علت شكستن كوزه سر قبر

آیین كوزه‌شكستن
مراسم كوزه شكستن یكی از مراسم وابسته به چهارشنبه‌سوری است. ایرانیان در شب چهارشنبه‌سوری كوزه‌های كهنه را بالای بام خانه برده، به‌زیر افكنده، آن را می‌شكستند و كوزهٔ نویی را جایگزین آن می‌ساختند. آن‌ها عقیده داشتند كه بلاها و قضاهای بد را در كوزه متراكم كرده‌اند و با شكستن كوزه، آن بلاها دفع خواهد شد. این سنت احتمالاً بر یك اصل بهداشتی نیز متكی بوده‌است، زیرا ایرانیان قدیم بر این باور بوده‌اند كه ظروف سفالین را بیش از یكسال در خانه نباید نگاه داشت و چون سال به پایان خود نزدیك می‌شد و شب سوری می‌رسید، ظروف سفالین را كه در خانه داشتند، می‌شكستند. دلیل این كار این است كه ظروف سفالین چون لعاب ندارند، بزودی چركین و آلوده می‌شوند و چون قابل شستن و پاك كردن نیستند یگانه چاره برای دفع زیان آن، شكستن آن است. از سوی دیگر تقاضا برای خرید كوزه‌های تازه بالا می‌گرفت و در آن صورت سبب رونق كار استادكاران كوزه‌گر خانه می‌گشت و از كسادی بازار و بیكاری آنان جلوگیری می‌گشت.[۱]
در بیش‌تر شهرهای ایران پس از پریدن از روی آتش، كوزه‌ها را می‌شكنند؛ این آیین احتمالاً ریشه در این عقیده دارد كه شكستن كوزه باعث انتقال بدیُمنی اهالی خانه به درون كوزه‌ها می‌شود و شكستن آن‌ها باعث از بین رفتن بدیمنی می‌شود. تفاوت‌های جزئی در نوع شكستن كوزه در مناطق مختلف وجود دارد. در تهران یك یا چند سكه درون كوزهٔ جدید گذاشته می‌شود، و سپس از فراز بام به درون كوچهٔ پایین پرتاب می‌شود. تا اوایل دورهٔ پهلوی، بسیاری از تهرانی‌ها تمایل داشتند كه به نقاره‌خانه بروند و همراه با نواختن نقاره در ساعتی مشخص، كوزه‌هایشان را به زمین پرتاب كنند. در خراسان، پیش از شكستن كوزه، مقداری زغال، نمك، و سكه در آن نهاده می‌شد و سپس هر عضو خانواده با گرداندن كوزه به دور سر خویش، هرگونه بدیمنی و حادثهٔ بد را به كوزه منتقل كرده و در نهایت آن را از فراز بام به كوچه می‌اندازند. در شرق و جنوب‌شرق ایران، معمولاً به‌جای كوزه‌های نو، كوزه‌های بدون استفاده را انتخاب می‌كنند. در اراك و آشتیان دانه‌های جو در كوزه گذاشته می‌شود.