرد. این سنگ نگاره‌ها در روستایی به نام نرگس‌لو و در نزدیكی بجنورد واقع شده‌اند. این كتیبه‌ها قدمت بسیار زیادی دارند.
• آیینه خانه سردار مفخم
آینه مفخم بنایی است كه از دوره حكمرانی ناصرالدین شاه به جای مانده است. این عمارت مكانی جهت دید و بازدیدهای رسمی و دیدارهای سیاسی بوده است. آینه خانه مفخم یك كاخ بزرگ است كه از چندین بخش مجزا تشكیل شده است. كلاه فرنگی، حوض خانه و سردر این عمارت بسیار دیدنی هستند.
• آرامگاه امامزاده سلطان سیدعباس
در میدان دفاع مقدس بجنورد آرامگاهی قرار گرفته است كه مردم آن را با نام معصوم‌زاده می‌شناسند. سلطان سیدعباس از فرزندان امام موسی كاظم در قرن دوم هجری است.
• آرامگاه بش قارداش
این آرامگاه در یك مركز تفریحی زیبا در جنوب غربی بجنورد واقع شده است. آرامگاه بش قارداش از دوره قاجاریه به جای مانده است. این مكان یك گنبد و دو اتاق دارد كه با كاشی‌های هفت رنگ بسیار زیبایی تزئین شده‌اند. بش قارداش در زبان تركی به معنای پنج برادر است. سردار مفخم حاكم شمال خراسان در این آرامگاه دفن شده است.
• خانه جاجرمی‌ها
این خانه یك عمارت بزرگ است كه از دوره قاجار به جای مانده است. مساحت این خانه ۶۰۰ متر مربع است و طوری ساخته شده است كه تمامی درهای و پنجره‌های آن رو به حیاط باز می‌شوند و منظره بسیار زیبایی دارند. در ضلع شرقی این خانه كتیبه‌هایی وجود دارد كه بسیار قدیمی و چشم‌نواز هستند. روی این كتیبه‌ها شعری به شرح زیر نوشته شده است.
باز این چه شورش است كه در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
• مقبره شهدا
مقبره شهدا در بلوار جوادالائمه قرار گرفته است. این مقبره محل دفن چندین تن از افسران رضا خان است كه در سركوب شورش لهاك خان به قتل رسیده‌اند. این مقبره یك چهارضلعی است كه در مركز یك باغ واقع شده است. در هرگوشه این چهار ضلعی مناره‌های زیبایی نصب شده‌اند. معماری مقبره شهدا از معماری‌های صدر اسلام الهام گرفته شده است.
• گردشگاه باباامان
این گردشگاه یك پارك بزرگ است كه در ۱۰ كیلومتری شمال شرقی بجنورد واقع شده است. اگر گذرتان به جاده بجنورد شیروان خورد، به این گردشگاه سری بزنید و از طبیعت آن لذت ببرید. گردشگاه باباامان از گردشگاه های بجنورد دارای استخرهایی است كه از چهارچشمه انشعاب گرفته‌اند. یك متل و آرامگاه نیز در این محوطه وجود دارد.
• بنای سنگی اسپاخو
معبد اسپاخو قدیمی‌ترین بنای دوره ساسانیان است كه در این استان ساخته شده است. این معبد گاهی آتشكده و یا كلیسا نیز نامیده می‌شود. این مجموعه در ۱۱۵ كیلومتری محور بجنورد به جنگل گلستان قرار گرفته است.
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی برترین جاذبه‌های گردشگری استان خراسان شمالی پرداختیم. جاهای دیدنی دیگری نیز در این استان وجود دارد كه همگی آن‌ها بسیار چشم‌نواز هستند. راه‌های زیادی برای سفر به این استان وجود دارد. می‌توانید از خودروی شخصی یا اتوبوسهای بین شهری استفاده كنید. اما راحت‌ترین راه برای سفر به این استان خرید بلیط هواپیما و استفاده از این وسیله نقلیه است.