این بنا در خیابان جعفری شهر بروجرد واقع شده است . مسجد جامع بروجرد یكی ازكهن ترین مساجد غرب ایران است . بخش قدیمی این بناشبستان جنوبی و گنبد آن است كه همانند چهارطاقهای زمان ساسانیان می باشد . نقشه مسجد از نوع یك ایوانی است واز یك قسمت وسط به ابعاد۱۰×۱۰و دوقسمت طرفین به ابعاد۲۰×۱۰مترتشكیل شده است ارتفاع گنبد آن كه در وسط بنا ایجادشده تا كف مسجد نزدیك به۲۰ متر است. و زمان ساخت آن به عهد سلجوقی برمی گردد. براساس كتیبه های موجود این مسجد در زمان شاهان صفوی ، در سالهای ۱۰۲۲ هجری ۱۰۲۳ هجری ، ۱۰۹۱ هجری و سرانجام در سال ۱۲۰۹ هجری تعمیرومرمت شده است مسجد دارای تزئینات آجری و كاشیكاری بوده است كه در طول زمان و براثر عوامل طبیعی چون زلزله تخریب شده اند . مواد و مصالح آن از آجر ، كاشی ، ملات است . این بنا مربوط به دوره سلجوقی است وبه شماره ۲۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
آدرس: بروجرد – میدان جعفری – خیابان جعفری – كوچه عماد
مسجد جامع بروجرد كجاست؟
لرستان دارای آثار تاریخی بسیاری است كه از جمله این آثار می‌توان به مسجد جامع شهرستان بروجرد اشاره كرد كه با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود به اثری ماندگار در ذهن بازدیدكنندگان تبدیل شده است. بروجرد یكی از جذاب ترین شهرهای كشور است كه در سمت غرب و در استان لرستان واقع شده است كه با توجه به فرهنگ غنی و مردمان مهمان نوازی كه دارد به عنوان یكی از مقاصد گردشگری محبوب در بین مسافران داخلی و خارجی تبدیل شده است.
مسجد جامع بروجرد معروف به مسجد جمعه با گویش بروجردی مچد جمه، یكی از مساجد تاریخی و از بناهای معماری سرشناس در شهر بروجرد است. براساس بررسی‌های اولیه باستان شناسان، بنای اولیه مسجد جامع بروجرد مربوط به قرون دوم تا سوم هجری، از آتشگاهی نیمه ویران شده به مسجد تبدیل شده است.
این مسجد به خاطر قدمت آن و معماری زیبای آن سالانه میزبان مهمانان زیادی از سراسر كشور است. با بیتوته همراه باشید تا شما را بیشتر با این بنای تاریخی منحصر بفرد آشنا كنیم.
پس از این كه اسلام وارد ایران شد و به طور رسمی دین كشور شد بسیاری از مكان های مذهبی زرتشتی و آتشكده هایی كه در ایران وجود داشت رفته رفته تبدیل به مسجد شد و مسجد جامع بروجرد هم یكی از آن ها بوده است. مسجد جامع بروجرد روی یك آتشكده بزرگ از دوران ساسانیان در محله‌ای قدیمی از بروجرد به نام دودانگه واقع‌شده كه دارای معماری منحصربه‌فردی است. معماری این مسجد تركیبی از سبك معماری باستانی و اسلامی می باشد.
مسجد جامع بروجرد بین سالهای 150 تا 226 هجری قمری در قرن دوم و سوم ساخته شده و كتیبه‌های بسیاری از دوره‌های مختلف، سلجوقی، صفویه و قاجاریه در این مسجد وجود دارد.
مسجد جامع بروجرد مجموعه ای است كه شامل مسجد، آب انبار، ساختمان غریب خانه، میدان و دیگر متعلقاتی كه مربوط به مسجد است كه متاسفانه در حال حاضر چیزی از آن ها باقی نمانده است. بنای مسجد جامع ازنظر شكل از نوع مساجد تك ایوانی اسـت كـه دارای دو در ورودی در قسمتهای شرقی و غربی است كه به صورت غیر مستقیم به صحن اصلی باز می شوند.
بنای مسجد جامع بروجرد شامل یك حیاط مركزی، ایوان، فضای گنبدخانه و شبستان‌های اطراف آن و یك شبستان وسیع زمستانی در طرف شمال حیاط مركزی است. بنابر شواهد موجود، صفویان، زندیان و قاجاریان تعمیرات بنیادی در مسجد انجام داده و بخش‌هایی به آن افزوده‌اند.
بخش قدیمی تر مسجد جامع بروجرد، گنبدخانه آن است كه در ضلع جنوبی قرار گرفته است و به اعتقاد مردم محلی و نیز بر اساس شواهد معماری، پیش از تبدیل این بنا به مسجد، آتشكده‌ای بزرگ بوده است. معماری این بخش، مشابه چارطاق های دوران ساسانی است.
در جنوب صحن مسجد جامع بروجرد، گنبد و ایوان اصلی مسجد كه قدیمی ترین بخش آن است قرار دارد و در ضلع شمالی نیز شبستان مسجد با ارتفاعی كمتر از سایر بخش‌ها قرار گرفته كه در تابستانها فضای خنكی را ایجاد می‌كند. ایوان جنوبی دارای دو گلدسته است كه بعدها به مجموعه افزوده شده است.
از دیگر دیدنی‌های مسجد جامع بروجرد، منبر چوبی مسجد است كه نه عدد پله دارد و اینك در ایوان میانی مسجد قرار گرفته است. البته منظور از منبر پله‌های آن نیست بلكه حكاكی روی این منبر از آن اثری دیدنی و ماندگار به وجود آورده است.
حكاكی روی این منبر، تاریخ هزار و شصت و هشت هجری قمری را نشان می‌دهد. سازنده آن، یارمحمد نجار بوده است. در بین اهالی بروجرد شایع است كه حسن مجتبی دومین امام شیعیان سفری به بروجرد داشته و بر بالای این منبر سخنرانی كرده است كه با توجه به تاریخ ساخت منبر و نبودن اطلاعات كافی، امری نادرست می‌نماید.
قسمت اصلی مسجد جامع بروجرد فضایی گنبددار است كه ایوانی هم در برابر آن قرار گرفته است. مطابق با آنچه كه در قرون ۴ و ۵ قابل بررسی است و همچنین الحاقات و تعمیرات آن می توان متوجه شد كه محوطه سازی مسجد در قرون بعدی صورت گرفته است.
در زمان سلجوقیان بنا آباد بوده و اعتبار زیادی داشته است. در همین دوره تزییناتی به بنا افزوده شد. تزیینات مسجد، تزییناتی بر پایه آجر است و در حد مختصری هم تزیینات كاشیكاری و تزیینات گچ‌كاری در آن به چشم می‌خورد. كتیبه‌ای آجری نیز از این دوره باقی مانده است. این كتیبه آجری، به خط كوفی در دیوار جنوبی گنبدخانه و بالای محراب گواه این مطلب است. متن كتیبه چنین است:
«بسم الله اللهم اغفر امر هذه القبه الصدر لا جل مجدالدین جمال الاسلام عزالملك ابوالعز محمد بن طاهر بن سعید اطا اله بقائه».
كشف چهار سكه نقره با تاریخ‌های 851 و 853 در شبستان غربی این احتمال را كه شبستان‌های مذكور در نیمه دوم قرن نهم هجری قمری ساخته‌شده باشد تقویت می‌كند، بعدها فضای خالی زیر گنبد خانه را پر و طاق‌های خشتی این فضا را خراب كرده‌اند كه با توجه به كشف سكه‌ای با تاریخ 1124 در این محل، می‌توان این اقدامات را به اوایل قرن دوازدهم هجری قمری نسبت داد.
در دوره ایلخانان و در پی حمله مغول به ایران آسیب‌های بسیاری به مسجد جامع بروجرد وارد شده است. در دوره تیموری مسجد دوباره احیا شده و بخش‌هایی به آن اضافه شد. این بخش‌ها شامل تعمیر گنبد ریخته شده دوره قبل و احداث ایوان و شبستان‌های شرقی، غربی و شمالی است. مسجد جامع بروجرد دارای كتیبه‌های كوچك دیگری نیز هست كه به زمان شاه عباس اول صفوی می‌رسند.
در ضلع شرقی مسجد جامع بروجرد آرامگاهی وجود دارد و همچنین یك وضوخانه در مجاورت مسجد نیز قرار گرفته است، این وضوخانه دارای یك ورودی بزرگ است كه غریب خانه نام دارد. طبق كتیبه‌ها مسجد سه بار در دوره صفویه و یكبار نیز در سال ۱۲۰۹ قمری در دوره قاجار مرمت شده است كه در این دوره علاوه بر تعمیرات و الحاقات دو مناره در طرفین ایوان نیز ساخته شده است.
این مسجد كه ازجمله آثار تاریخی منحصربه‌فرد است در سال 1314 با شماره 228 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
مسجد جامع بروجرد شناسنامه‌ای برای قدمت بروجرد محسوب می‌شود كه هر ساله گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب می‌كند.