فاصله تبریز تا باسمنج

شهر توریستی باسمنج 

باسمنج یكی از شهرهای توریستی استان آذربایجان شرقی است كه در بخش مركزی شهرستان تبریز واقع شده است . این در شهر در ۶ كیلومتری جنوب شرقی مركز  استان قرار گرفته است و با  ۱۲۶۹۲ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی ، بیست و دومین شهر آذربایجان شرقی محسوب می شود.
این شهر با داشتن آب و هوای معتدل و طبیعت دلنشین یكی شهرهای توریستی به حساب می آید.
 
نـام
واژه باسمنج از سده هشتم به بعد به صورت صورتهای ، اوسفنج ، اوسبنج ، فهوسفنج و هوسفنج در بعضی متون دیده می شود. در باب ریشه نام باسمنج (بهوسپنج) گفتنی است كه اجرای فهو ، وهو و بهو در زبان پهلوی به معنی خوب است كه همگی در توصیف سپنج در این زبان به معنی جایگاه استراحت است . اصطلاح فارسی سپنج  سرای هم باید در رابطه با همین معنی سپنج (استراحت) پدید آمده باشد.
 
پیشینـه
به نوشته رشیدالدین فضل الله ، قریه اوسبنج مشهور به ترك دیه از دیه های ناحیه مهران رود شمرده می شدو حدودش متصل به شارع خراسان و به اراضی زرنق و شادبادعلیا و شارع قریه مرده ناب و فتح آباد بود. در یكی از قباله های به سال ۹۸۷ هجری از همنام آن ـ مزرعه یا ده اُسفنج ـ در ناحیه بروانان (بخش تركمناچای) نام برده است. درمنابع تاریخی دوره صوفیان نیز نام فهوسفنج آمده است. به نوشته اسكندر منشی در سال ۹۸۹ هجری ، شاه محمد خدابنده از سعیدآباد كوچ كرد و وارد فهوسفنج شد.
در زمان سلطان محمد خدابنده در جنگ میان قزلباش ها و سپاه امپراتوری عثمانی در كنار رود فهوسفنج ، عثمانی ها شكست خوردند و عقب نشینی كردند. شاه عباس یكم كه در سال ۹۹۸ هجری بر اثر صلح با عثمانی ، قسمتهایی از آذربایجان و شیروان و بنادر دریای خزر و كردستان و لرستان (متصرفات عثمانی ها در فاصله سال های ۹۸۵ و ۹۹۸ هجری) را به آن دولت واگذار كرده بود ، در سال ۱۰۱۲ هجری برای باز پس گیری آذربایجان از عثمانی ها ، پیش از ورود به تبریز و پس از اقامت در كاروانسرای شبلی ، وارد فهوسفنج شد.
در سال ۱۰۲۷ هجری ، قوای عثمانی به سرداری خلیل پاشا ، شهر تبریز  و در پی آن قریه فهوسفنج را تسخیر نمودند. در جنگ های ایران و روس در زمان فتحعلی شاه قاجار ، قشون روس پیش از معاهده تركمنچای باسمنج را تصرف كردن ، ولی پس از مدتی عقب نشست.
به نوشته اعتمادوالسلطنه در ۱۹ شوال سال ۱۲۶۴ هجری ، ناصرالدین شاه قاجار با اردویی مركب از ۱۰هزار از تبریز بیرون آمد و وارد باسمنج شد و در سفر به اروپا (از راه میانه ـ باسمنج) وارد تبریز شد.
به نوشته عبدالعلی ادیب الملك در دوره ناصری، باسمنج یك حمام و دو مسجد و هفت خانوار رعیت و ده دكان داشت و مالیات دیوانی آن به ۱۶۰تومان می رسید. باسمنج در جریان جنگ های انقلاب مشروطیت و لشكر كشی قوای دولتی به آذربایجان ، به لحاظ موضع سوق الجیشی، مدتی مقر حكم فرمایی عین الدوله بود و میان قوای ستارخان و قشون دولتی ، بارها در آن جا زد و خورد روی داد.این شهر بعدها مركز بلوك مهران رود شد و جاده تبریز ـ بستان آباد از وسط آن می گذشت.
 
توسعه شهر
به منظور اسكان سرریز جمعیت تبریز و تصمیم مسئولان امر برای احداث شهرك های مسكونی از جمله شهرك های آذران ، خاوران و مهران شهر در مابین حوزه استحفاظی شهرداری های تبریز و باسمنج ، براهمیت این شهر افزوده شده است. و با شروع ساخت و ساز در این ۳ شهرك، شهر باسمنج به مركز استان آذربایجان شرقی متصل خواهد شد.
 
رونـق شهـر
قبل از احداث جاده جدید تبریز ـ تهران ، راه پایتخت از داخل این شهر می گذشت كه رونق خوبی هم به شهر داده بود ولی پس از راه اندازی جاده جدید ، شهر باسمنج از توسعه مطلوب باز مــانده است. كه با افتتـاح آزاد راه تبـریز ـ زنجــان ـ تهــران كه از حاشــیه جنوبــی این شهـر می گذرد، شهر باسمنج بار دیگر از رونق خوبی برخوردار شده است.
 
محصـولات
خیار باسمنج از نظر طمع و مزه بهترین خیار تولید كشور محسوب می شود كه در گذشته قسمت عمده آن به خیارشور تبدیل می شد. ولی در سالهای اخیر به علت كاهش شدید تولید، بیشتر به صورت خیار سبز روانه بازار مصرف می شود. خیارشور باسمنج و پنیر لیقوان از مهم ترین محصولات تولیدی و تجاری این منطقه به شمار می رود.
 
روستاها
بیـرق ـ جــانقــور ـ حـاج عبـدال ـ دیـرج لیلی خانی ـ زرنــق ـ سـفیــده خوان كنــدرود ـ لیقـوان ـ نعمت آباد ـ هروی ـ باغ یعقوب
 
گـردشگـری
به خاطر سرسبزی و وجود چشم اندازهای طبیعی در كناره های مهران رود ، در محور باسمنج به روستای سفید خوان و آب و هوای مناسب و همچنین نزدیك بودن این شهر به مركز استان در سالهای اخیر این منطقه از نظر گردشگری اهمیت خاصی پیدا كرده است، به طوری كه در چند سال گذشته ساخت و ساز ویلاها و سایر مكان های تفریحیدر كناره های رودخانه مهران رود چند برابر شده است. همچنین در روزهای تعطیل، این شهر پذیرای عده زیادی از اهالی تبریز است.
 
 ۱) دامنـه سهنـد
كوه سهند به عنوان یكی از كوههای مرتفع در این منطقه قرار گرفته و وجود این كوه موجب شده تا آب و هوای مطبوع و طبیعی بكر بوجود آید و دامنه سهند به عنوان یكی از مناطق گـردشگـری است كه در طـول سال میهمـانان و گـردشگران بسیـاری را به سمـت خود جلــب می نماید و در روز سیزده بدر كه همه برای بدر كردن سیزده به دامن طبیعت پناه می برند، دامنه سهند با داشتن چشمه های روان و گوارا و درختان و چمنزارهای دل انگیز و هوای خنك و دلنشین بهاری پذیرای هزاران تن از گردشگر استان آذربایجان شرقی و سراسر كشور هستند.
 
۲) دره لیقوان
روستای لیقوان یكی از روستاهای بخش مركزی تبریز كه در منطقه باسمنج قرار دارد و به خاطر نزدیكی به كوه سهند دارای آب و هوای بسیار خوب و چشمه های گوارا و چمنزارها و درختان سرسبزی است كه سالیانه گردشگران بسیاری برای گذراندن اوقاغت خود به این منطقه می آیند.
پنیر لیقوان شهرت جهانی دارد و نان سنتی این روستا نیز با پنیرش بسیار لذیذ و خوشمزه است و اهالی این روستا عمدتاً در تولید پنیر فعال هستند.
در خصوص لذیذی و مرغوبیت پنیر تولیدی در لیقوان ، می گویند كه چرای گوسفندان در علفزارهای طبیعی و تغذیه آنها از طبیعت و نوشیدن آب تمیز و گوارای دامنه سهند ، موجب این امر شده و شیری كه از گوسفندان دوشیده می شود، بسیار خوشمزه و مقوی است.
لیقوان را ماسوله آذربایجان نیز می گویند كه خانه های این روستا مانند ماسوله ساخته شده و بهترین مكان برای گردشگران است..
 
۳)چشم اندازهای طبیعی در كناره های رودخانه مهران رود
یكی از جلوه های زیبایی و چشم نواز منطقه باسمنج، وجود سرسبزی و چشم اندازهای طبیعی در كنار رودخانه مهران رود است.
روستای هروی به دلیل داشتن آب و هوای دلنواز، به عنوان یكی از مناطق گردشگری مطرح شده و در سالهای اخیر ویلاسازی در این روستا به حدی رسیده است كه وقتی گذرتان به آنجا بیفتد، ساختمان های زیبا ویلایی را مشاهده خواهید كرد كه با دارا بودن آب و هوای خوب، فضایی كاملاً دلنشین و توام با آرامش و امنیت، هروی را به عنوان منطقه گردشگری مطرح كرده و هر سال پذیرای میهمانان بسیاری از سراسر كشور می باشد.
 
۴) آب گرم اسپران خوان ( سفیده خوان )
در نزدیكی روستای لیقوان، روستای اسپراخوان (سفیده خوان) قرار دارد كه این روستا نیز در همجواری دامنه سهند با آب و هوای مطبوع قرار گرفته و از ویژگی این روستا، وجود چشمه های آب گرم است كه از دل كوه سهند جاری می شوند و خاصیت درمانی دارد و همه ساله گردشگران بسیاری را به سمت خود جلب می كند كه متاسفانه در خصوص ساماندهی و تبدیل این روستا به منطقه ای شبیه سرعین اردبیل از سوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اقدامی نشده و در صورت توجه بیشتر، این منطقه پتانسیل لازم برای جذب گردشگر را دارد.