شهرستان آبدانان در دل رشته كوه زاگرس قرار گرفته كه دو كوه مهم كبیر كوه و دینار كوه در این شهرستان با تنوع گیاهی و جنگلی منحصر به فرد، عرصه های دست نخورده جنگلی دارد. تاكنون ۱۰۰ اثر مختلف شهرستان آبدانان در فهرست آثار ملی ثبت شده كه این آثار شامل اماكن مذهبی، آثار باستانی، فرهنگی، تاریخی و طبیعی شامل آبشارها، تفرج گاه ها و غارها است.
دریاچه دوقلوی سیاه گاو دارای ۱۲ متر عمق و چهار هزار و ۵۰۰ متر مساحت است كه در شمال شرقی شهرستان آبدانان واقع شده است.
این تالابها به وسعت حدود سه هكتار دربخش سراب باغ از توابع شهرستان آبدانان واقع گردیده اند. تالابهای مذكور به صورت جوشان از سازندهای گچساران سرچشمه گرفته و در مجموع دو دریاچه بیضی شكل را به وجود آورده است.
اطراف این دریاچه را دشتها و كوههای نسبتا مرتفع فراگرفته است، جلوه های بهاری و پاییزی این دریاچه جذاب و دیدنی است. گلزارهای حاشیه دریاچه و پرندگان وحشی آن گردشگاه جالب توجهی را به وجود آورده است.
دو دریاچه زیبا بوسیله كانالی طبیعی به عرض ۱.۵ متر و عمق یك متر و به طول هشت متر به هم مرتبط هستند، این دو دریاچه دارای آب زلال هستند به طوری كه می توان تا عمق سه متری آن را شبیه آكواریومی پر از ماهی است مشاهده كرد.
نام اصلی این دریاچه به دلیل سیاهی آب، سیاه آب است ولی آب این دریاچه حتی قابل شرب است البته شاید به دلیل هلالی شكل بودن (شاخ گاوی) بودن شكل دریاچه، از آن به عنوان دریاچه سیاه گاو نیز یاد كرده اند.
این دریاچه شگفت انگیز و دیدنی با عمری هزاران ساله به علت فرسایش، مساحت آن در حال كم شدن است. عامل فرسایش باعث شده است روز به روز مساحت دریاچه سیاه گاو كم شود. این نوع دریاچه از نوع رودخانه ای است و مسیرهای قطع شده آبكندها به وسیله آب پر شده است و تشكیل دریاچه های هلالی‌شكل (شاخ گاوی) را داده است.
در دریاچه های شیرین مثل این دریاچه آب به طور دائم جریان داشته و در حركت است و همیشه مقداری آب وارد آن شده و از طرف دیگر خارج می شود. رودخانه سیاه گاو پس از عبور از بین صخره، دره و ارتفاعات كبیركوه در چند كیلومتری جنوب شرقی شهرستان آبدانان به دو دریاچه تبدیل می‌شود كه دریاچه نخست با اختلاف سطح اندك در بالادست دریاچه دوم قرار گرفته است. آب زلال، نیزار، ماهیان رنگارنگ، رقص نور در ساعات میانی روز و تشكیل طیف های متنوع نوری ناشی از آن به این پدیده شگفت انگیز جلوه و زیبایی منحصر به فردی بخشیده است. این دو دریاچه دایره وار، هر كدام به شعاع ۳۰ متر مربع، با یك جوی آب طبیعی به عرض یك و طول هشت متر به هم متصل هستند.
آب دریاچه بزرگتر كه حكم سرچشمه را دارد زلال و شفاف است. آبی كه از دریاچه دوم خارج می شود به صورت رود نسبتا پرآب راهی زمین های اطراف می شود.
ویژگیهای منحصر بفرد
رودخانه سیاه گاو پس از عبور از میان صخره ها و دره ها و ارتفاعات كبیركوه واقع در شهرستان آبدانان به دو دریاچه تبدیل می شود كه دریاچه نخست با اختلاف سطح اندك در بالادست دریاچه دوم قرار گرفته است. وجود ماهیان و آبزیان متنوع، سنگواره ها، پوشش گیاهی متنوع و شفافیت آب، فوران آب از عمق دریاچه، خزندگان كمیاب در داخل دریاچه، سردی شگتفت انگیز آب در تابستان و گرمی آن در زمستان و آبدهی بسیار بالای آن با وجود خشكسالی های منطقه از جمله ویژگی های ممتاز این اثر دیدنی و طبیعی است.
از دیگر ویژگیهای این پدیده نادر، وجود املاح مختلف و گوگردی بودن آب دریاچه و وجود چشمه های جوشان شیرین داخل دریاچه است.
اهمیت اكولوژیكی
در محدوده تالاب ها، اكوسیستم متنوعی از حیات وحش را می توان مشاهده نمود كه آبزیان وابسته به تالاب نوعی هم پیوند و همبستگی اكولوژیكی و بیولوژیكی میان دریاچه و نواحی اطراف آن را برقرار می سازد. این موضوع از نظر فرایندهای زیست محیطی حائز اهمیت فراوانی است. با توجه به شرایط محیطی اطراف تا لاب ها و وجود منابع غذائی فراوان و پذیرش پرندگان مهاجر آبچر و كنار آبچر و هم چنین قابلیت زیست گاهی بالای آن از نظر زیست محیطی می تواند به عنوان یك اكوسیستم خاص تلقی شود.
موقعیت مكانی و مسیر دسترسی:
دریاچه سیاه گاو در موقعیت جغرافیایی N325142 E474203 در فاصلهٔ ۸ كیلومترى سراب باغ آبدانان استان ایلام واقع است.
اگر شما در شهر ایلام و مركز استان قرار داشته باشید می توانید بعد از طی مسافتی به طرف جنوب استان حدود 130 الی 140 كیلو متری به شهرستان دره شهر خواهید رسید و بعد از طی مسافتی 35 كیلومتری به شهرستان آبدانان خواهید رسید. برای رسیدن به دریاچه سیاه گاو باید از درون شهر آبدانان 18 كیلومتر جاده آسفالت را پشت سر بگذارید كه به شهر سراب باغ خواهید رسید و 7 كیلو متر بعد از شهر سراب باغ و گذر ار روستا های ژیور و گل گل بالا و سفالا به دریاچه دوقلوی سیاه گاو می رسید. مطمئنا برای كسانی كه به منطقه آشنایی ندارند پیدا كردن دریاچه كار بسیار دشواری خواهد بود و حتما با ید از راهنما های محلی كمك گرفت.
برای دسترسی به دریاچه سیاه گاو، بعد از رسیدن به منطقه و با عبور از پل، ماشین را پارك كرده و ۵۰۰ متر پیاده روی سبك تا پای دریاچه خواهید داشت.
در طول مسیر، سیاه چادرهای عشایر باصفای ایلامی به وفور دیده می شود...
دسترسی از استان خوزستان به دریاچه دو قلوی سیاه گاو: اگر شما در استان خوزستان و یا در شهر اندیمشك یا دزفول باشید نیز میتوانید به دریاچه دو قلو ی سیاه گاو بروید. كه از از مسیر اول نزدیك تر خواهد بود به دلیل همسایگی آبدانان به اندیمشك و دزفول. و استان خوزستان.
جاذبه های گردشگری آبدانان
علاوه بر دریاچه های دوقلو، گردشگاه سراب آبدانان، گردشگاه های دامنه كبیركوه و دیناركوه، گردشگاه منطقه چنار، گردشگاه كنار دریاچه دوقلوی سیاه گاو از جمله جاذبه های شهرستان آبدانان است كه این شهر را از دیگر شهرها متمایز كرده است و وجود كوه های متعدد در مسیرهای ارتباطی شهرستان باعث شده به راحتی گردشگران در بالاترین نقطه كبیركوه قرار گیرند و در واقع بهترین راه برای دسترسی به كبیركوه از همین شهرستان امكانپذیر است.
آبشار تختان در روستای تختان واقع در دامنه جنوبی كبیركوه در 40 كیلومتری شمال غرب شهرستان آبدانان قرار دارد. این آبشار از جنوب كبیركوه سرچشمه میگیرد و دارای آب زلال، خنك و قابل شرب می باشد كه توسط شركت آبفا در مسیری مشخص مهار شده و در ارتفاع 60 متری، آبشار زیبایی را به وجود می آورد. بهترین زمان برای بازدید از این آبشار زیبا سه ماه اول سال است. از روستای تختان تا آبشار مذكور نیازمند صرف حدود یك ساعت پیاده‌روی با یك شیب ملایم است.
آبشار خروزان یا خربزان یكی دیگر از آبشارهای استان ایلام و شهرستان آبدانان است كه در 50 كیلومتری غرب آبدانان به سمت میمه قرار دارد.
آبشار ماهوته نیز یكی از جلوه‌های طبیعی و دیدنی استان ایلام است كه در نزدیكی روستای ماهوته در 18 كیلومتری جنوب آبدانان واقع شده است.
