شهرستان دهاقان با جاذبه های سرسبز بهاری و زیبایی های برفی زمستان با داشتن آسیاب ها و چشمه های باستانی در میانه راه تردد به پنج استان مهم كشور، هر سال پذیرای گردشگران عاشق طبیعت است. روستاهای این شهرستان نیز با آثار تاریخی و طبیعت و چشمه های زیبا مقصد خوبی برای گردشگران است. پوده یكی از روستاهای دهاقان میزبان گردشگران و مردم منطقه در تابستان و ایام نوروز می باشد.
شرایط اقلیمی
روستا با ارتفاع ۱۸۲۰ از سطح دریا واقع شده و آب و هوای منطقه در فصل تابستان معتدل و در زمستان سرد است، همچنین در جنوب آن رودخانه شور جریان دارد.
تاریخچه
پوده در دوره صفویه شكارگاه حكمرانان بوده است. پیدایش روستای پوده مربوط به آبادی هایی است كه تا زمان صفویه شكل گرفتند مانند اسفرجان و قمبوان. قدمت این روستا در برخی منابع ۷۰۰ سال ذكر شده است و با توجه به تاریخ ساخت آثار و بقایای تاریخی به جا مانده از جمله مسجد، بازار، قلعه یوسف خان قدمت روستا دست كم به ۵۰۰ سال قبل می رسد.
زبان و فرهنگ
عموم مردم روستا به زبان فارسی و برخی با گویش دری سخن می گویند. در پوده زن ها و مرد های محلی و قدیمی (به جز جوانان) از پوشاك محلی استفاده می كنند كه لباس محلی مردان شامل: پیراهن پشمی، جلیقه، تنبان، شال و كلاه نمدی است. مردمان روستا اعتقادات خاص پزشكی خود را دارند بعنون مثال از شاترِ برای دل درد، پونه كوهی و پونه خشك همراه با ماست برای یبوست، آویشن یا آلوشنك برای درد معده، ختمی برای رودل، خاكشیر برای دل پیچه استفاده می كنند، ناخنك، خارخاسك نیز نمونه هایی از داروهای محلی هستند. همچنین آرد به همراه كمی شیر بجه مخلوط و به صورت خمیر درمی آورند و روی كورك می گذارند تا چركش را بیرون بكشد و با گل گاو زبان و رناس پوست حیوانات را رنگ می كنند.
بافت روستا
این روستا در تركیب بندی شبیه فضاهای روستای كوهپایه ای است و عنصر آب تأثیر بسیار دارد بطوریكه بافت كلی روستا از ارتفاعات و جریان رودخانه تأثیر پذیرفته و خانه های روستا درشیب دامنه ها بنا شده اند. خانه ها از مصالح بومی چون سنگ، چوب و خشت ساخته شده، بعلاوه در محله های قدیمی مانند لب ساخون و كوچه سوزن، خانه ها با ایوان های بلند و بصورت زیبایی ساخته شده اند.
اقتصاد
اقتصاد این روستا براساس فعالیت های كشاورزی، باغداری، دامداری و صنایع دستی است. زنان و دختران عمده ترین تولید كنندگان صنایع دستی روستا می باشند.
محصولات
مهم ترین محصولات روستا شامل گندم، جو، لوبیا، ذرت، انگور و سیب درختی هستند. (سیب های این منطقه بسیار معروف هستند.) تولیدات دامی آنها عبارتند از انواع لبنیات مانند شیر، ماست، كشك، خامه، قره قروت و روغن حیوانی.
آداب و رسوم
از بازی های محلی روستا می توان به این موارد اشاره كرد: چوب و پل (بلا چفته)، هفت سنگ، گودال شیطانی، هسته ی خونه كی یا گل چه گلی، كنده بازی یا خروس جنگی، ریگ چه بازی همان یك قل دو قل و به زبان محلی (قوتور بازی). از آیین های ویژه مردم روستا در محرم، نخل بستن در دهه اول ماه محرم و گرداندن آن برای عزاداری و نیز برپایی مراسمات عزاداری در ماه های محرم و صفر در حسینیه بسیار قدیمی (مربوط به دوره قاجار) و زیبای محله بازار می باشد.
سوغات و صنایع دستی
عمده ترین صنایع دستی روستا شامل گیوه، كلاه نمدی، چو خا و انواع گلیم، قالی و جاجیم و مشهورترین سوغاتی آن، گیوه، جاجیم، قالیچه، كشك، روغن و كره حیوانی می باشند.
فرآورده های بومی روستا
در فصل پاییز انگورها توسط بانوان این روستا چیده شده، انگورهای سالم را از ناسالم جدا و درون دیگ های بزرگ می ریزند، سپس می گذارند دو الی سه روز بماند تا خوب نرم شود، بعد گوشت و پوسته آن را درون حوضچه هایی با كف سیمانی كه دریچه ای به بیرون دارد می ریزند و مرد های پوتین پوش روی آنها راه می روند تا آب انگور گرفته شده و از دریچه به داخل دیگ های مسی بریزد، سپس دیگ ها را بر سر كوره گذاشته و داخل آنها خاك سرخ می ریزند تا لرد انگور ته نشین و آب زلال انگورها جدا شود. آب انگور صاف شده را داخل دیگ های دیگری می ریزند و می گذارند تا خوب بجوشد و تبدیل به شیره شود. لرد انگور ها را كه به وسیله خاك سرخ جدا شده درون كیسه می ریزند و می گذارند تا آب باقیمانده از آن جدا شود و آن را نیز می جوشانند تا به‌صورت مربا درآید كه به آن آب چكه می گویند. همچنین مقداری از آب انگور زلال را كه هنوز به صورت شیره درنیامده، روی كدوهای حلقه شده می ریزند و می گذارند تا بجوشد و تبدیل به مربا شود. علاوه بر این چغندر محلی را خرد، داخل ظرفی كه حاوی سركه است می ریزند، درجایی خنك می گذارند و در فصل زمستان از آن استفاده می كنند. همچنین نوعی خمیر را پهن و نازك می كنند، روی هم انداخته و به وسیله چاقو قطعه قطعه می كنند، سپس قطعه ها را از هم جدا، در آفتاب خشك و داخل ماهیتابه بو داده و آن را همراه با برنج می پزند. شكر و آرد و روغن را مخلوط كرده و به‌صورت خمیر (بلچی) درمی آورند و بر تنور می چسبانند تا پخته شود و به عنوان شیرینی محلی بلچی استفاده می كنند. همچنین برای درست كردن نان خشك، یك عدد سینی مسی را درون تنور خاموش می گذاشتند و نانها را درون آن قرار می دادند تا یك شبانه روز بماند و خشك شود.
جاذبه های گردشگری پوده
روستای پوده آب و هوای خوب و چشمه سارهای فراوان، چشم انداز های زیبا و متنوع دارد. همچنین چشمه های قاسم، چانه و چاه گز در گوشه و كنار روستا می جوشند. بقایای قلعه یوسف خان، بازار قدیمی پوده و آثاری از كارگاه های عصاری (روغن كشی) و مسجد جامع از جمله آثار تاریخی این روستا هستند.
مسجدجامع پوده
مسجد جامع پوده در جنوب روستا قرار دارد و منبر و حوض سنگی آن متعلق به دوران صفویه است. درون حجره های آن، بر روی دیوارها، آثاری از نقاشی های دوران صفویه باقی مانده است. منبر مسجد از سنگ سیاه است و پنج پله دارد. در حاشیه منبر نام چهارده معصوم خوشنویسی و كنده كاری شده است. در سمت دیگر آن آیةالكرسی را نقر نموده اند. بر گوشه ای از این منبر این بیت آمده است: «بنا نهاد همین مسجد و همین منبر علی ست ابن علی و بوداق ابن قلندر» در سمت دیگر هم، بیتی آمده كه با حساب ابجد، سال ۱۰۶۲ ه.ق. یعنی سال سلطنت شاه صفی بن شاه عباس كبیر را نشان می دهد. نام حجار منبر نیز در زاویه ای از منبر دیده می شود. در زمان صفویه این منبر مكان جلوس شاهانی كه به این منطقه می آمدند، بوده است.
بازار چهارسوق پوده
بازار چهارسوق پوده از آثار تاریخی زیبا و قدیمی روستاست. نقاشیهایی از اواخر دوران قاجار در این بازار به یادگار مانده است. دو قسمت دیواره بازار دو نمونه نقاشی به تصویر كشیده شده كه یك نمونه به بیان حوادث عاشورا كه كاری مذهبی است پرداخته شده و در قسمت دوم داستان هایی از شاهنامه حكیم فردوسی روایت شده است. این نقاشی ها جنبه سرگرمی داشته و عده ای به بیان داستان به مردم می پرداخته اند. ساختار بازار چارسوق این روستا به این گونه است كه بخشی از بازار به حسینیه و مسجد جامع افتاده و ادامه آن به سمت خانه ها و مغازه های قدیمی می باشد.
امامزاده شاه زید پوده
در یك كیلومتری مركز پوده در قسمت شرقی و در جنوب غربی قبرستان پوده، امامزاده شاه زید پوده واقع شده كه اهالی روستا عقیده دارند او شاه زیدبن محمد حنفیه است كه بعد از شهادت سرش در اصفهان و تنش در این محل دفن شده، زیارتگاهی از دوره صفویه كه گمان می رود همان سیدی باشد كه سردار معروف نادرشاه امیر چله وصیت كرد تا جنازه اش در كنار آن به خاك سپرده شود.
موقعیت مكانی
روستای پوده در ۲۲ كیلومتری شمال شهر دهاقان و ۲۵كیلومتری شهرضا واقع شده است. مسیر دسترسی، از طریق شهرهای دهاقان، شهرضا و مباركه، با جاده آسفالت می باشد.
