شیخ شمس الدین از عرفاء نامدار قرن چهاردهم هجری و خلیفه شیخ عثمان سراج الدین نقشبندی اول بوده كه پس از مولانا خالد شهرزوری مروج طریقت نقشبندی در مناطق كردنشین خاورمیانه اعم از عراق و ایران و تركیه و سوریه بوده است. مرقد مولانا خالد شهرزوری هم در شهر تاریخی دمشق پایتخت سوریه قرار دارد. مرحوم شیخ شمس الدین از منطقه پیرانشهر به مهاباد آمده و در مسجد رستم بیگ به تحصیل علوم اسلامی پرداخته سپس برای تكمیل تحصیل علوم دینی و طی مراحل سیر و سلوك به خانقاه پیر طریقت شیخ عثمان در تویله بخش اورامانات سفر كرده و پس از تكمیل دروس و طی مراحل ریاضت و چله كشی و نوشیدن جرعه ای از جام الست با حكم و فرمان مرشد خود بنام خلیفه و به منظور ارشاد به روستاهای برهان در چهار فرسنگی مهاباد آمده و علاوه بر دایر نمودن خانقاه به كسب و كار و كشاورزی و دامداری نیز پرداخته و از این طریق خود و مریدانش امرار معاش می كردند تا اینكه در دوم جمادی الاخر سال ۱۳۲۸ هجری وفات نموده و در روستای شرفكند به خاك سپرده شده و مرقدی در خور او با شبستان بزرگ و كتیبه كاشیكاری شده بنا كرده اند. علاوه بر مزار شیخ، چندین شخصیت همچون علی بیگ حیدری (شاعر و سیاستمدار) سیف القضات، ملا صالح حریق نیز در این منطقه دفن شده اند.
خانقاه
وی برای خود جانشین تعیین نكرده و خلفاء او به ترتیب پس از وفات مرادشان رهبری طریقت را بدست گرفتند و خانقاه او در دو بخش مردانه و زنانه كماكان آباد و دایر است. خانقاه دارای باغهای سیب و میوه جات و مزارع و احشام می باشد كه محصولات آنها توسط خادمین تفكیك و به فروش می رسد و مخارج و درآمد ها در دفاتر حساب خانقاه مرقوم می شود و هیچ كس احساس نمی كند كه شیخ وفات كرده بلكه خانقاه به حدی آباد و تمیز و مرتب است كه زوار پس از استراحت و تعذیه و عبادت به زیارت مرقد شیخ و گورستان مجاور می روند و بانگ قرائت قرآن كریم و صلوات بر نبی اكرم از هر سو بلند است. مرتب بودن و نظم و رعایت حساب و كتاب و پذیرائی توجه را بخود جلب می كند، بخصوص كه توقع دریافت هیچ كمك مادی از هیچ كس ندارند. هم اكنون هیئت امنائی مركب از اهالی روستا و مریدان مسئول اداره امور خانقاه می باشند.
موقعیت مكانی
آرامگاه وی كه به «خانقاه شیخ برهان» نیز شهرت دارد، در «روستای برهان»، در ۳۵ كیلومتری از مسیر بوكان به مهاباد كه به دلیل حضور شیخ ربانی به «روستای خانقاه» نیز شناخته می شود، قرار گرفته است. كسانی كه از سقز به سوی غار آبی سهولان در بین بوكان و مهاباد سفر می كنند به روستای خوش آب و هوای برهان برمیخورند كه شیخ شمس الدین برهانی نیز شهرت خود را از آنجا گرفته لیكن كمی پائین تر از همان جاده بسوی بوكان یك راه آسفالته شما را به خانقاه و مرقد شیخ در روستای شرفكند می برد. روستائی كه در پای كوه بلند و سركش (طرغه=ترغه) بنا شده و علاوه بر اینكه خانقاه حضرت شیخ و مرقد او با آن شبستان بلند آجری قرار دارد، زادگاه استاد مرحوم عبدالرحمن شرفكندی (هه ژار) نیز می باشد.
