رفتن به حمام فین كاشان با داشتن اطلاعات درباره چند فضا داخلی حمام فین كاشان هیجان‌انگیز و جذاب می‌شود.
كاشان را همه ما به شهر گل و گلاب می‌شناسیم. در گوشه‌ای از این شهر زیبا و سرسبز، باغی قدیمی جا خوش كرده است. این باغ در كنار هزاران خاطره خوش خود، خاطراتی تلخ و خونین را در سینه خود نگه می‌دارد. حمام فین در فاصله ۶ كیلومتری جنوب شهر كاشان، در دل منطقه‌ای سرسبز و خوش‌آب‌وهوا قرار دارد. در گذشته روستایی با نام فین در این منطقه وجود داشت. در حال حاضر فین بخشی از شهر كاشان است كه در انتهای خیابان امیركبیر قرار دارد. این منطقه را به باغات فراوان و سرسبز می‌شناختند تا اینكه مجموعه‌ای معروف با نام مجموعه فین در آن بنا شد. در حال حاضر این منطقه به حمام و باغ فین شهرت دارد.
مهم‌ترین فضاهای داخلی حمام فین
حمام كوچك: در اواخر دوره صفویه، حمامی كوچك در بخش جنوبی باغ ساخته شد؛ اما تاریخ دقیق ساخت و بانی آن مشخص نیست. نكته قابل‌توجه این حمام، وجود هفت كاشی قدیمی در قسمت خزینه است كه حدود ۵۰۰ سال قدمت دارند. این حمام به‌منظور استفاده خدمتكاران ساخته شده بود؛ به همین دلیل از حیث معماری، ویژگی بارزی ندارد و علت شهرتش به رویداد تاریخی قتل امیركبیر برمی‌گردد كه در آن به وقوع پیوست. پس از این واقعه، باغ فین و حمام آن به فراموشی سپرده شد و در دوره مشروطه، اشرار تمام سنگ‌های مرمر و مصالح گران‌بهای آن را به غارت بردند.
حمام سلطنتی یا حمام بزرگ، در دوره قاجار به دستور فتحعلی شاه ساخته شد. در كنار ساخت حمام جدید، حمام كوچك كه پس از پایان دوره صفوی از رونق افتاده بود، به دستور شاه مورد مرمت قرار گرفت. هر زمان كه شاهان قاجار برای تفرج به باغ فین می‌رفتند، از این حمام استفاده می‌كردند و حمام كوچكی نیز برای خدمه بود كه در ایامی از هفته استفاده از آن برای عموم مردم آزاد می‌شد. از آن جا كه حمام بزرگ برای استفاده فرماندهان و بزرگان دربار بود، به‌لحاظ معماری اهمیت داشت و علاوه بر ستون‌های مرمر، سقف آن مزین به نقاشی‌های فوق‌العاده‌ای بود.
نكات جذاب درباره بخش‌های مختلف حمام فین
در هر یك از حمام‌های فین كاشان می‌توان قسمت‌های مختلفی را مشاهده نمود كه شامل گرمخانه، آبنما، خزینه، سربینه یا رخت كن می‌شود. دیوارهای حمام را با عایق های حرارتی مخصوص آن زمان یعنی ماسه، آهك و ساروج پوشش داده بودند. در حمام می‌توان راهروها و دالان های مختلفی را مشاهده نمود و معماری منحصر به فردی را دارند. این حمام‌هایی كه در باغ فین قرار دارند مثل خیلی دیگر از حمام‌های تاریخی ایران به صورت خزینه ساخته شده‌اند، خزینه به حوضچه‌ای برای شست و شو و محل نظافت گفته می‌شود
از قسمت‌های دینی و بی نظیر این حمام ها می توان ورودی‌های، رخت‌كن‌ها، گرم خانه‌ها (اتاق‌های كه در آن‌ها آب ها را در دیگ های مسی گرم می كردند)، دالان هایی كه برای تعویض آب خزینه در كف حمام قرار داشت نام برد. می توان گفت حمام فین كاشان از آثار تاریخی می باشد كه در زمان حكومت صفویان برای جهانگردان داخلی و خارجی از اهمیت زیادی برخوردار بوده به نحوی كه جهانگرد فرانسوی یعنی شاردن می گوید: "حمام های كاشان بسیار عالی و بی نظیر هستند همچنین از لحاظ نظافت و تمیزی به دیگر حمام ها برتری دارند. این حمام‌ها با معماری بی نظیری كه دارند از عناصر اصلی شهر به شمار می روند."
حمام كوچك باغ فین را در زمانی كه بنای اولیه باغ را گذاشتند ساختند، این حمام را برای استفاده مستخدمین ساخته بودند به همین دلیل از لحاظ معماری از ارزش چندانی برخوردار نیست، دلیل شهرتش فقط واقعه هایی است كه درون آن رخ داد. این حمام را در بعضی از روزهای هفته برای استفاده مردم قرار می دهند. بعد از اینكه قتل تاریخی را درون این حمام انجام دادند این باغ و حمام به دست فراموشی سپرده شد و در زمان مشروطه غارتگران تمامی سنگ های مرمر و مصالح با ارزش آن را دزدیدند.
حمام سلطنتی و یا همان حمام بزرگ فین را در زمان حكومت قاجاریه بنا نهادند، به دلیل اینكه این حمام برای پادشاهان و فرماندهان دربار ساخته بودند از نظر معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و ستون هایی را از جنس مرمر و سقف هایی مزین شده با نقاشی را می توان در آن مشاهده نمود كه جلوه ای بی نظیر را به حمام بخشیده‌اند. داخل حمام بزرگ می توان دو سربینه را مشاهده كرد. سربینه اول به قسمت ورودی نزدیك است سكویی را در انتهای این سربینه ساخته اند كه یك بخاری دیواری دارد. در این سربینه نورگیرهایی كه به طرف باغ دارد و با كاشی كاری های بی نظیر تزئین شده اند نمای بی نظیری را ایجاد كرده است.
سر بینه دوم را در سمت شرقی ساخته اند و كف آن را از سربینه اول پایین تر در نظر گرفته اند، حوضی را در وسط و مسیر تردد را در سمت شرقی آن ایجاد ایجاد كرده اند. بنابراین هنگام خارج شدن از حمام اول باید از سربینه دوم رد شوید و بعد از سربینه دوم، یعنی بعد از اینكه استحمام تمام می شد پاهای خود را داخل سربینه دوم قرار می دادند و در آن جا بدن خود را خشك می كردند سپس برای لباس پوشیدن وارد سربینه اول می شدند. در سال ۱۳۴۴ به بازسازی و مرمت این اثر تاریخی پرداختند.
ویژگی جالبی كه این حمام دارد سیستم آب رسانی آن می باشد كه در هر فصلی دمای آن ثابت است و از ۲۵ درجه بالاتر نخواهد رفت. طراحی این سیستم دانشمند ایرانی غیاث الدین جمشید كاشانی بر عهده داشته است آن هم ۲۰۰ سال قبل از اینكه پاسكال این طرح را كشف كرد.
