بازدید از تپه سیلك كاشان حیرت‌انگیز و غرورآمیز است، در این راستا مهم است بدانیم چه كسی تپه سیلك را كشف كرد.
سیلك یكی از مكان‌های تاریخی است كه مدارك مكتوب متعلق به دوران پیش از هخامنشی در آن پیدا شده است. نزدیك به پنج‌هزار سال پیش از میلاد، مردم غارنشین فلات ایران در پی دگرگونی‌هایی كه از لحاظ آب و هوا و تشكیل مزارع و چمن زارها به وجود آمده بود، به دشت‌ها روی آوردند و زندگی تازه‌ای را آغاز كردند و در تمدن آن‌ها نسبت به دوران پیشین پیشرفت بیشتری دیده شد. كهن‌ترین مردم دشت نشین، مردم محل سیلك نزدیك كاشان بودند كه آثار زندگی آن‌ها طی كاوش‌ها كشف شده است. میدان گاه باستانی سیلك نیز در منطقه فین كاشان واقع شده است و پیشینه ای نزدیك به هفت هزار سال دارد.
كاشف تپه سیلك كاشان
باید بدانید حتی تا یك قرن پیش هم كسی از وجود چنین تمدن بزرگی اطلاعی نداشت، تا این كه حدود ۸۰ سال پیش بعد از سیلی كه در زمین های كشاورزی كاشان رخ داد، این منطقه ی تاریخی بیرون افتاد. در جریابن این نمایان شدن، باستانی شناسان و دانشمندان و محققان به این منطقه رفتند تا اطلاعات بیشتری در مورد ان به دست بیاورند و بعد از حفاری هایی كه انجام دادند تعداد زیادی اشیای سفالی مربوط به آن زمان و تعدادی از ابزارهایی كه در آن دوران بین مردم سیلك استفاده می شده است و رواج داشته است را پیدا كردند.
غنای فرهنگی و تاریخی این منطقه و به دست آمدن اشیای پر ارزش در آن باعث شد تا طبق معمول افراد سودجو و كلاهبردار هم پایشان به این منطقه باز شود. افراد غارتگر این گنجینه های پر ارزش و گرانبها را كه مربوط به كشور است به یغما بردند و به دلالان عتیقه جات فروختند و بسیاری از این اشیا كه نه فقط متعلق به كاشان بلكه متعلق به همه ی مردم ایران است و نمادی از تاریخ كهن كشور هستند از ایران خارج شدند.
همه ی این اتفاقات وحشتناك كه «افراد تهی از فرهنگ» عامل آن بودند باعث شد تا شخصی غیر ایرانی در خارج از كشور دلسوز شود و برای نجات بقیه ی آثار پر ارزش به ایران بیاید. این شخص كسی نبود جز رومن گیرشمن كه یكی از باستان شناسان برجسته ی موزه لورر پاریس است. گیرشمن كارهای زیادی را در تپه های سیلك كاشان انجام داد تا بتواند این میراث تاریخی را حفظ كند اما متاسفانه حتی تا سال ۱۳۸۰ هم نه تنها او چندان جدی گرفته نشد بلكه حتی بعضی از زمین های سیلك به زمین های كشاورزی تبدیل شد! متاسفانه حتی تا به امروز هم این تپه های تاریخی بی مهری های زیادی دیده اند و بسیار مورد تخریب قرار گرفته اند.
محل قرارگیری تپه سیلك
تپه سیلك كاشان در سه كیلومتری جنوب غربی كاشان و در سمت راست جاده كاشان به فین قرار گرفته است. قدمتی نزدیك به هفت هزار سال دارد و مایه مباهات تمدن ایرانی است كه میراث ارزشمند تاریخی مانند قدیمی‌ترین خشت دست ساز و سفال های منقوش را در خود جای داده است. در محوطه تپه سیلك كاشان حفاری ها و كند و كاو های بسیاری در زمان های مختلف انجام شده و اشیا و ظروف بسیاری از دل خاك بیرون كشیده شده است. در خرابه‌های تپه باستانی سیلك چند اسكلت انسان و ظروف باستانی پیدا شده است كه این اشیا در موزه‌های لوور فرانسه، موزه ملی ایران و موزه باغ فین و موزه ای در كنار این مجموعه باستانی قرار داده شده است.
تپه سیلك از دو تپه شمالی و جنوبی كه در فاصله ۶۰۰ متری یك دیگر قرار دارند و دو گورستان الف و ب تشكیل شده است. گورستان الف با قدمت ۳۵۰۰ ساله در ۲۰۰ متری جنوب قرار داشت كه امروزه بروی آن بلوار امیرالمومنین كشیده شده است. گورستان ب نیز با قدمت ۳۰۰۰ ساله در زیرباغ ها و مزارع كشاورزی ضلع غربی تپه قرار گرفته است و تنها زیگورات سیلك است كه ۱۵.۹۴ متر از ارتفاع آن باقی مانده است و از سه طبقه سكوی مطبق و یك پاگرد در جنوب سكوی اول و یك راه بالا رو ساخته شده است كه در بازسازی جدید بنای زیگورات این راه به شكل پلكان نشان داده شده است.
زیگورات سبك معماری مذهبی ویژه شهرهای عمده بین النهرین (عراق كنونی) و ایران بوده است كه طبق آن بنا به صورت برج مطبق هرمی شكل بنا می شد. البته این نیایشگاه و گورها و اشیای داخل آن ها از تنها اشیای پیدا شده نبوده اند و چندین اسكلت استخوان انسان و ظرف های متنوع با نقش و نگارهای باستانی هم پیدا شده است كه در حال حاضر بعضی از اشیای آن در داخل ایران و بعضی هم در موزه ی لوور فرانسه نگهداری می شود. یكی دیگر از یافته های با ارزش این منطقه دوك های ریسندگی و وسایل بافندگی است كه نشان دهنده ای این موضوع است كه مردم تپه های سیلك كاشان در آن زمان كاملا با این صنعت آشنایی داشته اند.
