بنای تاریخی آرامگاه ابن حسام خوسفی، شاعر برجسته قرن نهم قمری بر فراز صخره‌ای سنگی در حاشیه شمالی شهر خوسف قرار دارد.
این آرامگاه كه از جمله آثار تاریخی و دیدنی استان خراسان جنوبی به حساب می‌آید، بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد.
ابن حسام خوسفی سال ۷۸۲ قمری در شهر امروزی خوسف به دنیا آمد. خوسف از بخش‌های فعلی بیرجند و از قدیمی‌ترین آبادی‌های قهستان است.
محمد فرزندحسام الدین حسن، معروف به ابن حسام، شاعر، عارف، فقیه و اندیشمند قرن هشتم و نهم هجری است. آرامگاه ابن حسام خوسفی در سال ۹۲۰ هجری قمری ساخته شد و در قرن ۱۳ قمری مورد مرمت قرار گرفت.
این بنای كوچك شامل اطاقكی است با فرم هشت ضلعی كه نقشه فضای داخلی آن به صورت چلیپایی است. پوشش مقبره به صورت گنبدی طراحی شده كه در مركز آن یك كلاه فرنگی ساخته شده است.
در این قسمت نورگیرهایی تعبیه شده تا هم نور فضای داخلی آرامگاه را تأمین كند و هم باعث تهویه فضای داخل آرامگاه شود. این بنا ابتدا در دوره صفویه بنا شده و در دوره قاجار تغییراتی در آن داده شد.
این بنا دارای نقشه چلیپایی شكل و پوشش گنبدی است و در سه جهت، سه طاق نما با قوس جناقی دارد. همچنین در داخل آرامگاه كتیبه‌ای كاشیكاری شده به رنگ سفید حاوی اشعار ابن حسام است كه دور مقبره را فرا گرفته‌است.
