آسبادهای نشتیفان خواف از جمله آثار تاریخی نشتیفان مشهد است و با توجه به معماری جالبی كه دارد یكی از جاذبه های مهم گردشگری استان خراسان رضوی به شمار می رود و هر ساله گردشگران داخلی و خارجی فراوانی را به سوی خود جذب می كند. آسباد یا همان آسیاب بادی وسیله ای است برای آسیاب كردن گندم با استفاده از قدرت و نیروی باد. نشتیفان شهری قدیمی است كه در جنوب شرقی خواف واقع شده و محل اولین آسیاب های بادی در جهان است، كه امروزه نیز از این سازه ها استفاده می شود.
این منطقه به دلیل بادهای منحصر به فرد خود معروف است و در واقع نام نشتیفان برگرفته از دو كلمه نش به معنی نیش عقرب و تیفان كه همان توفان است. به دلیل آب و هوای خشكی كه در این منطقه وجود دارد، جانورانی مانند عقرب به وفور در آن یافت می شود. همچنین توفان نیز به باد های موسمی این منطقه اشاره می كند. با تعمیرات دوره ای توربین ها، این سازه های خاكی خوش ساخت می توانند قرن ها ادامه داشته باشند تا زمانی كه متولیانی حاضر به نگهداری از آنها شوند.
چرا بازدید از آسباد های نشتیفان پیشنهاد می شود؟
• معماری خاص آسباد های نشتیفان منظره بی نظیری را خلق كرده كه چشم هر بیننده ای را خیره می كند.
• این آسباد ها برای افراد علاقمند به تاریخ وعلوم اجداد و پیشینیان بسیار جذاب هستند.
• آسباد های نشتیفان علاوه بر آسیاب كردن آرد، در پمپاژ آب نیز به كار می روند و جزو شاهكار های مهندسی جهان به شمار می آیند.
• آسباد های نشتیفان در صف ثبت در فهرست جهانی یونسكو قرار گرفته است.
تاریخچه آسباد های نشتیفان خواف
درباره تاریخچه این آسباد ها اطلاعات دقیق در دسترس نیست اما تاریخ شناسان قدمت آن را به قبل از فتح ایران نسبت می دهند، عده ای دیگر نیز آن را به ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد ربط می دهند. در روستای نشتیفان در شمال شرقی ایران، محمد اعتباری به عنوان آخرین حافظ یك سنت باستانی عمل می كند. اعتباری كه اكنون پیر شده است، زندگی خود را وقف چرخاندن آسیاب های بادی تاریخی چند دهگانه شهر كرده است. در سال ۱۳۸۱ این آسیاب های بادی توسط ایران به عنوان یك میراث ملی شناخته شد.
معماری آسباد های نشتیفان خواف
آسباد های نشتیفان از ساده ترین مواد از جمله خشت، گل و چوب ساخته شده است و با معماری بسیار جذابی كه دارد توریست های زیادی را به سوی خود جذب كرده است. این آسباد ها دارای دو واحد بوده كه سالن اصلی در طبقه همكف قرار دارد و در طبقه بالا چرخ ها و پره ها قرار گرفته اند. انباری نیز برای نگهداری گندم و غلات در این سازه تعبیه شده است. معماری این آسباد ها بسیار متفاوت از سایر آسیاب های بادی است كه به صورت چرخشی كار می كنند. حدود ۴۰ آسباد در نشتیفان خواف باقی مانده است كه هر یك آن ها از هشت اتاق تشكیل شده و هر محفظه شش تیغه را در خود جای داده است.
با ورود باد شدید و مداوم منطقه به محفظه ها، تیغه ها را برمی گرداند و سپس سنگ های آسیاب را می چرخاند. طول سازه ها تا حدود ۶۵ فوت می رسد. ابزاری به نام تخت وحشت در این آسباد ها وجود دارد كه حركت سنگ ها را از پایین و داخل آسیاب كند می كند. همچنین حفره ای در زیر سنگ ها وجود دارد كه دستگاه ابتدایی موجود در آن توسط یك اهرم می تواند به جای ترمز، سنگ‌ها را در زمان نیاز از حركت باز دارد.
هزینه و زمان پیشنهادی بازدید
بازدید از این تكنولوژی مردمان گذشته رایگان بوده و مدت زمان پیشنهادی برای بازدید از آن حدود ۲-۳ ساعت است.
نحوه دسترسی به آسباد های نشتیفان خواف
نشتیفان در ۲۵۰ كیلومتری جنوب غربی مشهد واقع شده است. شما می توانید به راحتی از مشهد به نشتیفان برسید یا با پیاده شدن از اتوبوس مشهد در تربت حیدریه از آنجا یك سواری می تواند شما را به خواف و سپس به نشیتفان برساند. همچنین در ۲۰ كیلومتری روستای نشتیفان، ایستگاه راه آهن قرار دارد و راه را برای كسانی كه علاقمند به سفر با قطار هستند آسان می كند.
بهترین زمان سفر به نشتیفان
اگر قصد سفر به نشتیفان را داشته باشید، بهترین زمان بازدید از این جاذبه گردشگری فصل بهار و پاییز است.
مكان ها و جاذبه های گردشگری و دیدنی نزدیك آسباد های نشتیفان خواف
قبرستان تاریخی: ۲۵ متر
پارك جنت: ۷۰۰ متر
مدرسه غیاثیه خرگرد نشتیفان: ۱۳.۴ كیلومتر
هتل ها و اقامتگاه های نزدیك به آسباد های نشتیفان خواف
اقامتگاه بومگردی پور یعقوب: ۷۲ متر
اقامتگاه بومگردی شمیرون: ۴۵۰ متر
اقامتگاه بومگردی غیاثیه: ۱۳.۳ كیلومتر
مهمانسرای شركت معادن سنگ آهن احیا سپاهان: ۱۵ كیلومتر
اقامتگاه بومگردی میراحمد خوافی: ۱۹.۴ كیلومتر
رستوران های نزدیك به آسباد های نشتیفان خواف
رستوران یاد بود: ۱۱.۹ كیلومتر
رستوران اخوان ناصر: ۱۶.۴ كیلومتر
اغذیه صاحبدلان: ۱۸.۴ كیلومتر
پیتزا دانیال: ۱۸.۸ كیلومتر
آشپزخانه امین: ۱۸.۹ كیلومتر
