خانه تاریخی ملاباشی اصفهان یكی از زیباترین و خاص‌ترین خانه‌های تاریخی ایران و اصفهان محسوب می‌شود كه هنر معماری دوران‌های صفویه، زندیه و قاجاریه را به نمایش می‌گذارد. خانه معتمدی از معماری باشكوهی به همراه تزئیناتی چشم نواز برخوردار است كه یكی از جاذبه‌های گردشگری مهم اصفهان به شمار می‌رود. مسافران و گردشگران داخلی و خارجی زیادی در سفر به نصف جهان بازدید از این خانه تاریخی را در برنامه سفر خود قرار می‌دهند.
تاریخچه خانه ملاباشی (معتمدی) اصفهان
خانه ملاباشی یكی از عمارت‌های تاریخی و بسیار زیبای اصفهان می‌باشد كه طی دوره‌های مختلف صفویه، زندیه و قاجاریه ساخته شده است. از این رو آثار معماری هریك از این دوران‌ها در این خانه مشاهده می‌شود. در زمان ناصرالدین شاه منجمی به نام ملاباشی به اصفهان فرستاده می‌شود كه این شهر تحت حكومت ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه بود. ظل السلطان بخاطر اختلاف با همسرش مشكلاتی به وجود آورده بود، از این رو ملاباشی به عنوان فردی معتدل و مورد اطمینان از طرف شاه به اصفهان فرستاده می‌شود تا قائله را ختم به خیر كند.
این منجم خانه‌ای با دو پنج دری و یك بخش زمستان نشین را در شهر خریداری می‌كند كه از دوره زندیه برجای مانده بود. ملاباشی طی چندین سال بخش‌های مختلفی مانند شاه نشین و اتاق ۹ دری و … را به این خانه اضافه نمود و با تزئیناتی منحصر بفرد و چشم نواز بر زیبایی آن افزود. از آن به بعد این عمارت به نام خانه ملاباشی شهرت یافت. سال‌ها بعد فردی به نام دكتر معتمدی این خانه تاریخی را خرید و آن را مرمت و بازسازی كرده و امكان بازدید از بخش‌های مختلف خانه را برای مردم فراهم نمود. به همین دلیل خانه ملاباشی با نام خانه معتمدی اصفهان نیز شناخته می‌شود.
معماری خانه ملاباشی (معتمدی) اصفهان
معماری این عمارت تاریخی یكی از جذاب‌ترین نمونه‌های معماری خانه‌های ایرانی است كه از بخش‌های مختلفی تشكیل شده است. تركیب هنر دوران‌های صفویه، زندیه و قاجاریه فضایی دلنشین و بسیار زیبا را خلق نموده كه گردشگران و بازدیدكنندگان را حیرت زده می‌كند.
معماری خانه تاریخی ملاباشی كه در زمینی به مساحت ۱۳۰۰ متر مربع و در دو طبقه ساخته شده، شامل چهار بخش حیاط بیرونی، تابستان نشین، حیاط اندرونی و شاه نشین می‌باشد. همچنین قسمت‌هایی نیز به عنوان فضای كار وجود دارند كه از فضای زندگی جدا هستند و در غرب حیاط واقع شده‌اند. در این قسمت ملاباشی به امورات خود و پذیرش مراجعان مختلف می‌پرداخت. در این بخش اتاق‌هایی برای استراحت طراحی شده كه دارای تزئینات زیبا هستند.
حیاط بیرونی خانه تاریخی ملاباشی اصفهان قبل از خریداری آن توسط آقای معتمدی، تخریب و ویران شده بود. به همین دلیل این قسمت از عمارت بیشترین بازسازی و مرمت را به خود اختصاص داد. در حیاط بیرونی كه مستطیل شكل است، اتاق‌های سه دری وجود دارد كه یكی از اتاق‌ها در انتهای حیاط واقع شده و پنجره‌هایی رو به خیابان دارد. همچنین در این حیاط پله‌هایی برای دسترسی به طبقه بالایی و ایوان نیز ساخته شده است.
بخش تابستان نشین خانه معتمدی اصفهان از دوران زندیه به جای مانده و دارای ستون‌ها و نقاشی‌های بسیار زیبا و خاصی از سیاره‌ها و ماه‌های باستانی ایرانی بر روی دیوار‌ها و سقف است. بخشی از این نقاشی‌ها تخریب شده بودند كه توسط آقای معتمدی مرمت شدند.
در بخش تابستان نشین این خانه تاریخی اتاق‌هایی وجود دارد كه هر یك به نام یكی از ماه‌های سال نامگذاری شده‌اند. دسترسی به این قسمت خانه از طریق دالان و راهرویی جالب با نورپردازی و تزئینات چشم نواز دوران زندیه می‌باشد. یك ساعت آفتابی نیز در بخش تابستان نشین وجود دارد و حوضی در مركز آن ساخته شده تا هوای داخل را در فصول گرم معتدل نماید.
بخش تابستان نشین خانه ملاباشی (معتمدی) اصفهان به نام حوض خانه نیز شهرت دارد. وجود حوضخانه نشان از معماری ایرانی برای ایجاد فضایی خنك در تابستان است. در این حوضخانه یا تابستان نشین كه به صورت هشت ضلعی است، سه دری‌های بخش شرقی و غربی به اتاق‌های اندرونی و بیرونی متصل می‌شوند. سقف حوضخانه بر روی ستون‌های گچ بری شده قرار گرفته و دارای نورگیری هشت وجهی است و از تزئینات طلا كاری برای آن استفاده شده است.
بخش اندرونی خانه تاریخی ملاباشی اصفهان شامل یك حیاط مربع شكل و اتاق‌های سه دری، پنج دری و نه دری در اطراف است. اتاق‌های پنج دری حیاط اندرونی از نظر معماری با اتاق‌های نه دری تفاوت دارند اما تزئینات آنها مشابه یكدیگر بوده و شامل نقاشی‌های دوران زندیه و همچنین نقاشی‌ها و تصویرهای دوران قاجار است كه متاثر از هنر غربی و معماری كشورهای دیگر هستند.
در اتاق‌های پنج دری پنجره‌ای در بالای دیوار ها قرار دارد. این پنجره علاوه بر محل عبور و مرور غلامان، دریچه‌ای برای تماشای مراسمات مذهبی برگزار شده در خانه بوده است. زنان خانه بدون دیده شدن توسط افراد غریبه از این پنجره‌ها مراسمات را تماشا می‌كردند.
همانند دیگر خانه‌های تاریخی در زیر اتاق‌های پنج دری و نه دری خانه تاریخی ملاباشی اصفهان نیز دو سرداب وجود دارد كه محل نگهداری مواد غذایی به شمار می‌رفته است. در این بخش حوضی كوچك وجود دارد كه با گذر باد از روی آب فضای داخل سرداب را خنك می كند. این سرداب‌ها متعلق به دوران صفویه و قاجاریه هستند و محلی برای استراحتگاه تابستانه نیز محسوب می‌شدند.
بخش شاه نشین خانه معتمدی اصفهان یكی از سالم‌ترین بخش‌های این خانه تاریخی محسوب می‌شود كه پس از گذشت سالیان زیاد به نسبت سایر بخش‌ها دست نخورده باقی مانده است. اتاق شاه نشین كه به نه دری نیز معروف می‌باشد، دارای پنجره‌های ارسی و شیشه‌های رنگی است. این اتاق با گچ بری و آینه كاری های بسیار زیبا تزئین شده است.
شاه نشین خانه تاریخی ملاباشی اصفهان جذاب‌ترین و زیباترین بخش این خانه تاریخی به شمار می‌رود كه به خاطر معماری، تزئینات و چیدمان وسایل عتیقه و گران بها مانند شمعدانی‌ها و لوسترها و فرشی نفیس مسحور كننده است.
آدرس و ساعات بازدید خانه ملاباشی (معتمدی اصفهان)
این خانه تاریخی در خیابان هشت بهشت غربی، خیابان ملك، بن بست ملاباشی قرار دارد. گردشگران می‌توانند برای دسترسی به خانه معتمدی از وسایل نقلیه عمومی مانند تاكسی‌های اینترنتی و یا خودروی شخصی استفاده كنند.
ساعات بازدید از خانه تاریخی ملاباشی اصفهان نیز از ساعت ۸ الی ۱۸ می‌باشد. دقت داشته باشید برای تماشای همه بخش‌های این خانه به ۲ ساعت زمان نیاز خواهید داشت.
