برج كاشانه برج بلند و زیبایی است كه در جنوب شهر بسطام و جنوب شرقی مسجد جامع قرار دارد. ارتفاع این برج از داخل ۲۴ متر و از بیرون به ارتفاع تقریبی ۲۰ متر بوده و به شكل كثیرالاضلاع منتظم سی ضلعی میباشد. در بالای برج دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد كه بر روی آن مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب غربی این برج بر روی یك آجر عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» با خط ثلث بسیار واضح خوانده میشود.
آجرهایی كه در قسمت بالای این برج به كار رفته با آجرهای ساختمان برج فرق دارد و این نشان میدهد كه سقف برج به مرور زمان فرو ریخته و در دورههای بعد نسبت به تعمیر آن اقدام شده است. در وسط این برج چاه بسیار عمیقی وجود دارد و راه صعود به بالای بام از داخل ساختمان است كه باید از پلههای بسیار كوچك و راهروی تاریكی عبور كرد. درِ ورودی برج از داخل مسجد جامع و مجاور محراب مسجد میباشد. قبل از ورود به كاشانه دالان كوچكی وجود دارد كه سه طرف آن گچبری شده و در اطراف و سر درِ دالان، آیةالكرسی نقش شده و در دو طرف دیگر عباراتی به زبان عربی نوشته شده است.
از تاریخ بنای این برج اطلاع صحیحی در دست نیست. اهالی بسطام میگویند این برج آتشكده زردشتیان در دورههای قبل از اسلام بوده است ولی برخی از مستشرقین از جمله آندره گدار بر این عقیدهاند كه این بنا از آثار غازانخان مغول است و اسم اصلی آن «غازانه» بوده و به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن، «كاشانه» نامیده شده است. با توجه به تحقیقات به عمل آمده احتمال داده میشود كه این ساختمان آتشكده شهر بسطام بوده كه در دورههای بعد از اسلام از آن برای دیدهبانی شهر استفاده میشده است. البته با توجه به اسلوب ساختمان و آثار دیگر، این ساختمان بیشتر به رصدخانه شبیه است.
برج كاشانه از بناهای درخور اهمیت این منطقه به شمار میرود و نمای خارجی آن نیز دارای جلوه و شكوه خاصی است.