خسروشهر یكی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است كه در بخش خسروشهر شهرستان تبریز واقع شده‌است. این شهر مركز بخش خسروشهر است. طبق آخرین سرشماری مركز آمار ایران كه در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته‌است، این شهر با جمعیتی بالغ بر ۱۲٬۷۹۴ نفر، نوزدهمین شهر پرجمعیت استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود.
نام قدیم این شهر خسروشاه بوده كه پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، به خسروشهر تغییر نام داد. نام خانوادگی اكثر اهالی این شهر كلمه‌ای دوبخشی است كه بخش دوم آن خسروشاهی است همانند كرمی خسروشاهی، صبوری خسروشاهی، محمدی خسروشاهی، مصطفوی خسروشاهی و غیره. خود اهالی شهر معمولا از بخش اول نام خانوادگی برای نام بردن از هم استفاده می‌كنند.
تاریخچه
شهری كه اكنون خسروشهر نامیده می‌شود در هزاره اول قبل از میلاد، منطقه مسكونی قبیله‌ای بوده و نامش در آن زمان «آنیاشتانیا» بوده‌است. مطابق نوشته دیاكونف، مورخ مشهور روسی، در دوران حكومت ماد، قلاع این منطقه استراتژیكی بوده است. Anyustania و آنیاشتانیا هم مستثنی از این قاعده نبوده‌است. بنابراین آنیاشتانیا در منطقه‌ای كه دارای دیوارهای بلند با ارتفاع ۵ الی ۷ ذرع و عرض ۲ الی ۳ ذرع و برج‌هایی به فاصله ۲۰۰ ذرع از همدیگر به‌صورت مضرس و دندانه‌دار بنا شده بود.
این قلعه را مانند قلاع دیگر، رئیس ویس (قبیله) اداره می‌كرد و كنترل تمامی آن و همچنین باز و بسته بودن دروازه‌ها با دستور رئیس ویس امكان‌پذیر بوده‌است. روزها صبح زود فقط یك دروازه باز می‌شد و دامداران رمه‌های خود را به چرا می‌بردند، اما شب‌ها دروازه بسته می‌شد.
در مراسم و جشن‌های مخصوص كشاورزان و دامداران به‌دستور رئیس قبیله هر دو دروازه باز می‌شد، اما هنگام احساس خطر و حمله قبایل دیگر فوراً دروازه‌ها بسته می‌شد و قلعه حالت جنگی به خود می‌گرفت. در فاصله‌ای نه چندان دور، قلعه دیگری به نام «قلعه دینگو» قرار داشت كه در آن قلعه نیز كه كوچك‌تر از آنیاشتانیا بوده، قبیله دیگری می‌زیستند كه گاهی مورد هجوم قلعه آنیاشتانیا و یا بالعكس قرار می‌گرفتند.
شهر خسروشهر در منتهی‌الیه ارتفاعات كوه‌های سهند قرار گرفته‌است. ارتفاع این شهر از سطح دریا، ۱٬۳۵۷ متر می‌باشد. قسمتی از شهر در داخل دره قرار دارد. این شهر در فاصله بین كوه‌های سهند و دشت تبریز قرار دارد. به‌علت موقعیت ممتاز شهر خسروشهر، كلیه امكانات مورد نیاز مركز استان از محدوده این شهر و مناطق تابعه آن می‌گذرد. به‌عنوان مثال، آب شرب شهر تبریز، شبكه گازرسانی، خط‌آهن تبریز-تهران، محور تبریز-میاندوآب-سنندج از اهم این موارد است.
مشاهیر
آیت‌الله سیدابولحسن خسروشاهی
آیت‌الله سیدعلی خسروشاهی
آیت‌الله حاج سیداحمد خسروشاهی
آیت‌الله حاج سیدهادی خسروشاهی
آیت‌الله سید ابولفضل خسروشاهی
آیت‌الله حاج میرباقر مرتضوی خسروشاهی
حاج میرزامحمد شیخ‌الشریعه
محمد گازر خسروشاهی (بابا گازر)
طفاجار
شرف‌الدین
یعقوب رومی
مولانا عبدلعلیم
جلال‌الدین اخی شمس‌المحققین
جمال‌الدین احمد
امیراسماعیل شنب‌غازانی
عفیف‌الدین محمد قصاری
عمادالدین وحید
شیخ‌سلار دیلمی
قطب راوندی
مضفر بن وارانی
امیر مضیر بن عجیل
