ساكنان مهاباد به سبب اهمیت آب از گذشته های بسیار دور تاكنون این مایه حیاتی را از مناطق بالادست با استفاده از قنات كه در زبان محلی به آن "كاریز" می گویند به داخل شهر آورده و با ساخت بناهایی به نام حوضخانه كه بكارگیری معماری اسلامی نیز در آن مشهود است، به آن تقدس خاصی دادند. حوضخانه های این شهر كه بیشتر در نزدیكی مساجد بنا شده اند در گذشته مكانی برای تامین آب برای وضو گرفتن و حتی استفاده برای آب شرب مردم بود و به همین خاطر از گذشته مورد توجه همگان قرار داشته و از اهمیت زیادی برخوردار است. مسجد "رستم بیگ" كه در خیابان صلاح الدین غربی مهاباد واقع شده حوضخانه تاریخی نیز به همین نام در محوطه آن قرار دارد. "این بنا در سال ۱۲۰۲ هجری قمری تاسیس شده و دارای گنبدی آجری، طاق های سه قسمتی و مدور است و آجرهای به كار رفته در آن از نوع چهارگوش قرمز و ملات به كار رفته در آن گچ و خاك است، زیربنای این حوضخانه از سنگ های متراكم ساخته شده و دیوارهای آن تا ارتفاع ۹۰ سانتیمتر صاف و صیقلی است. مسجد فاقد مناره بود اما حیاط بزرگ و موزاییك شده ای دارد و در ضلع غربی آن كه قدیمی تر به نظر می‌رسد، حوضخانه قدیمی و تاریخی رستم بیگ از دور خودنمایی می كند كه با درب كوچكی ۲ بخش قدیمی و جدید از هم جدا می شود.
در بخش قدیمی چند درخت كهنسال وجود دارد. ورودی بنای حوض خانه در سمت شرق بنا با ارتفاع حدود ۲.۵ متر و عرض یك متر و دارای طاق جناغی با تزئینات آجركاری است. فضای داخلی به صورت مربعی ۸۵ سانتی متری از جنس سنگ های آهكی صیقلی بوده و در كف بنا حوضی به طول ۳.۵۴ متر، عرض ۲.۵ متر و عمق ۴۰ سانتی متر دیده می شود كه آب از طریق یك كانال وارد حوض شده و در اطراف حوض كانالی كوچك به عرض ۱۲ سانتی متر وجود دارد كه سرریز آب حوض را جمع آوری و به خارج از بنا منتقل می كند. دو ضلع شرقی و غربی ۲ طاق و تاقچه داشته و سقف گنبدی شكل آن با آجر ساخته شده است كه چهار نورگیر دركنارها و یك نورگیر مدور در وسط، روشنایی حوض خانه را تامین می كند، پس از بازسازی این بنا توسط میراث فرهنگی مهاباد سقف آن با ایزوگام عایق شده كه با بقیه بنا همخوانی ندارد. آب این حوضخانه از طریق قنات یا "كاریز" از مناطق بالا دستی مهاباد تامین می شود. هنوز هم با وجود ساخت و سازهای متعدد در اطراف این بنا باز هم آب در داخل حوض خانه جریان دارد. در قسمت پایینی بنا بقایایی از سرویس بهداشتی سنتی كه در گذشته بخشی از حوض خانه بود دیده می شود كه هنوز بازسازی نشده اما آب حوضخانه در داخل كانال آن در جریان است و سپس از طریق همان كانال به خارج از محوطه مسجد هدایت می شود. این بنا در خیابان صلاح الدین شرقی، كوچه قاضی زاده مهاباد واقع شده است.
