رامهرمز در آتش انتقام ایلی

آتش زدن منزل یكی از روستاییان

برای پیگیری بیشتر ماجرا و بررسی یكی از ده ها اختلافات طایفه ای سراسر كشور وارد اهواز می شویم. هوای اول صبح آنقدر گرم و دم كرده است كه خیس عرق می شویم. بگذریم از گرمای خوزستان و صبوری مردمش... توی پاركینگ فرودگاه چند راننده دورمان را می گیرند كه آقایان كجا می روید و وقتی می گویم رامهرمز بلافاصله از مقابل مان پراكنده می شوند. انگار حرف نامربوطی زده باشیم! یكی شان كه آفتاب سوخته تر از بقیه است و لهجه عربی دارد، مثل پدری دلسوز نصیحت مان می كند: "رامهرمز؟ می دانی رامهرمز كجاست؟ می دانی كه بخاطر درگیری های طایفه ای امنیت ندارد؟ می دانی همین چند روز پیش یك نفر را كشتند و چند تا ماشین و موتور و خانه را آتش زدند؟ من كه نمی روم، بقیه هم نمی روند، توصیه می كنم شما هم نروید. پسرم جانت را از سر راه كه نیاورده ای! رامهرمز خط مقدم جنگ  است، هر لحظه احتمال درگیری و تیراندازی هست، خوددانی!"
بعد از یك ربع سرگردانی، همان راننده دنبال مان می آید و سوارمان می كند و می پرسد برای چه به رامهرمز می رویم؟ می گویم خبرنگاریم و برای تهیه گزارش از درگیری های طایفه ای آمده ایم. او هم همان اطلاعاتی را دارد كه توی شبكه های اجتماعی پخش شده، به اضافه اطلاعاتی كه بومی ها از شرایط روستاها و درگیری ها دارند.

تخریب یكی از خودروهای طرفین نزاع
از اهواز تا رامهرمز ٨٠ كیلومتر است. یعنی یك ساعت و این یك ساعت را راننده یكسره از درگیری طایفه ای مناطق مختلف خوزستان می گوید. درگیری بین طایفه "محمدی" و "محمد موسایی" از ایل بختیاری ها یا درگیری چند سال پیش دو طایفه كه منجر به كشته شدن چند نفر از هر دو طایفه شد.
او میدان آزادی رامهرمز پیاده مان می كند و بلافاصله سر و ته می كند. گویی اتاقك راحت و خنك اتومبیل بدون هیچ ملاحظه ای پرتمان می كند وسط تنور داغ و در می رود. از آسمان آتش می بارد. پس از چند دقیقه سرگردانی در مركز شهر، از شانس ماشین دیگری جلوی پایمان می ایستد و چند دقیقه ای هم با او همراه می شویم. اهل همین شهر است.
از او هم درباره اختلافات اهالی روستای پتك جلالی می پرسم و او ما را یكراست می برد به خیابان امام. می گوید: "این ٢ طایفه ٢ سال است كه باهم درگیر هستند و خیلی به هم آسیب رسانده اند. مزارع و پمپ آب و خانه و ماشین همدیگر را از بین برده اند. همین چند روز پیش یكی از طایفه محمدی، صاحب این موتورسازی را كه از محمد موسایی هاست، جلوی مغازه اش، یعنی همینجایی كه ایستاده ایم، كشت. درحالی كه بیچاره اصلا در جریان درگیری  ها هیچ نقشی نداشت. آن شب قیامتی شد، چند نفر از محمد موسایی ها برای جبران خونی كه از آنها ریخته شده بود، چند خانه و ماشین از طایفه محمدی ها را به آتش كشیدند و بسوی همدیگر شلیك كردند.

روستایی كه خالی از سكنه شد
مثل اینكه چند روز قبل از این قضیه، به ٢ مزار از هر دو طرف بی احترامی شده بود و سنگ های قبرشان را شكسته بودند و دلیل این قتل آخر هم سر همین موضوع بود. ولی شنیدم كه بی احترامی به مزارها ربطی به هیچ كدامشان نداشته و گروه دیگری كه قصد شعله ور كردن اختلافات بین این ٢ طایفه را داشته، دست به این كار زده بودند."
همراه با او از محل آخرین درگیری به بهشت زهرا می رویم. او سنگ قبرهای شكسته شده از هر ٢ طایفه را نشان می دهد. یكی از مزارها در ضلع جنوب شرقی قبرستان و آن یكی كه متعلق به شهردار سابق رامهرمز است، در ضلع شمال غربی است كه روی هر ٢ مزار پارچه سبز رنگی انداخته اند كه بی احترامی ها بیش از این عیان نباشد.
حضور ما كه از لباس و لهجه مان معلوم است غریبه ایم نظر آنهایی را كه برای فاتحه خوانی آمده اند جلب می كند. مرد ٧٠ ساله ای كه او هم از طوایف بختیاری است و با كمك عصا راه می رود و گرمای ٥١ درجه به شدت كلافه اش كرده، بعد از اینكه متوجه می شود خبرنگارم شروع می كند به گلایه كردن: "آخر چرا باید ٢ طایفه اینطور به جان هم بیفتند؟ فرهنگ ضعیف و سنت غلط گذشته باید اصلاح شود. دیگر آن زمان نیست كه با قشون كشی و اسلحه كشی بشود حق را گرفت. باید قانون آنقدر محكم و قاطع باشد كه كسی جرات اسلحه كشی نداشته باشد.

روستایی كه در آتش سوخت
بنویسید دولت باید با آنهایی كه فتنه گری و شرارت می كنند برخورد كند. من ٢ پسر دارم كه بیكارند، چرا؟ بخاطر اینكه كسی به ما كار نمی دهد، چون اسم ما بد در رفته."
مقصد بعدی فرمانداری است. آنجا هم حرف از درگیری این ٢ طایفه است. كارمندان و ارباب رجوع از اینكه تا چه زمانی این اختلافات باقی خواهد ماند، حرف می زنند. سراغ فرماندار را می گیرم ولی او درگیر حل مشكل دیگری است. یكی از مسئولان ارشد فرمانداری كه بر اساس ملاحظات امنیتی می خواهد اسمی از او در این گزارش برده نشود، پاسخگوی سوالاتم می شود، او همه ماجرا را ریز به ریز می داند: " اول مصاحبه، باید نكته ای را بگویم كه خیلی مهم است؛ قانون وقتی ضعیف باشد، مردم چنین مناطقی بسوی طایفه گری می روند و جامعه به شكل موزاییكی در می آید و شكننده می شود مثل همین جریان كه ٢ سال است به بزرگترین مشكل منطقه تبدیل شده.
اما درباره درگیری های اخیر باید بگویم كه از چند سال پیش، بین طایفه محمدی و محمد موسایی از ایل بهمئی در روستای پتك جلالی از توابع باغملك كه باهم نسبت خویشاوندی هم دارند، اختلاف بوجود آمد و آنقدر ریشه دواند كه باعث چنین حوادثی شد. خردادماه سال ٩٤ بروز برخی اختلافات از جمله مزاحمت تلفنی، سرقت احشام و اعتراض به آبیاری زمین، منجر به نخستین درگیری شد و در روستا بین این ٢ طایفه سنگ پرانی شد و ده ها نفر به شدت مجروح شدند. این را هم باید بگویم كه با توجه به مهارت آنها در سنگ اندازی، آثار جراحات و صدمات این درگیری بسیار شدید بود.

رد تیر اندازی روی در
متاسفانه ٢ روز بعد از این ماجرا، یكی از محمد موسایی ها به یكی از محمدی ها شلیك می كند و او را به شدت زخمی می كند. با توجه به اینكه می دانستیم این حادثه از سوی طایفه دیگر، بی جواب نخواهد ماند هیات ١٢٠ نفره صلحی با حضور فرماندار رامهرمز و باغملك و روسای دادگستری و ائمه جمعه هر دو شهر و ریش سفیدان طایفه دیگر، تشكیل شد و بین آنها صلح برقرار كردیم و قرار شد هر دو طرف، مدارك پزشكی و احكام قضایی خود را برای دریافت دیه بیاورد و هر طرف دیه طرف مقابل را پرداخت كند.
عملاً ماجرا ختم به خیر شد ولی یكی از محمد موسایی ها از محمدی ها شكایت می كند و دستگاه قضایی برای یكی از آنها حكم جلب صادر می كند و برای چندمین بار آتش اختلاف شعله ور می شود و متاسفانه چند نفر از محمدی ها به مقابل خانه محمدموسایی ها می روند و به رگبار می بندند. نتیجه اینكه ٨ زن و مرد را به قتل می رسانند و در ادامه درگیری، یكی از خودشان هم كشته می شود.
سنتی بین ایلات هست كه هر طایفه ای كه خون می ریزد، باید خانه و زندگیش را بار كند و برای همیشه از آنجا برود. بعد از این قضیه بسیار دلخراش و ناراحت كننده، هیات ٣٠٠ نفره متشكل از آیت الله موسوی جزایری نماینده ولی فقیه خوزستان، آیت الله ملك زاده نماینده ولی فقیه در كهگیلویه و بویراحمد، بزرگان ایل بختیاری و بهمئی، شیوخ عرب زبان و بسیاری از سران استان، وارد عمل شد ولی بزرگان طایفه محمدموسایی عنوان كردند شرایط روحی طایفه شان مساعد نیست.
چندی پیش نزاع دیگری بین این ٢ طایفه در روستای "سرخار" رخ می دهد كه یكی دیگر از محمدموسایی ها به قتل می رسد و طایفه مقتول برای جبران، در شهر "لیكك" یا همان "بهمئی" به اشتباه به جوانی شلیك می كنند و او را می كشند كه معلوم می شود مقتول جزو طایفه شیخی هاست كه با پادرمیانی بزرگان ایل، این طایفه دست به انتقامگیری نمی زنند."
این مسئول آگاه همه این اتفاقات را از حفظ است و ساعت و تاریخ درگیری ها را هم دقیق می داند. تا اینجای مصاحبه ١٠ تن كشته اند و ده ها خانه و زمین كشاورزی از سوی هر دو طرف به آتش كشیده شده و عاملان قتل عام هم دستگیر شده اند و برای برخی از حاضران در درگیری نیز احكامی همچون زندان و تبعید به شهرستان "قروه" در كردستان صادر شده است.
این مسئول ادامه می دهد: "در ادامه ٢ تن از محمد موسایی ها مقابل دادسرای رامهرمز بسوی چند نفر از محمدی ها شلیك می كنند و آنها را به قتل می رسانند و یكی از خودشان هم از سوی پلیس كشته می شود. آخرین قتل هم كه مربوط به چند روز پیش است كه مردجوانی از طایفه محمد موسایی به قتل می رسد و در مجموع تا این لحظه ١٠محمد موسایی از سوی محمدی ها به قتل رسیده است، ٥ محمدی از سوی طایفه مقابل، یك محمد موسایی در درگیری با پلس و یك نفر هم از طایفه شیخی كه جمعاً می شود 17 نفر. بر اساس مدارك پزشكی قانونی نزدیك به ١٠٠ تن نیز از ناحیه سر و صورت و دست و پا به شدت مجروح  و عده ای نیز نقص عضو شده اند. البته باید گفت در واقع ٤٠٠ تن در جریان این درگیری ها زخمی شده اند كه بسیاری از آنها به پزشكی قانونی مراجعه نكرده اند.

مزار برخی از قربانیان نزاع طایفه‌ای
اما مشكل فقط خون و خون ریزی نیست؛ كینه ورزی و انتقامجویی هر ٢ طایفه و خودسری برخی از جوانان كه به حرف بزرگان خود گوش نمی دهند، اتفاقات دیگری را رقم می زند؛ به آتش كشیدن خانه های یكدیگر، سرقت احشام و آسیب زدن به آنها، آتش زدن زمین های كشاورزی، شلیك به ترانس های برق، از بین بردن تیرهای چراغ برق، از بین بردن چاه های آب، بستن جاده و حمله به همدیگر از جمله مشكلاتی است كه در نهایت موجب شد كه با دستور دادستان، طایفه های محمدموسایی و محمدی از روستاهای پتك جلالی، كل جهان، دره قیر و سرخار مجبور به كوچ شوند. این دستور برای حفظ جان خودشان و بازگشت آرامش خودشان است و برای نظارت به حسن اجرای آن، صدها پلیس و یگان ویژه در این مناطق حضور دارند.
ما برای ایجاد صلح و آرامش و خون بس، هیات های صلح زیادی تشكیل دادیم و چیزی به موفقیت نمانده بود كه گروه سومی با فتنه گری و تخریب چند سنگ مزار و شایعه پراكنی، این ٢ طایفه را به جان هم انداخت."
درگیری این ٢ طایفه فقط محدود به گزارشات این مسئول نمی شود چرا كه برخی درگیری های دیگری هم بین آنها رخ داده كه بیان آن از حوصله خواننده خارج است ولی نكته ای كه عجیب به نظر می رسد قطع كردن برق از سوی هر ٢ طایفه است كه باعث رنجش اهالی روستاهای دیگر از جمله روستای "پتك بیگدلی" و بخش "ابوالفارس" شده یا اصرار بر آتش زدن خانه های خالی طرفین  و گاه درگیری با نیروی انتظامی است.
پرسش اهالی رامهرمز و همه كسانی كه با آنها گفت و گو می كنیم از مسئولان این است كه چرا در اختیار افراد هر ٢ طایفه تفنگ هست و چرا قانون به شدت با آنها برخورد نمی كند؟ یكی از ایلاتی ها می گوید وقتی یكی از طایفه ای كشته می شود، طایفه مقتول می تواند تا ٤٨ ساعت به خانه و اموال طایفه قاتل آسیب برساند!
در شماره بعدی مصاحبه با بزرگان این ٢ طایفه، بازدید میدانی از روستاهای آسیب دیده، بازداشت مان از سوی پلیس و تیراندازی افراد ناشناس بسوی خودروی ما خواهید خواند.