این مسجد از مساجد قدیمی و با شكوه، با سبك معماری اسلامی دو ایوانه ایران است؛ كه به همراه رقبات آن در زمینی به مساحت تقریبی ۲۰۰۰ متر مربع ساخته شده است. بنابر آن چه منقول است، بنای آن به اوائل دوران قاجار باز می گردد. بانی آن را میرزا نصیرلر نیز گفته اند كه از مهاجران ساكن شده در محله نصیر بوده است. كوچه نصیر محل سكونت عده ای از چوپانان و رعایای كدخدایان نجف آباد و خوانین و الوار بختیاری بود كه با یكدیگر حشر و نشر داشته اند. گفته شده است كه عده ای از این الوار در زمان حكومت زندیه در این محل سكونت اختیار نمودند كه محله را نیز به همین منظور به نام آنها محله لرها یا میرزاخانیان خواندند.
در ورودی مسجد نصیر نجف آباد (میرزا نصیر) در ضلع جنوبی قرار دارد، با فضایی (دوسكو) برای نشستن و در بالای احزرهای طرفین آن دو گلدسته با شكوه همراه با كاشی كاری ساخته شده است. در ضلع غربی ورودی اصلی آن سقاخانه ای با بادگیر در بالای آن قرار دارد و با زنجیر و كاسه آبخوری و پنجره فولادی و مناره ای نیز در بالای آن با كاشی كاری و تزئینات موجود است. این سقاخانه از چاه آب مسجد پر می شد كه هنوز هم محل استفاده عابران تشنه و خسته است. سقاخانه با اوصاف یاد شده، آخرین سقاخانه باقی مانده از این سبك است. مسجد دارای دو ایوان در دو جبهه شمال و جنوب می باشد كه ایوان جنوبی دارای سه ورودی با قوس هفت و پنج است كه پشت بغلهای آن با كاشیكاری اسلیمی در زمینه آبی لاجوردی مزین شده است. فضای گنبدخانه بصورت طاق و چشمه و بر روی هشت ستون مستطیل گوشه پخ آجری با اندود گچ استوار است.
پس از ورود به راهرو، در سمت چپ، به اتاق بزرگی بر می خوریم كه مقبره «آقاهاشم»، اولین امام جماعت این مسجد در دوره ناصرالدین شاه، در آن است، اما غالبا درب آن بسته است. پس از عبور از دالانی باریك با سقف جناغی كوتاه تاق و چشمه ای، به فضای مسجد كه در طرف راست قرار دارد، وارد می شویم. در انتهای همین دالان، در سمت چپ پله های ورودی برای رفتن آقایان به شبستان مسجد تعبیه شده است. شبستان كه در ضلع غربی مسجد ساخته شده، دارای ۱۸ ستون آجری مربع شكل است كه تاق ها بر روی آن قرار دارد. در مجموع ۴۰ مجرد آجری، بار سقف این شبستان باشكوه را كه حدود ۴۵۰ مترمربع مساحت دارد، تحمل می كند. سقف آن آجری بند كشیده و دیوارها گچ اندود شده اند. كف شبستان قبلا با آجر فرش شده بود ولی اكنون كه شبستان توسط میراث فرهنگی مرمت شده، با موزاییك پوشیده شده است. این شبستان بی نظیر كه امروزه متروكه است، در گذشته بسیار مورد استفاده واقع می شد چون در تابستان هوای آن خنك و در زمستان گرم است. ضمنا از فضای سقف آن به عنوان مهتابی در شب های تابستان برای اقامه نماز و غیره استفاده می شد.
با ورود به صحن مربعی مسجد، در ضلع جنوبی آن دو ایوان بلند و با شكوه و در طرفین آن نیز دو ایوان كوچك تر به چشم می خورد. چهار مجرد آجری قطور، سقف های آجری ضربی و گنبد این ایوان ها را تحمل می كنند. محراب در جنوب آن قرار دارد. دیوارها با گچ سفید تزئین شده اند و سقف آجری آن با گچ بند كشی شده است. چهار درب بزرگ، این سالن را از فضای مسجد جدا می سازند. در سال های اخیر تعمیراتی در سقف و كف این سالن انجام گرفته است.
در شمال مسجد چهار ایوان قرینه ایوان های جنوبی، ولی با وسعت كمتر ساخته شده است كه بدون درب می باشد و در بهار و تابستان مورد استفاده قرار می گیرد. دو ایوانچه در ضلع شرقی مسجد قرار دارد كه درست شبیه آن در ضلع غربی نیز دیده می شود. ایوانچه های شرقی با راهرویی مسجد را به كوچه كناری آن متصل می كند. امروزه یكی از این ایوانچه ها محل آبدارخانه مسجد و دیگری، با بازسازی هایی كه در آن صورت گرفته وضوخانه و در زیر آن دستشویی های مسجد است. پلكانی نیز در كنار یكی از ایوانچه ها برای بالا رفتن به بام ساختمان تعبیه شده است. در ایوانچه های غربی نیز دو راهرو مخصوص رفتن خانم ها به شبستان و مهتابی روی سقف آن قرار دارد. نمای چهارضلع كه عبارت از جرزها و كتیبه های سر در ایوانچه ها و ایوان ها باشد همگی با كاشی های نفیس كاشی كاری و تزئین شده اند. در قسمت ورودی جنوبی مسجد دو كتیبه سنگی وجود دارد كه بر روی یكی سال ۱۳۴۳ ه.ق و در روی سنگ دیگر عمل علی حك شده است.
مسجد در ادوار مختلف توسط اشخاص دیگری تكمیل و باز سازی گردیده است. بطور مثال می توان به حاج آقا ناصر حجت در رابطه با ساخت گلدسته مسجد اشاره كرد. لازم به ذكر است كه در كنار مسجد، حسینیه ای با همین نام و برای همین محل چندین سال بعد از اتمام ساختمان مسجد بنا گردیده است.
موقعیت مكانی
این مسجد در نجف آباد، محله نصیر، خیابان قدس غربی واقع شده است.
