تفرش كجاست؟
شهر تفرش در بخش مركزی شهرستان تفرش و در ۸۵ كیلومتری شمال شرقی شهر اراك واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۱۸۷۸ متر است و با داشتن مساحت ۱۶۳۳/۴ كیلومتر مربع از جمله شهرهای بزرگ این استان محسوب می‌شود.
این شهر از سمت شمال به شهرستان ساوه، از جنوب به شهرستان‌های آشتیان و اراك، از شرق به شهرستان قم و از سمت غرب به شهرستان فراهان منتهی می‌شود .
تاریخچه شهر تفرش
شهر تفرش به لحاظ تاریخی یكی از شهرهای باستانی و قدیمی ایران است و قدمت آن به پیش از اسلام و به دوره هخامنشیان و اشكانیان می‌رسد. در دوران پیش از اسلام این شهر گبرش نام داشته كه از گبر به معنی زرتشتی برگرفته شده بود و نشان از آیین زرتشتی مردمانش می‌داد. اما بعد از اسلام و حمله اعراب و تسلط آنان بر ایران به آن طبرس نیز گفته شده است. مردمان آن بعد از فتح این شهر به دست مالك بن عام اشعری در دوره خلافت عمر به دین اسلام گرویدند. ریشه نام تفرش مشخص نیست اما از دیرباز تاكنون در منابع گوناگون نام شهر تفرش به صورت طبرس، تبرس، تبرش، طفرش و غیره نیز ذكر شده است.
فرهنگ و آداب و رسوم شهر تفرش
هر شهری متناسب با اعتقادات مردم آن شهر دارای آداب و رسوم جذاب و متفاوتی است، تفرش نیز از این قاعده مستثنی نیست. مراسم باران خواهی یكی از رسوم جالب و سنتی در روستای كنگران شهر تفرش است. این مراسم اولین آیینی است كه به نام شهر تفرش در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است. آیین باران خواهی یا كوسه درآمدن جشنی است كه از دیرباز در جوامع روستایی این شهر رواج داشته و هر ساله در دهم بهمن ماه یعنی پایان چله بزرگ زمستان در این روستا برگزار می‌شود. در این مراسم مردمان این روستا لباس‌های ویژه و سنتی پوشیده و موسیقی‌های شاد و محلی می‌نوازند و از خداوند باران و رزق و روزی حلال درخواست می‌كنند. علاوه بر این آیین‌های به تخت نشستن داماد، جشن سده، كوسه گلدی و تخم مرغ بازی نیز از سایر آیین‌های شاد و مفرح روستاهای شهر تفرش است.
یكی دیگر از آداب این شهر برگزاری مراسمات پرفیض در ایام محرم است. آداب و رسومی كه از دیرباز وجود داشته و نسل امروز نیز به این رسوم احترام گذاشته و اجرا می‌كنند. اجرای تعزیه، توزیع نذورات، حركات دسته‌های عزاداری و نخل گردانی از جمله مراسمات كهن تفرشی‌ها در روزهای تاسوعا و عاشورا است.
روستاهای شهر تفرش
جاذبه های طبیعی و تاریخی تفرش در همه جای آن پراكنده شده‌اند، به طوری كه روستاهای این شهر نیز در میان علاقه مندان و گردشگران جایگاه محبوبی دارند. شهر تفرش دارای ۲۸ روستا و آبادی است كه در مناطق كوهستانی و زیبای تفرش قرار گرفته‌اند. در این روستاها زیبایی ظاهری و جلوه‌های بصری به‌قدری بالاست كه شاید كمتر گردشگر و مسافری به زندگی نه چندان مدرن و امكانات كم رفاهی مردمان آنجا دقت كند و در واقع همه مسخ زیبایی این روستاها می‌شوند. در ادامه اسامی برخی از دیدنی‌ترین و زیباترین روستاهای تفرش را برایتان آورده‌ایم:
- روستای احمدآباد
- روستای بهاران
- روستای ثمردشت
- روستای جلایر
- روستای خانك
- روستای دارستان
- روستای دربر
- روستای دلارام
- روستای دیزج
- روستای دیزك
- روستای سر آبادان
- روستای سربند
- روستای سعیدیه
- روستای سفیداب
- روستای شهراب
- روستای طاد
اقتصاد شهر تفرش
پایه اصلی اقتصاد شهر تفرش بر دامداری و كشاورزی استوار است. تفرش از نظر بارندگی جزء مناطق آب و هوایی خشك و نیمه خشك به شمار می‌رود. میزان بارندگی سالانه در این شهرستان ۲۵۰ میلی‌متر است به همین دلیل بیشتر آب مصرفی كشاورزان از طریق چشمه‌ها فراهم می‌شود. به طور كلی این شهر به دلیل برخورداری از آب چشمه‌ها و كاریزها و همچنین زمین‌های حاصلخیز، دما و رطوبت هوا و وزش باد، فضا و شرایط بسیار مطلوبی برای كشاورزی و دامداری دارد و سالانه مقدار قابل توجهی از تولیدات دامی و محصولات كشاورزی ازجمله فندق، بادام، گندم، حبوبات، پیاز و سیب زمینی و غیره از این شهر روانه بازار دیگر مناطق استان می‌شود. علاوه بر این موارد، بافت فرش و گلیم كه ازجمله مشهورترین صنایع دستی این شهر می‌باشند، از دیگر فعالیت‌های اقتصادی شهر تفرش محسوب می‌شوند و نقش ارزنده‌ای در توسعه اقتصادی این شهر دارند.
آب و هوای شهر تفرش
شهر تفرش منطقه‌ای كوهستانی با ارتفاع زیاد است كه از سمت شمال توسط كوه قشلاق و از سمت جنوب شرقی به وسیله كوه‌های نقره كمر و منار احاطه شده است. همین قرارگیری در میان كوه‌ها سبب شده است تا این شهر از جاذبه‌های توریستی طبیعی بسیاری برخوردار باشد. تغییرات ناگهانی آب و هوا، سیلابی بودن رودها و همچنین وزش بادهای نسبتاً شدید از مشخصات آب و هوایی این شهر است. تفرش به دلیل موقعیت جغرافیایی كه دارد، در زمستان دارای آب و هوای سرد و كوهستانی و در تابستان هوای گرم و معتدل دارد.
بهترین زمان سفر به شهر تفرش
به طور كلی نمی‌توان گفت بهترین فصل برای سفر به این شهر كدام است چرا كه این شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی كه دارد به عنوان شهر چهار فصل شناخته شده است و در این شهر هر فصل زیبایی‌های خاص خودش را دارد. در فصل بهار و تابستان هوا بسیار دلپذیر و خنك است و كسانی كه دوست دارند در هوای زیبا به تماشای دیار مشاهیر علم ایران بیایند بهترین زمان سفر به تفرش است؛ اما پاییز و زمستان‌های تفرش سرد و پربارش است و در اواخر سال نیز به اوج خود می‌رسد. برای كسانی كه به قدم زدن در زیر باران یا به بازی‌های زمستانی علاقه دارند فصل پاییز و زمستان نیز می‌تواند زمان مناسبی برای سفر به تفرش باشد.
تفرش در هر فصلی، مكان‌ها و جاذبه‌های زیبا و شگفت‌انگیزی را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد. به همین دلیل مشخص كردن زمان خاص برای سفر به تفرش بسیار دشوار است. اگر علاقه‌ای به سرما ندارید و می‌خواهید در هوای خنك بهاری و یا گرم تابستانی سفر كنید، نیمه اول سال را به عنوان بهترین زمان سفر به تفرش انتخاب كنید.
جاهای دیدنی شهر تفرش
تفرش یك از زیباترین و دیدنی‌ترین شهرهای استان مركزی است و دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری بوده و همه ساله میزبان گردشگران زیادی از اقصی نقاط كشور است. فرقی نمی‌كند كه عاشق هوای گرم و مطبوع بهار و تابستان باشید یا از كسانی باشید كه به برف و سرما علاقه دارید، چرا كه شهر تفرش جاذبه‌های گردشگری دیدنی و جذابی برای سفر در همه فصل‌ها دارد؛ اگر دوست دارید مجموعه‌ای از آثار طبیعی و تاریخی ایران را در یك شهر تماشا كنید بدون شك تفرش بهترین انتخاب هست. در اینجا به تعدادی از جاهای دیدنی تفرش اشاره خواهیم كرد.
غار علی‌خورنده
غار علی خورنده مشهور به خشه یكی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی تفرش است كه در ارتفاعات كون نقره كمر و در فاصله سه كیلومتری جنوب غربی تفرش قرار گرفته است. برای دیدن این غار زیبا باید ابتدا از روستای كوهین عبور كرده و از دیواره‌ای ۱۵ متری كه دارای سه بند است گذر كنید.
مسجد جامع ششناو؛ مسجدی قدیمی از دوران سلجوقیان
مسجد جامع ششناو یكی از مساجد قدیمی و باارزش است كه از دوران سلجوقیان به یادگار مانده است، این مسجد در محلهای به نام فم در مركز شهرستان تفرش واقع شده است. شیوه معماری خاص، گنبدی زیبا و آجری با نمای تاریخی خاص و همچنین قنات شش ناو در وسط این مسجد منظره‌ای باشكوهی را خلق كرده‌اند كه در نوع خود بی‌نظیر و منحصر به فرد است.
چشمه آب معدنی گراو؛ چشمه‌ای با خواص درمانی
چشمه آب معدنی گراو از جاذبه‌های دیدنی و معروف شهر تفرش به حساب می‌آید كه در حد فاصل ۵ كیلومتری شهر تفرش و در بین دو روستای كبوران و طراران واقع شده است. هر ساله بسیاری از گردشگران و مسافران هم برای تفریح و هم برای درمان، راهی این منطقه زیبا و دیدنی می‌شوند. آبی كه در گراو وجود دارد از نوع آب شور است و از چند بخش در سطح زمین در حال جوشیدن است.
آبشار قطره باران؛ آبشاری در دل كوه
یكی از زیباترین جاذبه‌های دیدنی و طبیعی تفرش بدون شك آبشار قطره باران است كه در فاصله ۳۰ كیلومتری شمال غرب تفرش واقع شده است. این آبشار در داخل یك دره عریض و ما بین درختان سر به فلك كشیده قرار گرفته و دیواره آن از گیاه زیبای پرسیاوشان پوشیده شده است. سرازیر شدن آب از لابه‌لای گیاهان و خزه‌ها و متصل شدن به قناتی كه ته دره قرار دارد، منظره‌ای زیبا و بدیع را پیش چشم هر بیننده‌ای به نمایش می‌گذارد.
منطقه شكار ممنوع بازرجان
منطقه شكار ممنوع بازرجان با چشم‌انداز طبیعی و بی‌نظیری كه دارد به یكی از مناطق محبوب و پرتردد شهر تفرش تبدیل شده است. این منطقه در بخش شمالی شهرستان تفرش واقع شده است و در آن رودخانه قره چای و ۲۹ چشمه آب جریان دارد. منطقه شكار ممنوع بازرجان صرف نظر از جاذبه‌های گردشگری دارای انواع گونه‌های گیاهی و جانوری هست.
خانه تاریخی خاندان میرفخرایی
خانه تاریخی خاندان فخرایی معروف به خانه میرفخرایی در یكی از كوچه‌باغ‌های محله آب دكان شهر تفرش واقع شده است. این خانه كه متعلق به دوره قاجار است قدمت آن به ۲۰۰ سال پیش برمی‌گردد و جزء آثار ملی ایران نیز محسوب می‌شود. این خانه از سه بخش ساخته شده است. همچنین دارای یك حیاط بزرگ و واحدهای معماری است كه دور تا دور این حیاط را احاطه كرده‌اند.
از دیگر جاذبه‌های دیدنی تفرش می‌توان به غار امجك، روستای طاد، امامزاده ابوالعلی مهدی، روستای خانك، چاه دیوانه، آتشكده چهارطاقی، خانه نظامی گنجوی، آب انبار تاریخی بلور، قلعه‌های گبری، رودخانه آب كمر و غیره اشاره كرد.
صنایع دستی و سوغات شهر تفرش
یكی از جذاب‌ترین و زیباترین بخش‌های هر سفر، خرید سوغاتی است، سوغات هر شهر نشان دهنده آداب و رسوم و فرهنگ هر منطقه بوده و باعث رونق اقتصادی و از همه مهمتر شناخته تر شدن هنر و فرهنگ آن شهر می‌شود. خرید سوغاتی در سفر از دیرباز در بین مردم رایج بوده و زمانی كه مقصد سفر شهر زیبای تفرش باشد، با سوغاتی‌های بی‌شماری رو به رو خواهید شد. بنابراین در ادامه شما را با سوغاتی‌های این شهر كه بیشتر شامل خوراكی و صنایع دستی هستند آشنا میكنیم تا علاوه بر خوشحال كردن نزدیكانتان، برای خودتان نیز یادگاری از این شهر زیبا داشته باشید.
صنایع دستی تفرش؛ هنر دست بشر
صنایع دستی هر شهر نشان دهنده فرهنگ و هویت آن سرزمین و دیار بوده و از جمله آثار باارزشی هست كه توسط دستان هنرمند مردمان آن شهر ساخته می‌شود. شهر زیبای تفرش نیز كه از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران است، صنایع دستی بسیار متنوع و منحصر به فردی دارد كه از مهم‌ترین سوغاتی‌های این شهر به حساب می‌آید. از جمله معروف‌ترین صنایع دستی این شهر می‌توان به فرش دستباف، گلیم كاری، تفرشی دوزی، مسگری، آینه كاری، گیوه دوزی، منبت كاری، تنورسازی و غیره اشاره كرد.
خوراكی‌ها
تفرش دارای سوغاتی‌های خوشمزه و محبوبی هست. انواع خوراكی‌ها ازجمله بادام، انگور، لبنیات، كشمش، شیره انگور، میوه‌های خشك شده رب انار، عسل، باسلق، فتیر، گوش فیل از مهم‌ترین سوغات این شهر به حساب می‌آیند. علاوه بر این‌ها این شهر به دلیل آب و هوای معتدل و مساعدی كه دارد، دارای باغ‌های زیاد و محل پرورش گیاهان دارویی بسیاری هست. از این گیاهان دارویی برای تهیه عرقیات و درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود كه می‌توان از دیگر سوغاتی‌های این شهر برشمرد.
اگر قصد خرید سوغاتی را دارید، می‌توانید علاوه بر قدم زدم و لذت بردن از تماشای بازارهای محلی این شهر تمامی این سوغاتی‌ها از خوراكی‌ها گرفته تا صنایع دستی این شهر را از این بازارها خریداری كنید.
غذاهای محلی شهر تفرش
رفتن به شهر تفرش و خوردن غذا در یك رستوران خوب در این شهر باعث می‌شود خاطرات خوش سفر به یاد ماندنی‌تر و دو چندان شود. شهر تفرش دارای انواع غذاها و خوراكی‌های محلی لذیذ و خوش طعمی است، بنابراین چشیدن غذاهای محلی این شهر از لذت‌های است كه هرگز نباید از آن غافل شوید. از جمله غذاهای محلی تفرش می‌توان به انواع آش مثل آش گندینه، آش جو، آش عطرینه، آش ترشی، پته پلو، گوره ماست، قرمه، دوغ گرمه (كله جوش)، گندله (كوفته تفرشی)، آبگوشت كشك بادمجان، آبگوشت قرمه سبزی و غیره اشاره كرد.
رستوران‌های شهر تفرش
تفرش در كنار جاذبه‌های دیدنی دارای رستوران‌های سنتی و متنوع زیادی است و انواع خوراكی‌ها و غذاهای محلی لذیذ متناسب با هر ذائقه‌ای در این رستوران‌ها سرو می‌شود. با توجه به اینكه پیدا كردن رستوران خوب و خوردن غذا یكی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر در هر سفر هست؛ بنابراین آشنایی با رستوران‌های محبوب شهر تفرش برای داشتن خاطره خوب و خوش در این شهر لازم است؛ در ادامه چند رستوران شهر تفرش را بررسی كنیم. تا شما را با مكان‌هایی كه می‌توانید خود را مهمان وعده‌های غذای فوق‌العاده كنید، آشنا كنیم.
رستوران نارنج
رستوران نارنج در شهر تفرش و بلوار شهید بهشتی واقع شده است و به دلیل برخورداری از فضایی شیك با محیطی آرام، تنوع غذاها و سرویس‌دهی بسیار خوب در زمره بهترین رستوران‌های این شهر قرار گرفته است.
رستوران سنتی بلور زاغرم
اگر علاقه به خوردن غذا در یك رستوران دنج با طراحی منحصر به فرد و سنتی هستید حتماا سری به این رستوران بزنید. رستوران سنتی بلور دارای معماری بی‌نظیر با دكوری خاص و فضای دلنشین است.
دیزی سرای تیلیت
اگر عاشق آبگوشت هستید پیشنهاد میكنیم پس از گشت و گذار در شهر تفرش حتما سری به دیزی سرای تیلیت تفرش بزنید و خود را مهمان یك آبگوشت فوق‌العاده كرده و خستگی گردش را از تنتان دور كنید. محیطی گرم و دلنشین، قیمت مناسب این مكان را به یكی از معروف‌ترین مكان‌ها برای كسانی كه عاشق دیزی هستند، تبدیل كرده است.
سفره خانه سنتی هفت خان
سفره‌خانه سنتی هفت خان در خیابان امام خمینی واقع شده است. این سفره خانه علاوه بر معماری زیبا و سنتی و انواع غذاهای ایرانی خوش پخت، دارای عتیقه‌جات مربوط به دوران گذشته است؛ كه باظرافت تمام جمع‌آوری و در این رستوران به نمایش گذاشته شده است.
كافه تلخ و شیرین
كافه تلخ و شیرین تفرش در بلوار شهید بهشتی واقع شده است. در این كافه انواع شیك‌ها، نوشیدنی‌های سرد و گرم و كیك‌های خوشمزه سرو می‌شود و برای پر كردن اوقات فراغت محیط مناسبی به شمار می‌رود.
مراكز خرید شهر تفرش
خرید كردن مخصوصا خرید سوغاتی جزو بخش‌های زیبا و اجتناب ناپذیر هر سفر هست و همه دوست دارند در سفر به هر شهری حتما سری به بازار آن شهر بزنند. در سفر به شهر تفرش نیز علاوه بر تماشای مكان‌های دیدنی و جاذبه‌های گردشگری، قدم زدن در بازارها و مراكز خرید آن نیز لذت وصف ناپذیری برای بسیاری از افراد دارد.
در تفرش هفته بازارها در ابتدا در روزهای سه‌شنبه برگزار می‌شد اما بعدها به جمعه بازار تغییر یافت. جمعه بازار تفرش در روز آخر هفته و در روز جمعه در میدان امام خمینی و در مقابل ساختمان شهرداری برپا می‌شود. در این بازار هفتگی انواع محصولات از صنایع دستی گرفته تا میوه و سبزیجات متنوع و باكیفیت و همچنین با قیمت پایین توسط دست‌فروشان و كسبه بازار به فروش می‌رسد. علاوه بر این، بازار سنتی تفرش، انواع فروشگاه‌های صنایع دستی و مراكز خرید كیف و كفش و پوشاك و سایر بازارها كه هر كدام با محصولات مختلف و متنوعی كه دارند تجربه‌ای متفاوت از خرید كردن را برای شما رقم می‌زنند؛ بنابراین اگر به تفرش سفر كردید خرید كردن از این بازارها را از دست ندهید.
اقامت در شهر تفرش
شهر تفرش با داشتن آب و هوای معتدل و كوهستانی، مكان‌های دیدنی و جاذبه‌های گردشگری و تاریخی متنوع و منحصر به فرد، گردشگران و مسافران بسیاری را جذب خود كرده است.
بنابراین اگر قصد سفر دارید و شهر تفرش را برای تجربه یك سفر عالی انتخاب كرده‌اید، این شهر مهمان‌نواز آمادگی كامل برای استقبال از مسافرین و گردشگران را دارد، برای اقامت در تفرش گزینه‌های زیادی وجود دارد از هتل‌ها و سوئیت‌ها گرفته تا اقامتگاه‌های سنتی و بومگردی در اختیار شما قرار دارند اما اگر می‌خواهید بدون دغدغه اقامتگاه، به تفرش سفر كنید و تجربه یك سفر خاطره‌انگیز را داشته باشید می‌توانید قبل از سفر به این شهر در سایت اتاقك تمامی محلهای اقامت تفرش را همراه با جزئیات كامل و تصاویر مشاهده كرده و متناسب با بودجه و سلیقه‌ای كه دارید اقامتگاه مورد نظر خود را رزرو كرده و با خیالی آسوده سفر خود را آغاز كنید.
راه‌های دسترسی به شهر تفرش
شهر تفرش فاقد راه‌آهن و فرودگاه است به همین دلیل برای سفر به این شهر می‌توان از اتوبوس‌های بین شهری و ماشین شخصی استفاده كرد.
از ترمینال‌های غرب و جنوب همه روزه اتوبوس‌های متعددی آماده جابه‌جایی مسافران به مقصد شهر تفرش هستند. اتوبوس‌های ترمینال غرب از ساوه و اتوبوس‌های ترمینال جنوب از قم می‌گذرند.
برای سفر از تهران و استان‌های شمالی با ماشین شخصی به تفرش نیز دو مسیر وجود دارد:
مسیر تهران _ قم: مسافرانی كه می‌خواهند از این مسیر به تفرش بروند كافی است در جاده قم_ اراك مسافتی در حدود ۴۰ كیلومتر را طی كنند؛ و قبل از سه راهی سلفچكان وارد جاده ساوه شده و پس از طی مسافتی كوتاه در حدود ۱۷ كیلومتر، در سمت چپ یك خروجی مشاهده می‌شود كه با پشت سر گذاشتن شهر دستجرد به تفرش می‌رسند.
مسیر تهران _ ساوه: مسافرانی كه قصد سفر به تفرش از سمت شهرستان ساوه را دارند باید از مبدأ عوارضی مسیر تهران تا ساوه را در حدود یك ساعت و نیم طی كرده و پس از طی مسافتی در حدود پنجاه كیلومتر از جاده ساوه – اصفهان خارج شده و وارد جاده تفرش شوند. از این جاده تا شهر تفرش نیز حدود ۳۵ كیلومتر فاصله دارد.
نكاتی كه در سفر به تفرش لازم است بدانید.
- با توجه به اینكه تفرش دارای آب و هوایی سرد و كوهستانی است و این سرما در نیمه دوم سال به اوج خود می‌رسد بنابراین در هنگام سفر به این شهر در فصل‌های پاییز و زمستان توصیه میكنیم كه حتما لباس گرم با خود به همراه داشته باشید.
- در هنگام قدم زدن در طبیعت بكر تفرش تا جایی كه می‌توانید سعی كنید به اكوسیستم لطمه‌ای وارد نكرده و آرامش محیط را از بین نبرید.
- در محیط زیست و طبیعت تفرش آشغال نریزید و زباله‌هایتان را درون یك پلاستیك گذاشته با خود به شهر بیاورید.
- تا حد ممكن از روشن كردن آتش در طبیعت تفرش خودداری كنید در صورتیكه مجبور به روشن كردن آتش شدید مساحتی به اندازه سه متر را از شاخ و برگ و سایر مواد قابل اشتعال خالی كنید و قبل از ترك كردن محل حتما از خاموش بودن آتش اطمینان حاصل كنید چرا كه یك لحظه غفلت می‌تواند قسمت اعظمی از جنگل‌ها و مراتع را نابود كند.
- در تفرش لباس و كفش‌های مناسب پیاده‌روی در طبیعت را بپوشید.