سلماس كه شهری كوچك است در دشت واقع شده و به نام شاهپور در دوران پهلوی شناخته می شد. این خطه از مناطق تاریخی ایران زمین بشمار می رود. كتیبه خان تختی نیز متعلق به این منطقه است. نقش برجسته خان تختی از حجاری های شاپور اول؛ دومین شاه ساسانی است كه در كوهی معروف به «پیرچاووش»، بر روی تخته سنگی به صورت برجسته حك گردیده است. این نقش برجسته یادمانی است از پیروزی شاپور اول ساسانی بر والریانوس (پادشاه روم) است كه وی را سوار بر اسب نشان می دهد در حالیكه والریانوس در مقابلش زانو زده است.
پس از سقوط شاهنشاهی اشكانی تا مدت ها سرزمین ارمنستان به محل نزاع میان دو ابرقدرت آن زمان یعنی ایران ساسانی و امپراتوری روم بدل شد و بارها پیرامون این سرزمین جنگ میان این دو قدرت باستانی درگرفت. سلماس كنونی در دوره اشكانیان یكی از مناطق حائل بین ایران و امپراتوری روم بوده و پس از آن به محل درگیری های نظامی دو ابرقدرت شاهنشاهی ساسانیان و امپراتوری روم بدل شد. سنگ نگاره خان تختی یادگار یكی از پیروزی های ایرانیان بر رومیان است و در آن اردشیر پاپكان و ولیعهدش شاپور یكم تصویر شده اند كه در بازگشت از فتح ارمنستان و پیروزی بر سپاهیان روم، دو تن از حكمرانان ارمنی محلی، هدایایی به ایشان تقدیم می كنند. این نقش برجسته متعلق به قرن سوم میلادی می باشد.
این نگاره حدود ۵ متر عرض و ۲/۵ تا ۲/۸ متر طول دارد. در این سنگ نگاره دو نفر سوار و دو نفر پیاده هستند. سوار سمت چپ اردشیر پاپكان است و سوار سمت راست شاپور یكم كه در مقام ولیعهدی است و تاجی همانند پدرش دارد. تاریخ ایجاد این نگاره ۲۳۸ میلادی است. لباس این مردان شبیه لباسی است كه در زمان حكومت اردشیر ساسانی پوشیدن آن مرسوم بوده است. اردشیر بنیانگذار سلسله ساسانی و شاپور اول پسر اردشیر و ولیعهد وی بود. هر دو پادشاهانی قدرتمند بودند كه در دوران سلطنت خود پیروزی های باشكوهی بر رومیان داشتند. در مسیر رسیدن به كتیبه، پله هایی تعبیه شده اند تا بازدید از كتیبه خان تختی سلماس راحت تر گردد.
موقعیت مكانی
سنگ نگاره خان تختی در كیلومتر ۱۵ جاده سلماس به ارومیه در نزدیكی روستای خان تختی و روی كوه پیرچاووش واقع شده و پله و تابلوی راهنما نیز وجود دارد كه در بهار سال ۱۳۹۱ در مكان تعبیه شده است.
جاذبه های گردشگری سلماس
آبشار دره خور خوره، كلیسای آخته خانه، كلیسای هفتوان، امامزاده كهنه شهر و آبشار ممكان از جاهای دیگر گردشگری سلماس به شمار می روند.
