هوراند یكی از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی به مركزیت هورانداست.
جمعیت شهر هوراند در سال ۱۳۸۵ خورشیدی بالغ بر ۳٬۸۷۶ نفر بودهاست كه از این تعداد، ۱٬۹۴۶ نفر مرد و ۱٬۹۳۰ نفر زن بودهاند. كل جمعیت شهرستان هوراند ۲۲۰۰۰ نفر است و به عنوان بیست و یكمین شهرستان استان در مرداد ماه ۱۳۹۲ معرفی شد همچنین تعداد خانوارهای این شهر، ۹۰۷ خانوار بودهاست.
قلعه پشتاب از آثار تاریخی روستای پشتاب، در نزدیكی هوراند است.
وجه تسمیه
درمورد ریشه واژه هوراند عقاید مختلفی وجود دارد گروهی آن را فارسی و گروهی نیز واژهای تركی میدانند. بسیاری از محققان نامهای زیر را از یك ریشه میدانند : اهر – هوری بره – هووای – هوراند – هریس – هومای – هورمان – و …
برخی نام هوراند را برگرفته از نام قوم هوری میدانند، هوریها یا خوریها مردم باستانی آسیای صغیر و شرق و غرب میانرودان شمالی و سوریه بودند، كه (تقریباً ۲۵۰۰ ق.م.) از كوههای جنوب دریای خزر به سرزمین بین هیتیان و آشور، شرق دجله و منطقه كوهسار زاگرس و از آنجا آنها در مناطق بینالنهرین شمالی و سوریه و حتی ساحل مدیترانه پخش شدند. برخی نیز معتقدند واژهٔ هوراند، از واژهٔ فارسی اهوراوند ساخته شده كه در طول سالیان دراز به هوراند تبدیل شدهاست. گفته میشود كه معنی واژهٔ اهوراوند، خدای زیباییها است كه شاید بهدلیل زیبایی كمنظیر این شهر، به این نام خوانده شدهاست.
فرهنگ
زبان رایج اهالی این منطقه تركی آذربایجانی بوده و در بعضی از نقاط لهجههای تاتی و هرزندی نیز وجود دارد. مذهب اهالی این شهرستان شیعه اثنی عشری میباشد. بر خلاف آنچه به نظر میرسد مدم این شهر دارای سطح نسبی سواد بالایی هستند كه نمونه آن دیپلمه بودن اكثریت قریب به اتفاق دختران شهر است، این شهر با دارا بودن دانشگاه رو به سوی توسعه علمی و فرهنگی نیز میرود.
جغرافیا
شهر هوراند در ۴۷ درجه و۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه و ۸ دقیقه عرض شمالی قرار گرفتهاست و ارتفاع آن از ۱۰۲۴ متر در مرتفعترین نقاط شهر تا ۸۶۰ متر در نقاط پست شهر متغیر است. استان آذربایجان شرقی دارای وسعت ۴۵۰ هزار كیلومتر مربع است كه از این میزان ۱۸۸ هزار هكتار آن پوشیده از جنگل است. از ۱۸۸ هزار هكتار جنگل، ۱۶۴ هزار هكتار آن جنگلهای بكر قره داغ یا ارسباران شامل مناطق اهر ، هوراند، كلیبر و خدآفرین است. همچنین ۱۳ هكتار از جنگلهای منطقه قره داغ یا ارسباران در بخش مركزی اهر و بخش هوراند واقع شدهاست. منطقه هوراند شامل كوههای بلند و درختان گوناگون است كه نگاه هر بینندهای را مجذوب و حیران خویش میسازد و همچنین زیستگاه جانورانی است كه گاهی از نظر تنوع در جهان بی نظیر میباشند . از جمله ، خرس قهوهای، خوك وحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و…. ،و پرندگانی از قبیل :كبك، كبك چیل، جی جاق، كلاغ نوك قرمز و پرندگان شكاری چون عقاب طلایی، شاهین و … همچنین از لحظ پوشش گیاهی دارای گونههای مختلف گیاهی و درختی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط ، فندق، گردو و سماق و … میباشد. آب و هوای این منطقه معتدل كوهستانی است كه در زمستان با یخبندانهای كوتاه مدت و هوایی خنك و مطلوب و تابستانهایی نسبتاً گرم و نسیمهای خنك و روح نواز همراه است.
تقسیمات كشوری
شهرستان اهر همزمان با بخش هوراند در سال ۱۳۲۳ تأسیس شد و براساس آخرین تقسیمات كشوری سال ۸۵ نیز، این شهرستان از ۲ بخش مركزی و هوراند تشكیل یافتهاست. سابقه بخشداری این شهر به بیش از ۵۵ سال میرسد. مردم هوراند چندین سال است كه از نمایندگان خود درمجلس درخواست دارند تا اقدامات مربوط به تبدیل این بخش به شهرستان و تاسیس فرمانداری در این شهر را انجام دهند. با توجه به فعالیتهای صورت گرفته احتمال این مساله قریبالوقوع به نظر میرسد. بخشدار فعلی شهر پورمهدی، شهردار تاج الدینی، نماینده شهر مشترك با كلیبر فتحی پور(رئیس كمیسیون اقتصادی مجلس) و رئیس آموزش و پرورش شهر ممی پور و رئیس دانشگاه آزاد دانشیان می باشد. در این شهر سایر نهاد های دولتی من جمله اداره منابع طبیعی و جنگلبانی، اداره حفظ نباتات، جهادكشاورزی، آب و فاضلاب، آب منطقه ای، برق ، گاز، ثبت احوال، كمیته امداد، بهزیستی، درمانگاه، كلینیك، اورژانس، بانكهای ملی، كشاورزی و مسكن و… دایر می باشد.