روستای مردانقم

نخستین بار در كتاب نزهةالقلوب حمداله مستوفی از مردانقم یاد شده است. در این كتاب كه در اواخر دوره ایلخانیان یعنی در سال ۷۴۰ ه-ق  نوشته شده، مستوفی "مردان نقیم یا مردانقم" را ولایتی مجزا از دیزمار و با حقوق دیوانی مجزا و مرزهای مشخص به حساب آورده و میزان مالیات مردانقم را از مالیات كلیبر بیشتر ذكر كرده است كه نشانگر اهمیت و موقعیت استراتژیك مردانقم در هفتصد سال قبل می باشد.

مردانقم دارای آب و هوای معتدل بوده و روستایی بسیار زیبا و تاریخی است. تاریخ این روستا به بیش از ۲۰۰۰ سال برمیگردد آثار متعدد باستانی كشف شده این ادعا را تایید میكند.

زیبایی های روستای "مردانقم" در دل طبیعت جنگل های ارسباران، چشمان هر بیننده ای را می نوازد.

انار و انگور این ناحیه دارای ظاهر و طعم مطبوع منحصر بفردی می باشند و میتوانند به مدتی بیش از شش ماه بدون نیاز به سرد خانه تازگی خود را حفظ كنند. این قابلیت ، حدود دو قرن پیش از این، مورد توجه دیپلمات انگلیسی‌، رابرت میگنان، قرار گرفته است.

وجه تسمیه

لازم به ذكر است كه به عقیده بسیاری از اهالی این روستا من جمله محقق بزرگ كشورمان میرزا محمد حافظ زاده نام اصلی این روستا ((مرداناغیم )) می باشد كه به معنی (( محل تولد آناهیتای مقدس )) می باشد.

اقتصاد

باغداری و زنبورداری شغل اصلی‌ اهالی می‌باشد. انار و انگور این ناحیه دارای ظاهر و طعم مطبوع منحصر بفردی می باشند و میتوانند به مدتی بیش از شش ماه بدون نیاز به سرد خانه تازگی خود را حفظ كنند. این قابلیت، حدود دو قرن پیش از این، مورد توجه دیپلمات انگلیسی‌، رابرت میگنان، قرار گرفته است. عسل تولیدی روستا، به خاطركیفیت مطلوب وخوش رنگی وقیمت پایین در مقایسه با عسل روستاهای مرتعی ناحیه ارسباران، مانند عباس‌آباد ، مشتری بیشتری دارد. پایین بودن قیمت مرهون بهره‌وری بالا و تخصص زنبورداران است.

پوشش گیاهی و جانوری روستا:

پوشش جنگلی این روستا غالبا به صورت تنك و پراكنده می باشد و از جمله درختانی كه می توان در ارتفاعات این روستا مشاهده كرد عبارتند از  راش، بلوط، ممرز، افرا، ون، درختان میوه جنگلی از قبیل گردو، گیلاس، انار، فندق، آلوچه، سیب، گلابی، ازگیل، تمشك، زغال اخته، آلا فیرت، قوشا آرمیت، قیزلر تقی، شیلان، قره قات ، یمیشان و  بالدیرقان می باشد.

در اغلب مناطق ولایت مردانقم مراتع ارزشمندی وجود دارد كه خوشبختانه از تخریب بخش مناسبی از آن وسیله احشام كوچنده ممانعت شده است از بهترین مراتع آن می توان به مراتع ساردور(همان سرداب فعلی)،كولوز،فاطمه خانم دولایی سی،هفت چشمه،قاضی بلاغی،ساری بلاغ ،دول،پهنلی و ... اشاره نمود

باغات متعدد روستای مردانقم و روستاهای همجوار این روستا از رودی كه از كوههای چیچكلو و آندیل، ونستان ، كرینگان و هفته چشمه اجاقكندی و بالوجه و دیشگدیك و ساری بولاغ و خانقاه سرچشمه گرفته سراب می شود و این رود بعد از گذشتن از مردانقم به رود مرزی ارس سرازیر می شود .

روستای مردانقم در نواحی جنگلی وكوهستانی دارای حیات وحش متنوع وگوناگون از جمله خرس، گرگ، خوك، خرگوش، كفتار ، قوچ ومیش، بز وحشی، كل، بز، پلنگ، آهو و از پرندگان كبك، اردك، غاز وحشی، قرقاول، مرغ وحشی، كبك دری، عقاب، فاخته و جانوران خزنده می باشد.

جشنواره انار در مردانقم

در سال ۱۳۸۸ و در دوران بخشداری آقای اسداللهی و با برنامه ریزی و مدیریت ایشان، در اواخر مهر ماه برگذار شد و سال بعد نیز دومین جشنواره انار مردانقم باز با مدیریت بخشدار وقت آقای اسداللهی برگذار شد. از آن سال برگزاری جشنواره وارد تقویم سالانه شهرستان شد. محصول انار روستای مردانقم به دلیل خواص خاك منطقه و استفاده هدفمند از كود، دارای خواص و ویژگی‌های درمانی بسیاری است. از جاذبه های اصلی‌ این جشنواره اجرای موسیقی عاشقی توسط عاشقهای معروف منطقه ارسباران است.

قلعه مردانقم

مردانقم در دره ونستان واقع شده است و یكى از معبرهاى مواصلاتى بذ (كلیبر كنونی) و آران بوده است. یكى از دژهاى مستحكم جاویدانیان در آن جا قرار داشته و جاویدانیان قمى هم در آن جا ساكن بوده اند و هم حفاظت آن منطقه به عهده آنان بوده است. در دره ونستان دو قلعه كوچك قرار دارد.یكی از قلعه‌ها در جنوب دره ونستان و دیگری در شمال دره ونستان در قله كوهی كه روستای شامكوانق در پای آن كوه قرار دارد.

قلعه مردانقم قبل از اسلام احداث شده است. در عصر حكومت خوارزمشاهیان مدتها از آن به عنوان زندان سیاسی استفاده می كردند و عده ای از رجال و دربانیان و امرای قصر را محكوم و در قلعه مذكور زندانی می نمودند.

آثار تاریخی مردانقم:

قلعه مردانقم، كوپ گدیگی، حمام دره سی، اولی اوستی از مناطق تاریخی آن محسوب می شود.

مسیر دسترسی:

برای رفتن به روستای مردانقم از شهر تبریز مسیر تبریز، مرند، جلفا، از جلفا به سمت شرق و از كنار رود ارس به سمت سیه رود طی خواهید نمود. تبریز تا جلفا ۱۴۰ كیلومتر است. فاصله این روستا از رودخانه ارس حدود چهار و نیم كیلومتر است.