دره بازالتی ماكو

یكی از مكانهای ویژه و دیدنی ایران دره منشورهای بازالتی شهرستان ماكو است. این دره كه به نام های قیرمیزیلیخ و یا دره مارها (ایلانلار دره سی) معروف است، به طول 2.8 كیلومتر بوده و دارای مناظری زیبا و چشمه ها و آبشار است؛ ستون های سنگی عظیم و منظم آتشفشانی كه هر بیننده ای را مسحور می كند در این دره شكل گرفته است.

در شكل گیری ساختارهای بازالتی عمدتا پای گدازه های آتشفشانی در میان است. گدازه ها در لایه های ضخیم روی دیواره های سنگی سرازیر می شوند . لایه گدازه آرام آرام خنك می شود و به شكل صخره های بازالتی در می آیند ولی مساله اصلی این است كه لایه رویی به سرعت خنك می شود درحالیكه گدازه ها در لایه های زیرین هنوز گرم هستند. با گذشت زمان و خنك شدن لایه های زیرین انقباض رخ می دهد و چون ساختار سنگ ها فشرده است این انقباض باعث در هم شكسته شدن لایه های رویی می شود. حال اگر در میان این لایه ها رد و اثری از ذرات آب یا هر مایع دیگری وجود داشته باشد شكل چند وجهی متفاوتی را بخود می گیرد.

همچنین شكل سرازیر شدن گدازه ها، شدت فوران آتشفشان، دمای گدازه و دمای محلی كه گدازه ها سرد می شوند نیز در فرم گیری و ابعاد این ستون های سنگی اثر می گذارند. زمانی كه از نزدیك این ستون ها را می بینید، بند به بند بودن آن ها كاملا مشخص است. با توجه به موقعیت دره، سرازیر شدن گدازه به سمت پایین ملموس است. فرم شكسته بعضی از ستون ها نمای آن را جذاب تر كرده و در برخی قسمت ها فرسایش باعث از بین رفتن نظم آن شده است.

رودخانه زنگمار در كف دره از ارتفاعات كوه آرارات در تركیه سرچشمه گرفته و پس از عبور از میان دره و روستاهای مسیر خود، نهایتا به سد بارون می‌ ریزد. جهت این دره شرقی - غربی است كه در انتهای غربی دره به مزارع روستای بدولی می رسد.

در این دره چشمه ای زیبا كه از میان دو منشور بازالتی می جوشد دیده میشود. اهالی منطقه آنرا چشمه خاتون (خاتون بولاغی) می نامند.

در ادامه مسیر دره به پیچ نعل اسبی می رسیم كه دارای مناظری نادر است. بعد از این پیچ، دره عریض ‌تر شده و دیواره‌ های دره ارتفاع كمتری بخود می گیرد و دارای پوشش گیاهی بیشتری است. ادامه مسیر دره به آبشار منتهی می ‌گردد. آبشار دره بدولی ارتفاعی در حدود ۷ متر دارد و مناظر زیبایی در كنار دیواره ‌های بازالتی خلق نموده است.

توصیه ها
به دلیل ارتفاع زیاد دیواره ‌ها، سایه به‌ سرعت بر دره چیره می ‌شود و از این رو در زمان سنجی خود برای عكاسی به این نكته توجه داشته باشید.

دره بدولی دارای شیبی ملایم است و برای عبور از آن به حدود ۲ ساعت زمان نیاز دارید.

دیواره‌ های بازالتی دره بسیار ریزشی هستند، از این رو باید جوانب ایمنی و احتیاط و حفظ فاصله مناسب از دیواره‌ ها در حین عبور از دره را رعایت كنید. بهتر است در وسط دره حركت كنید، هر چند در بعضی از پیچ ها چاره ای جز بالا رفتن از منشور های بازالتی و یا طی مسیر از درون رودخانه نخواهید داشت.

در صورتی كه در فصل كم بارش به این دره رفتید با خود آب آشامیدنی ببرید چون احتمال كم آب بودن چشمه وجود دارد.

راهنمایی های لازم
بعد عبور از اولین تنگه طبیعت وحشی سختی های خود را به رخ می كشد، ستون های سنگی سر به فلك كشیده و رودخانه در عمق دره ادامه راه را سخت تر می كند بطوری كه برای ادامه مسیر باید از منشور های بازالتی كوتاهتر بالا برویم. بعد از طی مسیری دشوار به محیطی از سنگ های فرسایش یافته و نسبتا صاف می رسیم كه میتوانیم در این نقطه اتراق كنیم.
در كنار این دره چند آلاچیق با چشم انداز زیبای دره نیز ساخته شده است.

موقعیت جغرافیایی
دره بازالتی ماكو یا ایلانلار دره ‌سی (دره مارها) در موقعیت جغرافیایی N 39 21 E 44 15 در ۲۵ كیلومتری شهرستان ماكو و در مسیر روستای آواجیق قرار گرفته است. این دره در ۳ كیلومتری روستای بدولی شهرستان ماكو، به موازات جاده آواجیق امتداد یافته است.

مسیر دسترسی
منشورهای بازالتی ماكو در ۲۵ كیلومتری ماكو در كنار جاده ماكو به چالدران قرار گرفته است.
برای دسترسی به این اثر طبیعی وارد جاد ماكو به آواجیق شوید. ۲۰ كیلومتر بعد از ماكو، در سمت راست جاده آن را خواهید دید. از آنجا كه جاده دسترسی ماكو-آواجیق از كنار این اثر طبیعی عبور می كند، بازدید از این ستون های بازالتی بسیار آسان است. ورودی دره در كنار جاده واقع شده و برای ورود به آن باید شیب ابتدای دره كه به قیرمیزی لیخ شهرت دارد را به پایین بروید تا وارد دره شوید. رفتن به سوی دیگر دره تا پای سنگ تقریبا ۳۰ دقیقه زمان می برد. در پای كوه صخره ها و سنگ های بزرگ احتیاط زیادی می خواهد.