دم داشتن مردم سمنان

سفر به استان سمنان در واقع سفر به استانی است كه همه نوع جاذبه را به جز دریا در خود دارد در استان به فاصله زمانی كمی می‌توان از جنگل سبز به كویر خشك سفر كرد. درست وقتی كه در ارتفاعات جنگل ابر كنار اقیانوس ابرها و یا در شهر شهمیرزاد سردتان شده می‌توانید به پارك ملی كویر بروید كه تا چشم كار می‌كند زمین صاف باشد و نمكزار. در واقع هنگام سفر به این استان چه در اواخر تابستان كه قرار است با دشت‌های آفتابگردان كالپوش در شهرستان میامی مواجه شوید و چه در زمستان كه به كویر می‌روید، باید با خودتان هم بارانی و لباس گرم ببرید و هم كلاه آفتاب گیر و لباس خنك. مدت زمانی هم كه می‌خواهید صرف آن كنید از یك روزه دیدن جنگل‌های آن می‌تواند باشد تا اقامت چند روزه برای همه تجربه‌های متفاوتی كه می‌توان در این استان داشت. به سمنان در زمان قدیم كومش، كومس یا قومس هم می‌گفتند سرزمینی كه محدوده گرمسار تا بیارجمند را در برمی‌گرفته است. این استان را به دلیل داشتن كویر با آب و هوای خشكش می‌شناسند اما باید به یاد داشت این استان جزو استان‌هایی است كه جنگل ۴۰ میلیون ساله هم دارد. شهرستان‌های این استان شامل سمنان، شاهرود، دامغان، گرمسار، مهدیشهر، سرخه، میامی و آرادان است. دامغان به عنوان یكی از شهرهای بزرگ این استان را، با باغ‌های پسته فراوانش می‌شناسند، آثار تاریخی داخل شهر از جمله مسجد تاریخانه، برج‌های سلجوقی و تپه حصار با قدمت شش هزار سال، كویر حاج علی قلی و چشمه علی می‌تواند انگیزه قوی برای سفر به این منطقه كهن باشد. در مسیر دامغان به شاهرود، روستایی به نام «ده ملأ» وجود دارد كه قلعه‌ای تاریخی آن هنوز پابرجاست، روستایی كه روزگاری تمام اهلی آن ملأ بوده‌اند. شاهرود كه قبلاً به آن «حنچره»، «شخره» و «شاخره» می‌گفتند بیشتر به خاطر جنگل ابر شناخته شده است، دسترسی به این جنگل از جاده‌ای ممكن است كه از شهرهای «بسطام» و «خرقان» می‌گذرد و یكی از قطب‌های عرفان ایران شناخته می‌شود. از این مسیر می‌توان به روستای «كلاته خیج» دسترسی داشت، جایی كه می‌توان سفر مردم شناسی را تجربه كرد. جاده شاهرود به سبزوار (همان جاده معروف تهران مشهد) را می‌توان ادامه داد و در میانه راه بعد از میامی، جاده جنوبی را در پیش گرفت و به پارك ملی حفاظت شده توران وارد شد. اینجا زیستگاه یوزپلنگ ایران، گورخر آسیایی و زاغ بور، سه گونه جانوری كمیاب است. جبیر، آهو، قوچ و میش، كل و بز، گربه وحشی، هوبره و كبك از دیگر گونه‌های جانوری این پناهگاه حیات وحش است. از گونه‌های گیاهی پارك ملی توران هم می‌توان به قیچ، تاغ، گز و بادام وحشی اشاره كرد. در سمنان نخلستان هم پیدا می‌شود؛ طرود روستایی با بافت بیابانی است كه جاده‌های اتصالی به آن، از شمال محور شاهرود- طرود به طول ۱۳۰ كیلومتر و برای اتصال طرود به مركز ایران جاده طرود، معلمان به جندق است، جایی كه می‌توان در نیمه دوم سال خنكای نخلستان‌ها را در آن تجربه كرد. اینجا در گذشته مسیر حركت كاروان‌ها به دشت كویر ایران بوده است. در طرود ردپای زلزله سال ۱۳۳۱ هنوز دیده می‌شود، ویرانه‌هایی كه حالا جاذبه شده‌اند. در سمنان مركز استان می‌توان خیلی درنگ نكرد، بازار قاجاری، ارگ سمنان با نقاشی‌های قاجاری، مسجد جامع و منار سلجوقی، مسجد شاه، گرمابه پهنه كه موزه شده است، انگیزه سفر به شهر سمنان می‌تواند باشد. مهدی شهر (سنگسر) كه در فاصله كوتاهی از شهر سمنان و در بخش كوهستانی این استان واقع شده منطقه جذاب دیگری برای سفر است، آن هم به واسطه جنگل‌های شهمیرزاد، روستاهایی با بافت كوهستانی، معماری قاجاری و خانه‌های چینه‌ای چوبی (شبیه خانه‌های قدیمی مازندران). عشایر سنگسر نیز چند سالی است زندگی خود را با گردشگران به اشتراك می‌گذارند. برای تجربه شكل دیگری از سفر در استانی كه بیشتر تصویری كویری و خشك از آن وجود دارد می‌توان به روستاهای «ده صوفیان»، «آسران»، «چاشم»، «هیكو»، «سرخده»، «ملاده»، «پرور»، «فینسك» و «رودبارك»، این روستاها در منطقه حفاظت شده پرور، در فاصله ۵۰ كیلومتری شمال مهدی شهر واقع شده اند. رودخانه دائمی تجن از این منطقه عبور می‌كند و بخش وسیعی از پوشش گیاهی منطقه پرور را جنگل‌های هیركانی و ارس دربرگرفته است. چطوری بریم؟ برای رفتن به سمنان راه زیاد است. یكی از آن راه‌ها گذر از بزرگراه تهران مشهد است كه شهرهای زیادی از سمنان را در بخش شمالی می‌توان با خودروی شخصی پشت سر گذاشت. سمنان فرودگاهی هم در فاصله ۱۲ كیلومتری از مركز شهر دارد كه البته مسیرهای پرواز آن زیاد نیست. در شهرستان شاهرود هم فرودگاهی قدیمی وجود دارد كه پروازهایش به سمت شهرهای كیش تهران و مشهد فعال است. قطار محبوب‌ترین وسیله برای رسیدن به سمنان و شهرهای مختلف آن است. از ایوانكی و گرمسار تا سمنان، دامغان و شاهرود نیز ایستگاه‌هایی دارد كه همه روزهای هفته این مسیر را روزی هفت بار طی می‌كنند. ترمینال‌های اتوبوس رانی بسیاری از شهرها نیز خطوط متعددی را به مقصد سمنان دارند گاهی می‌توان سوار بر اتوبوس‌های مشهد شد و از شهرهای این استان عبور كرد. از شهرهای اطراف هم می‌توان با فاصله كمی خود را به استان سمنان رساند به عنوان مثال از بافت مركزی سمنان تا شهر تهران تنها دو ساعت و نیم فاصله است كه می‌توان آن را با تاكسی‌های خطی ترمینال جنوب طی كرد. كجاها را ببینیم؟ در قومس جاذبه‌هایی مانند كویر و جنگل در كنار جاذبه‌های تاریخی و عرفانی قرار گرفته اند كه با گذشتن از مهمترین جاده آن یعنی جاده‌ای كه به تهران مشهد، ۴۴ یا جاده امام رضا مشهورتر است می‌توان همه آنها را با هم دید. این جاده از بخش ایوانكی شروع می‌شود جایی كه نزدیك به آن ۲۷ معدن و غاز نمك وجود دارد معادنی كه به شورترین جاذبه گردشگری استان در فاصله ۹۰ كیلومتری از تهران واقع شده‌اند. در شهر سمنان غیر از قدم زدن در بافت تاریخی می‌توان به عمارت باغ امیر رفت كه توسط استاد معمار باشی و به دستور و هزینه صاحب بناحاج میرزا آقا فامیلی احداث شد و به دلیل همجواری آن با باغ بزرگ امیر «حاكم ایالت قومس یا همان سمنان» به عمارت امیر شناخته شد. حالا این باغ به موزه مردم شناسی سمنان تبدیل شده است. پارك ملی كویر را كه بخش اعظم آن در شهرستان گرمسار است آفریقای ایران می‌دانند پاركی كه در آن هیچ ساخت و ساز انسانی نشده و گونه‌های مختلف حیوانی و گیاهی در آن پیدا می‌شود شبه جزیره‌ای بین دریاچه نمك، كویر ریگ، كویر مركزی و كویر گرمسار كه گشت و گذار در آن آسان نیست. مگر با مجوز و همراه شدن تورهای گردشگری. پارك ملی كویر همان جایی است كه كاروانسرای قصر بهرام هم واقع شده و برای ورود به آن باید با محیط زیست هماهنگی كرد چون این تنها پارك ملی است كه هیچ مجوزی برای ساخت و ساز و … به آن داده نشده است. برای دسترسی به كویر نمك حاج علیقلی هم می‌توانید از دامغان به سمت اصفهان حركت كرده و پس از پیمودن حدود ۳۵ كیلومتر به روستای حسن آباد برسید و سپس مسیر روستای خورزان را در پیش بگیرید كه پس از طی ۶ كیلومتر به خورزان خواهید رسید. ترجیحاً از این روستا آب و مواد خوراكی تهیه كرده و مسیر خود را به سمت جنوب شرق ادامه دهید. از خورزان كه بگذرید كم كم جنس و رنگ خاك حال و هوای دیگری به خود می‌گیرند و املاح نمك را می‌توانید از لابه لای خاك ببینید. پس از طی مسیری حدود یك و نیم كیلومتر و گذر از جاده‌ای نمكی و رُسی وارد كویر حاج علی قلی می‌شوید جایی كه تا چشم كار می‌كند نمك است و كویر نمكی. ریگ جن یا همان ماسه زار مخفی كه به دلیل وسعت زیاد و نداشتن چشمه و چاه آب هیچ وقت مورد استفاده كاروان‌ها نبوده و چون ناشناخته‌های زیادی دارد همیشه مردم از ورود به آن می‌ترسیدند و آن را به جن یعنی پوشانده و مخفی می‌نامیدند. چیزی كه سفر به این كویر را سخت می‌كند باتلاق‌های نمكی زیاد است كه موجب تلف شدن جانداران زیادی شده است. این اتفاقات موجب شده تا محلی‌ها افسانه‌ها و نام‌های مختلفی برای آن بسازند و بگویند كه اینجا مثلث برمودای ایران است یعنی جایی كه دسترسی به آن محال یا غیرممكن است. البته كه با پیشرفت علم خیلی‌ها توانسته‌اند با تجهیزات فراوان رمز و رازهای این كویر خشك را فاش كنند و به نقاط مختلف آن دسترسی پیدا كنند. یكی از لایه‌های حفاظتی زمین جنگلی به نام ابر است كه برای دیدن آن باید مرز استان سمنان و گلستان در شهرستان شاهرود، بخش بسطام و دهستان خرقان رفت یعنی پس از رسیدن به شهر شاهرود به سمت بسطام در ۴ كیلومتری شمال شاهرود رفته و سپس در ۱۸ كیلومتری مسیر جاده شاهرود-آزاد شهر روستای ابر و جنگل ابر بروید. جنگلی كه از میلیون‌ها سال پیش هنوز استوار مانده و در خودش اقیانوسی از ابرها را دارد به همین دلیل وقتی هوا مناسب باشد و صبح زود به ارتفاعات آن رفته باشید می‌توانید با پدیده اقیانوس ابر مواجه شوید. رفتن به این جنگل آدابی دارد تا این زیست كره ۴۰ میلیون ساله آسیبی از سمت گردشگران نبیند آدابی مانند رعایت پاكی محیط زیست آن. اگر قصد سفر به جنگل پیر شاهرود را داشتید سراغ روستای شیرین آباد را بگیرید تا اقیانوس ابرها را آنجا بهتر ببینید. در نزدیكی آنها درست در روستای قلعه نو خرقان آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی شاعر و عارف ایرانی میزبان گردشگران است و برای اهل معرفت هم كه مجموعه بایزید بسطامی دانشمند برجسته ایرانی جایگاه ویژه ای دارد. حتی برای دیدن بسطام و خرقان تورهای گردشگری زیادی وجود دارد كه این دو را در كنار هم معرفی می‌كنند. مجن هم آبشاری نزدیك به شاهرود در بخش بسطام است كه قدم زدن برای رسیدن به آن مستلزم دانستن این نكته است كه این آبشار در بخش كوهستانی قرار گرفته است و در فصل بهار و تابستان بوی عطر گل‌ها هنگام رسیدن به آبشار به مشام می‌رسد. وقتی از دره مجن عبور كردید كم كم لابه لای صخره‌های عظیم ندای آبشار را می‌شنوید. رد آبی كه از آبشار به بیرون درز كرده حتماً شما را به منشأ آن می‌رساند. از پله‌هایی كه برای آن درست كرده‌اند بالا بروید و خودتان را به بلندی آبشار برسانید. اگر علاقه‌مند به بازدید از مكان‌های تاریخی نیز باشید، باز هم شاهرود به خوبی از شما پذیرایی می‌كند. «مسجد آقا»، «موزه آب»، «مسجد جامع شاهرود»، «خانه یغمایی‌ها» تنها خانه دارای بادگیر در شاهرود، «موزه شاهرود»، «موزه حیات وحش شاهرود»، «بازار تاریخی شاهرود»، «بازار اناركی‌ها»، «قلعه غول‌ها» واقع در روستای راهنجان، «گرمابه چهار سوق» و البته «آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی» در ۲۵ كیلومتری شاهرود از شاخص‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر زیبای شاهرود برای گردشگران است كه بازدید از هیچكدام آن‌ها خالی از لطف نیست. وقتی به دامغان رفتید به محله‌ای خواهید رفت كه آثار تاریخی آن در فاصله‌ای نزدیك به هم قرار گرفته اند. بعد از دیدن برج پیر علمدار، دیدن مسجد تاریخانه را از دست ندهید عبادتگاهی كهن كه ۲۶ ستون دایره‌ای شكل با ارتفاع ۶ متر دارد كه اگرچه غیر از مناسبت‌های خاص آن هم در محرم برنامه‌ای در آن برگزار نمی‌شود اما فضایی دارد كه هر كسی آن را ببیند عظمت این مسجد او را خواهد گرفت. می‌گویند كه بنای نخستین این مسجد آتشكده‌ای بود كه با استفاده از الگوی ساختمان‌های دوره ساسانیان ساخته شده است. فكر نكنید كه برج طغرل فقط در تهران است در روستای مهماندوست شهرستان دامغان هم برج طغرل با چند قبر داخلش وجود دارد در این بنای تاریخی آجرچینی‌هایی ساخته دست هنرمندان دیده می‌شود كه هزار سال قدمت دارد. اگر علاقه مند به دیدن مناطق باستانی باشید حتماً باید بدانید تپه حصار دامغان یكی از ارزشمندترین سایت‌های باستانی است كه به دلیل كشف گل نوشته‌های منقوش به خطر میخی و آثاری متعلق به دو هزار سال قبل از مسیح در بین پژوهشگران بسیار جایگاه ویژه‌ای دارد. فتحعلی شاه برای خودش در وسط چشمه علی دامغان عمارتی ساخته كه دو طبقه است و از هر طرف كه به آن نگاه كنی زیباست و حالا به تفرجگاه مردم تبدیل شده ولی نمی‌توان داخل آن رفت. این چشمه و آن بنای تاریخی در واقع یكی از مكان‌های تفریحی و دیدنی شهر است كه بلیت ورودی هم ندارد. دروازه سمنان هم در مركز شهر سمنان باقی مانده از ارگ قدیمی است كه دیدن آن هم چون وسط میدان قرار دارد رایگان است این دروازه هنوز نقاشی‌ها و تزئینات سالمی دارد. چه در شب و چه در روز هر ساعتی می‌توانید خودتان را به دروازه برسانید و از آنجا راهی مسجد جامع سمنان شوید و سری هم به خانه كلانتر و خانه‌های تاریخی دیگری كه اكنون در بافت شهر قرار گرفته و امكان بازدید دارند بروید. مانند تدین، ترابی و كلانتر و … در آخر هم سری به گرمابه پهنه با ۶۰۰ سال سن بزنید كه الان موزه شده است. كجا بمانیم؟ تعداد و پراكندگی هتل‌های سمنان زیاد نیست، كیفیت آن‌ها هم چندان مطلوب نبوده، اما تعداد بومگردی‌ها و اقامتگاه‌های روستایی در این استان قابل توجه است. تمركز بیشتر این اقامتگاه‌ها در روستاهای شهمیرزاد و شاهرود است. در گرمسار علاوه بر منطقه ارادان، روستای پاده كه بومگردی «نورخونه» را دارد و همچنین روستای كوشك، در كاروانسرای «قصر بهرام» در پارك ملی كویر با هماهنگی اداره محیط زیست و محیط بانی سمنان می‌توان اقامت داشت، البته امكانات آن در حد اتاق خالی و سرویس بهداشتی عمومی است اقامت كردن در این كاروانسرا محدودیت دارد و كار آسانی نیست. «كاروانسرای شاه عباسی» در ده نمك اقامتگاه دیگری در محدوده گرمسار است. در سمنان بهترین گزینه برای اقامت، هتل است؛ هتل سه ستاره «گوت كه مال» و هتل جهانگردی از این جمله‌اند. در شهر فعلاً بومگردی و یا اقامتگاه سنتی وجود ندارد. در مهدیشهر یا منطقه شهمیرزاد می‌توان برای اقامت از تنها بومگردی داخل شهر مهدیشهر و هتل ۴ ستاره دربند نزدیك غار دربند و یا هتل سنگسر استفاده كرد. در روستای فینسك در منطقه حفاظت شده پرور نیز اقامتگاهی به سبك خانه‌های مازندران وجود دارد. در منطقه شهمیرزاد اقامتگاه‌های دیگر همچون «هتل سنتی خانه گل» و «لرگا»، «خانه طبیعت البرز»، «عمارت باباجی»، «خانه رودبار»، «روزیه»، «باغ پایین»، «رمونگا»، «یورباغ» و «شوكا» برای اقامت وجود دارند. در شهر دامغان فقط یك هتل (مهمانسرای) جهانگردی وجود دارد اما در روستاهای اطراف آن همچون كلاته رودبار و عباس آباد می‌توان در اقامتگاه‌های بومگردی اقامت داشت. در شاهرود تعداد بیشتری از بومگردی ها متمركز شده است و می‌توان در روستاهای قلعه نو خرقان، كلاته خیج، رضا آباد (بیارجمند)، خیج، نكارمن، قلعه بالا، خرقان، ابر، دستجرد، علی آباد، دیزج، گیور، رضا آباد، دزیان، كولیم، چاه جم، كلاته اسد، در خانیاب اقامت در این خانه‌ها را تجربه كرد. در شهرستان میامی و روستاهای حسین آباد كالپوش و فرومند بومگردی‌هایی برای اقامت به سبك روستایی احداث شده است. چی بخریم؟ صنایع دستی هر استان در واقع سوغات آن استان است در سمنان هم هر شهرستان را با یك هنر می‌شناسند در این استان بیشتر قالیبافی، گلیم بافی، نمدمالی، سرامیك سازی و سفال سازی تولید و صادر می‌شود. قالی و قالیچه بیشتر مربوط به شهرستان‌های میامی، مهدیشهر، سرخه و شاهرود است. گلیم را هم می‌توان در روستاهای گرمسار، روستای كندو، خیج و رضاآباد پیدا كرد. در دامغان و ابرسج هم نمدمالان فراوانی مشغول به این كار هستند. اما دامغانی‌ها در قلمكاری شهره هستند كه از آن برای سفره، رومیزی و پرده استفاده می‌كنند. شاید بتوان در شهرستانی سفال و سرامیك پیدا كرد اما الان این هنر در سمنان كمتر مشتری دارد. در شهرستان‌های سرخه، افتر سرخه، مهدیشهر، فولادمحله و بسطام دستباف‌های جاجیم و جاجی‌مچه جزو صنایع دستی این مناطق به حساب می‌آیند و در برخی از مناطق استان هم منبت كاری روی چوب و پارچه بافی به نام «وشینه» وجود دارد. در شهرستان مهدیشهر و عشایر سنگسر محصولی با نام چمشك یا دوندی دوخته می‌شود كه نوعی كفش با پاپوش چرمی است. این صنایع دستی و هنرها را می‌توان یك جا در بازارچه قدیمی سمنان پیدا كرد كه در مركز استان واقع شده است بازاری قدیمی كه بزرگترین مركز خرید سمنان است و دارای قدمت تاریخی. این بازار از سه بخش بازار شمالی با ۱/۵ كیلومتر طول، بازار جنوبی با ۲۰۰ متر و بازار شیخ علاءالدوله كه به بازار مرده‌ها نیز شناخته می‌شود، تشكیل شده است. علت شهرت بازار شیخ علاءالدوله به بازار مرده‌ها، قرارگیری آن در مسیر گورستان علمدار است. گردشگران در حین حضور در این بازار قدیمی و خرید سوغاتی، می‌توانند از جاذبه‌های گردشگری آن نیز دیدن كنند؛ چرا كه بزرگ‌ترین آب‌انبار شهر سمنان نیز در این بازار كهن، قرار دارد. همچنین دو درب از مسجد جامع سمنان به همراه تكیه ناسار، تكیه پهنه، گرمابه‌ی پهنه و نیز امامزاده یحیی‌بن موسی نیز در این بازارها قرار دارد. چی بخوریم؟ در استان سمنان از همه جا بیشتر تنوع ته چین دیده می‌شود اهالی این استان با هر خوراكی ته چین درست می‌كنند از برگ مو گرفته تا خشكبار. چلوگوشت سمنانی، سبزی پلو سمنانی، ته چین كشمش و لپه سمنانی، ته چین گرمساری و ته چین شهمیرزادی بخشی از غذاهای محلی این استان است. اما این استان غذاهای دیگری هم دارد مثل خورش هویج و پسته، قورمه، گورماست، آبدوغ (اودو)، چرتمه پلو، مانی پلو، تاك پلو، خلال پلو، خورش سیب آلو، خورش كدو و گردو و شله دلمه. اما یكی از غذاهای شاید بتوان گفت عجیب این منطقه آبگوشت خربزه یا كالك قلیه است كه خربزه، پیاز، نخود، لوبیا و گوشت آبگوشتی مواد تشكیل دهنده این غذا هستند. دیگی سنگسری هم جزو غذاهای مشهور استان است كه با برنج، گوشت، روغن و نمك پخته از غذاهای سنتی سمنان محسوب می‌شود. نكته جالب اینكه برخی از عشایر این غذا را در وعده صبحانه می‌خورند چون اعتقاد دارند وعده صبحانه باید مقوی باشد. دیگی مشهورترین غذای استان است در هر كجایی كی توان سفارش داد تا دیگی درست كنند با یك روش پخت عجیب. سمنانی‌ها دیگچه ته چین را در زمین دفن می‌كنند تا با ذغال‌هایی كه اطرافش ریخته‌اند از صبح تا ظهر آرام آرام داخل زمین دم بكشد. گوشت سفت داخل برنج بعد از دم كشیدن مثل موم در دهان آب می‌شود. این دیگی زحمت زیادی دارد و شاید هر كسی نتواند آن را به خوبی اهالی این استان بپزد. تاك پلو مخصوص شاهرودی‌هاست ویژگی مهم آن استفاده از برگ درخت تاك داخل برنج است. تنها برگی از درختان كه می‌شود آن را پخت و خورد. در شاهرود انگورهای زیادی وجود دارد بنابراین طبیعی است كه از برگ درخت مو در غذا استفاده شود. یكی از غذاهای منحصر به فرد دیگر این استان خورش پسته است. از آنجا كه در دامغان باغ‌های پسته فراوان وجود دارد از این محصول غذاهای متفاوتی درست می‌شود كه یكی از آنها شبیه به فنسجان است با همان روغن زیاد روی خورش كه از چرخ شدن پسته به دست می‌آید. رنگ خورش پسته همانطور كه از رنگ این محصول پیداست در نهایت سبز رنگ می‌شود. سبز پسته‌ای! مثل هر استان دیگری سمنان هم خوراكی‌های خاص خودش را دارد. نان شیرین، كماچ، نان شیرمال، نان خانگی، نان پیاز، گولاچ، نان چای كه در برخی از مناطق هم با نام «بقسمات» می‌شناسند. در دامغان نان و شیرینی محلی با نام دادچه و در شاهرود نان فتیر و نان كاك است و البته شهرتش در پسته دامغانی است. انگور شاهرودی هم نقل زبان فروشنده‌هایی است كه می‌خواهند بگویند بهترین انگور را در اختیار دارند. شهمیرزادی‌ها در تولید آلو، گردو، لواشك، نان محلی، شیرخس و تمبلك گردویی سرشناس شده اند و شاهرودی‌ها در كنار میوه‌هایی مثل زرد آلو و فلفلی كه دارند، سمی توانند حلوای سیاه و حلوای كنجدی مرغوبی هم تولید كنند. گرمسار را هم كه به خربزه گرمساری و انارهایش در بازارهای كشور می‌شناسند. جالب است بدانید كه عشایر سنگسر در شهرستان مهدیشهر آبنبات محلی به نام چیكو دارند ضمن اینكه فرآورده‌های لبنی این عشایر خیلی مرغوب است. محصولی به نام وارهون (روغن زرد) دارند. فرآورده‌های شیری و لبنی این منطقه هم خیلی مرغوب است. یكی از محصولات خاص و منحصربفرد این منطقه آرشه سنگسر است كه نوعی پنیر تازه سرخ شده است. آرشه را با نام‌های دیگری همچون آروشه و حلوای آرشه نیز می‌شناسند. تهیه آرشه بسیار سخت است و مشابه آن در منطقه دیگری وجود ندارد.