قلعه یا دژ بسطام در نزدیكی روستایی به همین نام در ۴۴ كیلومتری غرب بخش قره ضیاء الدین از توابع شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی قرار دارد
قدمت این دژ كه در منطقه‌ای به وسعت ۳۲ هكتار واقع شده، بر اساس كتیبه‌ای كه از رؤسا دوم یكی از پادشاهان اورارتویی كشف شده، به سال‌های ۶۴۵ و ۶۸۵ قبل از میلاد می‌رسد.
این قلعه با سلطه قوم ماد بر این منطقه به صورت متروك ماند و فقط در دوران قرون وسطی (همزمان با دوره مغول) توسط گروهی از مسیحیان مورد سكونت قرار گرفت كه از آنها نقش صلیب‌هایی روی صخره‌‌ها نمایان است.
آثار دوره اورارتویی شامل ساختمان شرقی: محله مسكونی، قلعه، آثار پشت دژ و كانال آبرسانی است. كاوش‌های باستانی نشان می‌‌دهد كه این قلعه طی ۵۰ سال و در ۳ مرحله ساخته شده و دارای معبد، بازار و مقر حكومتی، برج، بارو، دروازه و راه‌های مخفی ویژه‌ای است.
قلعه دارای دیوارهای مستحكم سنگی است كه روی صخره‌‌ای بلند مشرف به دره‌‌ای بزرگ قرار دارد. سه اشكوب (طبق) با كاركردهای مختلف این قلعه عبارتند از:
اشكوب تحتانی مشتمل بر دروازه، مهمانسرا، اصطبل و قرارگاه سربازان
اشكوب میانی كه معبدی است با اتاق‌های متعدد
اشكوب فوقانی كه اوج هنر معماری اورارتویی است و دارای سكونتگاه، مقر فرماندهی و راه‌های خروجی به بیرون از قلعه میباشد
این قلعه دارای ۳ بخش عمده شامل ساختمان شرقی، محوطه مسكونی (كه افسران و كارمندان عالی‌رتبه با خانواده‌هایشان در آنجا زندگی می‌كردند) و خود قلعه میباشد. ساختمان شرقی دارای یك دیوار سراسری پشت بندان است و محوطه حدود دو هكتار را در بر می‌گیرد.
بر اساس آثار اورارتویی دژ بسطام شامل یك پائین قلعه، یك میان قلعه كه معبد خدایان اورارتو و یكی از انبارهای بزرگ آذوقه در آنجا قرار داشته است و یك بالا قلعه است.
بالا قلعه در بلندترین نقطه دژ قرار دارد و احتمالا كاخ حاكم در آنجا بوده است.
