خانه عباسیان در كاشان

خانه عباسیان، خانه‌ای است كه شبیه به هیچكدام از خانه‌هایی كه تا به حال دیده‌اید نیست. وقتی به دیدن این خانه می روید، قبل از ورود به ساختمان، نمای ساده‌ی بیرونی متحیرتان خواهد كرد و باور نمی كنید كه اینجا خانه‌ای تاریخی باشد اما همین كه طراحی و معماری داخلی آن را می بینید متوجه شكوه این خانه می‌شوید. برای رفتن به داخل خانه باید از یك هشتی بگذرید كه در كناره‌ی این هشتی، سكوهایی وجود دارد كه می‌توانید بر روی آن‌ها بنشینید و مدتی استراحت كنید. همانطور كه در حال گذر از این هشتی هستید متوجه شیبی می‌شوید كه نشان می دهد این خانه پایین تر از سطح خیابان قرار گرفته است؛ اینكار برای استفاده از آب قنات، استفاده از خاصیت عایق بودن خاك و دلایل دیگر بوده است.

تزئینات خانه عباسیان و اوج هنر قاجار

یكی از دلایل شهرت عمارت تاریخی عباسیان، تزیینات به‌كاررفته در آن است؛ به‌طوری كه انواع گچبری در گوشه‌وكنار آن خودنمایی می‌كند، از رسمی‌بندی تا كاربندی، یزدی‌بندی، مقرنس، مشبك، قطاربندی كه نگاه هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌كند. همان‌طور كه گفتیم مجلل‌ترین بخش‌های این خانه، اتاق آینه و اتاق شاه‌نشین هستند كه انواع و اقسام تزیینات را در خود جای داده‌اند. در این اتاق‌ها علاوه بر گچبری‌های زیبا كه جذابیت آن را دوچندان كرده‌اند، شاهد آینه‌كاری، پنجره‌های گچی، درها و پنجره‌های رنگی خواهید بود. تزیینات اتاق شاه‌نشین، به‌خصوص آینه‌كاری‌های سقف و منشورهای شیشه‌ای آویزان از نخ‌های ابریشمی، اوج هنر دوران قاجار را به رخ می‌كشند.

خانه عباسیان از جاهای دیدنی كاشان است كه از آن به‌عنوان شاهكار معماری ایران یاد می‌شود؛ از همین رو بین گردشگران داخلی و خارجی حسابی معروف است. این خانه تاریخی، از بناهای دوره قاجار محسوب می‌شود كه در مدت‌زمان ۲۰ سال توسط حاج محمد ابراهیم تاجر كاشی، از تاجران معروف چینی و بلور در كاشان ساخته شد و كار ساخت آن از حدود سال ۱۲۴۵ هجری قمری آغاز شد. این خانه بزرگ با وسعت ۵۰۰۰ متر مربع و زیربنای ۷۰۰۰ متر مربعی، دارای پنج حیاط و پنج طبقه است.

مجموعه تاریخی عباسیان، پنج حیاط و گودال باغچه دارد كه پس از وفات مالك اولیه آن، به مرور زمان از هم تفكیك می‌شود و به‌صورت پنج خانه مستقل درمی‌آید. از بارزترین ویژگی‌های ارزشمند این بنای تاریخی می‌توان به تزیینات گچبری و نقاشی، رسمی‌بندی، مقرنس، یزدی‌بندی و گره‌سازی اشاره كرد كه در اوج زیبایی و ظرافت، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌كنند. تاكنون چهار باب این خانه خریداری و مرمت شده است كه دو خانه به‌صورت گودال باغچه، یك خانه دو طبقه با حیاطی مسقف و یك خانه نیز در قالب حیاط سنتی حفظ شده‌اند. تفاوت عمده‌ این خانه با خانه‌هایی همچون طباطبائی‌ها و بروجردی، در نوع ساختمان آن است كه گویی از دل زمین بیرون زده است؛ زیرا طبقه‌ اول آن پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد.

خانه عباسیان كاشان برخلاف ورودی غیرتجملاتی و ساده‌اش، در فضای داخلی با اوج هنر و معماری، هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌كند. این خانه مطابق با اقلیم گرم و خشك منطقه، به‌صورت درون‌گرا ساخته شده و مساحت آن نیز به‌حدی زیاد است كه حتی شاید هنگام گشت‌وگذار، راهتان را گم كنید. علاوه بر این، توجه ویژه‌ای به جزییات كاربردی فضاها شده؛ به‌طوری كه حتی فضایی مستقل برای آویزان‌كردن گوشت در نظر گرفته شده تا دست گربه به آن نرسد. خانه عباسیان در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید و در حال حاضر تحت پوشش سازمان رفاهی تفریحی شهرداری كاشان است و بخشی از آن به بنیاد سهراب سپهری تعلق دارد.

فضاهای شاخص در خانه عباسیان

این ساختمان تاریخی ۵ طبقه از ۵ حیاط، اندرونی، باغچه، بخش خدمه (شامل مطبخ و حیاط) ، حوضخانه و بخش های دیگر تشكیل شده است. در ابتدا این خانه ۵ حیاط داشت كه بعد از اینكه صاحب اصلی خانه از دنیا می رود این ۵ حیاط به خانه های جداگانه تبدیل می شوند. خانه یك بخش بیرونی دارد كه از اتاق آینه، تالار سرپوشیده، اتاق های سه دری و پنج در و ایوان تشكیل شده و از آن فقط درصورتی استفاده می شد كه مهمانان تجاری به خانه می آمدند.

زیباترین قسمت معماری خانه را در اتاق آینه این بخش می بینید، حتما به اتاق آینه بروید چون این قسمت باشكوه ترین بخش این خانه است و زیباترین تزئیانات و شیشه های رنگی را دارد، تا می توانید وقت بگذارید و جزئیات تماشایی این اتاق را نگاه كنید. بخش اندرونی خانه قسمتی است كه ساكنان اصلی خانه در آن جا زندگی روزمره خود را می گذراندند. این قسمت از قسمت های دیگر كاملا جدا شده و مهمان ها و دیگران امكان آمدن به آنجا را نداشتند. در طبقه بالای اندرونی هم یك اتاق شاه نشین است كه آنجا هم مثل شاه نشین بخش بیرونی تزئیات جالبی دارد.