ریپورتاژ آگهی
یخچال جعفرآباد تهران

یخچال جعفرآباد تهران

كمی آ‌نسوتر از بزرگراه خلیج فارس تهران، بعد از سه راه عباس­آباد تهران، یخچال جعفرآباد كه سازه ای با قدمت بیش از دویست ساله است
  • 1401/10/23
  • استان : تهران
  • شهر : تهران
  • دسته : مكانهای تفریحی جهان
آدرس : بزرگراه خلیج فارس، كیلومتر۳ بزرگراه خلیج ‌فارس، روستای پلایین، بعد از سه‌ راهی عباس ‌آباد قرار دارد.
تلفن : 66059000-021

كمی آ‌نسوتر از بزرگراه خلیج فارس تهران، بعد از سه راه عباس­آباد تهران، یخچال جعفرآباد كه سازه ای با قدمت بیش از دویست ساله است دیده می شود كه البته دیگر كاركردی برای خنك كردن و نگه داشتن یخ برای تابستان ندارد. در روزگار قاجار این یخچال در فصل سرما، مخزن یخ تابستان اهالی تهران و حومه بوده است. البته در آن سالها، زمستان از اول آذرماه شروع می شد و تا پایان بهمن همچنان برف می بارید و سرما حاكم بود. این یخچال كه با معماری قدیمیِ ایرانی با طاقهای تویزه ای و توچال سرپا نگه داشته شده، گره از فصلهای كم‌آبی و تابستانهای كشدار و گرمِ مردم می گشود و بسیاری زمینهای روستاهای اطراف را آبیاری و دامهایشان را سیراب می كرد. این یخچال در كنار آسیاب منبع آب از سازه های معماری روستای جعفرآباد هستند كه گذر زمان آنها را فرسوده كرده بود كه در سال ۹۲ با همت میراث فرهنگی، پس از سال ‌ها بازسازی شد.

این یخچال حتی تا همین دهه چهل همچنان میزبان مردم روستاهای اطراف برای تهیه یخ بود و كشاورزان و دامپروران برای خنك كردن آب و خوراكیهای خود از این یخچال استفاده می كردند. گویا بخشی از آب رودخانه و آب قناتهای محلی روستای جعفرآباد به سمت این یخچال هدایت می شد تا بعدتر مورد استفاده روستاییان قرار گیرد. آنچه از این یخچال باقی مانده سایه انداز چین های به طول  ۱۸ متر و عرض ۷ متر است با ۳ دهنه طاقهای تویزه ای كه یكی از رایج‌ ترین سقفها در معماری ایرانی است. قدمت استفاده از طاق در معماری ایرانی به بیش از ۱۳۵۰ سال پیش از میلاد در پرستشگاه چغازنیبل برمیگردد.

اما قدمت یخچالها در معماری ایرانی، به دوران صفوی می رسد. یكی از سیاحان آن روزگار نوشته كه نحوه حفظ یخ در ایران به قدری پیشرفته است كه حتی فقیرترین افراد هم می ‌توانند یخ داشته باشند. این در حالی است كه در چین از هزار سال پیش از میلاد مسیح هم یخ را انبار می كردند. نكته اینجاست كه بیشتر یخچالهای ایران در مناطق كویری مثل یزد و كرمان و خراسان ساخته می شد و بندرت در سایر نقاط دیده می شود.

یخچالها یك چاه بزرگ و مخروطی شكل دارند و كف یخدان، آبراهی وجود دارد كه آب حاصل از ذوب یخ را به چاه منتقل می كند. دیواره اطراف یخچال را «برنسار» می ‌نامیدند كه بلندای آن سبب می‌ شد آفتاب به یخچال و حوضچه ‌های جلو آن نتابد و سرما در آنها حفظ شود. پله‌ های بیرون یخچال برای نگهداری و تعمیر گنبد بودند. چون هر سال باید یك لایه كاهگل بر سطح خارجی گنبد می‌ كشیدند تا در مقابل بارندگی و تابش آفتاب حفظ شوند. یخچال ‌ها اصولا به صورت تخم مرغی شكل و دارای پانزده تا بیست متر عمق و ارتفاع ساخته می ‌شدند. بلندی گنبد به این علت است كه در فصل گرم، گرمای حاصل از تابش خورشید در سطح بالاتری قرار گیرد و سطوح پایین‌ تر خنك بماند.


مسیر دسترسی
یخچال طبیعی جعفرآباد از جاذبه های توریستی و تفریحی منطقه نوزده تهران است. از مسیر بزرگراه خلیج فارس، كیلومتر۳ بزرگراه خلیج ‌فارس، روستای پلایین، بعد از سه‌ راهی عباس ‌آباد قرار دارد.

 

یخچال جعفرآباد تهران-txj3zXSqCj