ریپورتاژ آگهی
محوطه باستانی بوینی یوغون

محوطه باستانی بوینی یوغون

این قلعه كه قطعاً یكی از مهمترین دژهای آذربایجان در دوران تاریخی و صدر اسلام و حتی بعد از آن بوده است
  • 1401/11/20
  • استان : اردبيل
  • شهر : نير
  • دسته : محوطه های باستانی
آدرس : اردبیل٬ نیر٬ ۱۱ كیلومتری شهرستان نیر٬ روستای كورعباسلو
تلفن : 66059000-021

این قلعه كه قطعاً یكی از مهمترین دژهای آذربایجان در دوران تاریخی و صدر اسلام و حتی بعد از آن بوده است در حال حاضر یكی از مهم ترین سایت های باستانی ایران محسوب می شود و نشانه هایی از تمدن از چهار هزار و پانصد سال از دوران مفرغ تا عصر اشكانی و دوران اسلامی در آن یافت شده است. البته اینها محصول اكتشافات در زمین های پای قلعه است.

 قلعه بوینی یوغون (گردن ستبر) روی قطعات عظیم سنگ واقع شده و دیواره های سنگی ای كه ارتفاعی حدود ۳۰۰ متر دارند قلعه را از دو جناح غیرقابل نفوذ كرده اند. جناح های قابل نفوذ نیز با دیواره ای از سنگ و ساروج به شكل غیرقابل نفوذ درآمده بوده اند كه بدلیل حوادث طبیعی و انسانی، جنگ و ... اكنون از آن دیوارها جز نشانه هایی، چیزی باقی نمانده است.

عمده مصالح به كار رفته در این دژ سنگ و ساروج است. ملاط ساروج به خوبی قابلیت خود را در طول تاریخ به عنوان چسباننده سنگها نشان داده است. البته برای فضاهای داخل قلعه از مصالحی چون آجر و خشت نیز استفاده شده است.

 برای بالا رفتن از كوه پله‌ هایی نیز وجود دارد كه حاصل تراش سنگها به وسیله انسان بوده و براحتی می‌توان از كوه مانند پله‌ های امروزی منازل بالا رفت و البته در برخی قسمتهای كوه نیز بسختی می‌ شود عبور كرد و نیازمند مهارتهای  صخره نوردی است.

بالای تپه عظیم سنگی نیز شش حوضچه (استخر) دست ساز وجود دارد. این حوضچه ها محصول دست بشر هستند و با دقتی تمام از كف قلعه تراش خورده اند و نشان از توانایی و هنر انسان در تراش و كندن كوه دارند و آب باران و برف در آنها ذخیره شده و مورد استفاده ساكنان قلعه قرار می‌ گرفته است.

وجود این حوضچه ها گویای این واقعیت است كه این ذخایر عظیم برای گروهی بزرگ و جهت پاسخگویی به نیازهای آنان در مواقع عادی و به ویژه محاصره های طولانی مدت پیش بینی شده بود. در میان مردم محلی روستای كورعباسلو مشهور است كه این استخرها عمقش بسیار زیاد است و انتها ندارد.

 با اندك دقتی وجود یك سری جویهای كوچك در قسمت های مشخص از سطوح صخره های اطراف این استخرها قابل مشاهده است كه وظیفه هدایت آب برف و باران جهت ذخیره سازی را بر عهده دارند.

از دیگر آثار واقع در این منطقه می‌ توان به آسیاب سنگی اشاره كرد كه در دل تخته سنگ‌ های عظیم بوینی یوغون  قرار دارد. بقایای این بنای سنگی در جبهه جنوب غربی قلعه پیداست وضعیت ظاهری  آن بیانگر این است كه این بنا جزئی از تاسیسات دفاعی و ارتباطی قلعه بوده و احتمالاً كنترل ورود و خروج قلعه از این مكان صورت می گرفته است.

این قلعه از نظر موقعیت و ساخت نسبت به قلعه های مشابه دارای اهمیت بیشتری است. بوینی یوغون محصول سختی طبیعت و سازندگی بشر است. دژی محكم،‌ تسخیرناپذیر و غیرقابل نفوذ كه در سال‌ های متمادی از دسترس دشمنان دور و  محفوظ مانده است. بوینی یوغون فقط یك قلعه نیست، بلكه بخش مرتفعی از یك محوطه و یك شهر یا دهكده قدیمی ‌است. وسعت بسیار زیاد آن كه بالغ بر 300 هكتار است و چند لایه‌ای بودن قلعه نشان‌ دهنده استمرار سكونت انسان از دوره اشكانی تا دوره صفوی بوده كه از مشخصات بارز این قلعه به حساب می‌ آید.

موقعیت خاص طبیعی، وفور آب و غذای كافی در محل از دیگر ویژگی هایی است كه طراحان و سازندگان دژ را در انتخاب این محل مصمم نموده است. البته هیچ دشمنی تاب مقاومت در برابر سرمای طاقت فرسای زمستان منطقه در محاصره های طولانی مدت را نداشته است و این امتیاز بزرگ را اقلیم منطقه بدان بخشیده است.

از سوی دیگر این دژ در محلی واقع شده است كه بر منطقه وسیع اطراف كاملاً مشرف می باشد و امكان حملات غافلگیرانه را منتفی می ساخت كه خود یك امتیاز دفاعی تلقی می شد. مسلم است كه این دژ چنین اسمی را در دوران بعد به خود پذیرا شده است كه خود می تواند حاكی از حصانت تحسین برانگیز آن باشد.

این منطقه چند سالی است مورد توجه باستان‌شناسان قرار گرفته و هم‌ اكنون به یكی از مهمترین سایت‌ های باستانی ایران تبدیل شده است. قلعه بوینی یوغون نیز پس از اتمام مراحل كاوش، به سایت موزه تبدیل می‌ شود.

محوطه باستانی بوینی یوغون-WDcP5Zkcuq

محوطه باستانی بوینی یوغون-cgzw3O0FbF