ریپورتاژ آگهی
درباره جنگل حرا(منطقه حفاظت شده)

درباره جنگل حرا(منطقه حفاظت شده)

منطقه حفاظت شده جنگل های حرا در استان هرمزگان واقع هست. گونه جنگلی حرا (مانگرو) از ویژگی های اكوسیستم سواحل جنوبی ایران كه به طور پراكنده، از تنگه هرمز به سمت شرق و اقیانوس هند، در سواحل عمان، پدید آمده است. این جنگل ها در سواحل خلیج فارس، در اطراف بندر لافت، شمال جزیره قشم، بندر خمیر و در كانون های متراكم دیده می شوند
  • 1401/07/09
  • استان : هرمزگان
  • شهر : قشم
  • دسته : مناطق حفاظت شده ایران
آدرس : جزیره قشم در جنوب ایران
تلفن : 66059000-021

منطقه حفاظت شده جنگل های حرا در استان هرمزگان واقع هست. گونه جنگلی حرا (مانگرو) از ویژگی های اكوسیستم سواحل جنوبی ایران كه به طور پراكنده، از تنگه هرمز به سمت شرق و اقیانوس هند، در سواحل عمان، پدید آمده است. این جنگل ها در سواحل خلیج فارس، در اطراف بندر لافت، شمال جزیره قشم، بندر خمیر و در كانون های متراكم دیده می شوند. ابوعلی سینا دانشمند بزرگ ایرانی، درخت این جنگل ها رو حرا نامیده و این درختان اندازه های 3 تا 6 متری با شاخ و برگ سبز روشن دارند. می توان گفت حرا درختیست آب شورزی كه هنگام مد آب دریا تا گلوگاه در آب فرو میرود. با خاصیت تصفیه ای كه در پوست این درخت وجود دارد، بخش شیرین آب دریا را جذب و نمك آن را دفع می كند. درخت حرا در حقیقت یك تصفیه خانه آب شیرین كن طبیعی است.
این جنگل در تنگه خوران، بین جزیره قشم و بخشی از استان هرمزگان قرار دارد. جنگل حرا به دلیل مساعد بودن شرایط اكولوژی، زیستگاهی امن برای پرندگان مهاجر از مناطق گرمسیری است كه از جمله این پرندگان حواصیل بزرگ، اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، حواصیل هندی، كفچه نوك تیز، سلیم خاكستری، گیلانشاه، كاكائی و... هستند.
منطقه حفاظت شده جنگلهای حرا مانگرو
جنگل حرا در اطراف جزیره قشم، در نواری به عرض 50 تا 500 متر كشیده شده و محدوده ای برابر با 150 كیلومتر و مساحتی معادل 8236 هكتار را در بر گرفته است. اگر آب های نواحی باتلاقی و مساحت نقاط خالی منظور نشود، مساحت واقعی این جنگل در حدود 6012 هكتار است. وسیع ترین قسمت جنگل های حرا در آب های بندر لافت و بندر پل در شمال غربی جزیره قشم و در فاصلهٔ 140 كیلومتری غرب بندرعباس قرار دارد. این جنگل های ماندابی بر روی خاك های لجنی ناشی از رسوب خاك های حاصل از فرسایش سواحل رشد یافته و دائما در معرض جزر و مد آب قرار دارند؛ به طوری كه در زمان جزر، درختان و بستر لجنی آن ها از آب بیرون آمده و به صورت جزایری پراكنده نمایان می شوند و در مواقع مد، تمامی جنگل حرا به زیر آب رفته و ناپدید می شوند. اصولا درخت حرا در نقاطی می روید كه در مواقع مد دریا به زیر آب بروند. در نقاط مرتفع تر بستر دریا از این گونه درخت مشاهده نمی شود.
درختان حرا آب شور دریا را شیرین كرده و از آن تغذیه می كنند. این درختان یك دوره رویشی منظم دارند و معمولا در اواخر تیرماه و اواسط مردادماه به گل می نشینند و میوه می دهند. گل آن ها زرد روشن است و میوه آن ها شیرین و گواراست. میوه این درختان بادامی شكل است و پس از مدتی بر روی پایه مادری شكفته شده و دانه آن جوانه می زند و سپس به داخل آب می افتد. جریان شدید امواج، بذر گیاه را به نواحی كم تحرك تر دریا می برد. بذر حرا پس از تثبیت بر روی لایه های خاك دریا، رشد و نمو می كند. در فاصله بین قشم و بندر خمیر، جریان امواج بسیار اندك است و بدین جهت، اكثر بذرها در همین نواحی رشد می كنند. حرا فواید زیادی دارد از جمله شیره درون آوندهای آن بر بیماری خشكی كه بیماری پوستی شایع در منطقه هرمزگان است، تاثیری قابل توجه دارد. همچنین گیاه حرا، گاه به عنوان علوفه برای خوراك چهارپایان استفاده می شود و همچنین چندین فایده دارویی و صنعتی دارد. همانطور كه ذكر شد می توان به استفاده از آن در درمان جذام و همچنین برخی بیماری های پوستی اشاره نمود.

درباره جنگل حرا(منطقه حفاظت شده)-FSWB5xzvRB


درخت حرا كه ارتفاع آن گاهی به 4 متر می رسد و قطر تنهٔ آن تا 30 سانتی متر است، برگ های بیضوی شكل و كشیده با قاعده انتهایی بسیار باریك دارد. برگ حرا علاوه بر خاصیت خوش خوراكی برای دام، ارزش غذایی معادل یونجه و جو دارد. ریشه آن ها زانویی، هوایی و اسفنجی و معمولا سطحی است. البته ریشه های این درخت بالاتر از سطح زمین قرار می گیرند و در عمل تنفس شركت می كنند. ریشه های درخت حرا به علت تراكم زیاد نمك در آب دریا و اشباع خاك از آب دریا، معمولا زیاد گسترده نمی شوند.
دامداران سنتی جزیره قشم از برگ این درخت برای تغذیه دام و چهارپایان خود استفاده می كنند. وسعت این جنگل نسبت به گذشته یك روند كاهش را نشان می دهد. برای حفظ تعادل اكوسیستم و به منظور جلوگیری از انهدام این جنگل های نادر جهان در سال 1351 منطقه مزبور حفاظت شده اعلام شده است.
در مناطق تحت پوشش حرا كه در اصطلاح خور نامیده می شود، عمق آب از 3 متر تجاوز نمی كند و جنس خاك نیز بسیار شور است و بافت سنگین و قلیایی دارد. املاح موجود در خاك نیز عمدتا از كلرید سدیم و كلرورهای سدیم و منیزیم تشكیل شده اند. با توجه به كیفیت و جنس خاك تصور می رود كه درختان مزبور فقط در چنین شرایطی می توانند رشد و نمو كنند.
مساعد بودن شرایط اكولوژیكی، این جنگل ها را به زیستگاه بسیار مناسب پرندگان مهاجر در فصول سرد تبدیل كرده است. در سایر فصول نیز كه پرندگان بومی محل مناسبی برای زیست نمی یابند، به این جنگل ها پناه می آورند. غیر از پرندگان آبزی و آبچر و مهاجر، خزندگان و ماهی ها و حتی برخی از بندپایان و دوكفه ای ها نیز در میان این جنگل ها مشاهده شده اند. لاك پشت های سبز و پوزه عقابی و مارهای دریایی سمی، از جمله جانداران ویژه اكوسیستم جنگل های حرا (مانگرو) هستند. حواصیل بزرگ هندی، حواصیل سبز و خاكستری، فلامینگو، پلیكان، انواع سلیم، عقاب ماهیگیر، كفچه نوك، كاكایی و انواع دیگری از پرندگان در اكوسیستم های حرای ایران زندگی می كنند. نقش مهم دیگر این جنگل ها، مناسب بودن بستر آن ها برای تخم ریزی ماهیان خلیج فارس است.
جنگلهای مانگرو اكوسیتمهای كاملا ویژه ای هستند كه اجتماعات گیاهی و جانوری آنها در ارتباط با شرایط خاصی می تواند شكل گیرد. جنگلهای حرا در جنوب ایران در نوار ساحلی خایج فارس و دریای عمان آخرین پراكنش جنگلهای مانگرو در جنوب شرقی آسیا به شمار میروند. این جنگلها از یك یا گاهی دوگونه مانگرو تشكیل شده و فراوان ترین گونه آن حرا است كه در منطقه حفاظت شده حرا به تنهایی حضور دارد. جذر و مد آب دریا در سواحل كه بطور موزون و مستمر هر روز انجام می شود در شكل گیری تنوع حیات این اكوسیستم نقش اساسی دارد. منطقه حفاظت شده حرا كه در تنگ خوران بین جزیره قشم ، سواحل حوزه بندر خمیر و در مصب و دلتای رودخانه مهران قرار گرفته از سال 1351 انتخاب و تحت حفاظت قرار گرفته است.
بندر خمیر در شمال غرب منطقه حفاظت شده مهمترین شهر اطراف منطقه محسوب می شود. بنادر پل لافت كهنه و لافت نو نیز آبادی های مهم حاشیه این منطقه محسوب می شوند كه پل در نوار ساحلی شمالی و بنادر لافت در شرق منطقه واقع شده اند. جاده اصلی بندرعباس به بندر خمیر از شمال منطقه عبور می كند و تمامی قسمتهای منطقه بویژه از طریق دو بندر لافت و پل توسط قایق قابل دسترسی است. این جنگلها با محیط زیست پویا، ساز و كارهای پیچیده، پرندگان نادر، آبزیان غیر متعارف، كاركردهای مختلف، ارزش ها و زیبایی های سحرانگیز، خود پدیده های شگفت انگیزی هستند كه برای طیف گسترده ای از مردم از جذابیت های خاصی برخوردارند. قابلیتهای پژوهشی و آموزشی این نظام اكولوژیك استثنایی و منحصر به فرد همانقدر برای دانشجویان جذابیت دارد كه دیدن غروب سحرانگیز جنگلهای نیمه شناور آن برای مردم عادی. این جنگلها كانون دیدنی های غیر متعارف و حیرت آور است.
دیدن ماهی خزنده، پرندگان نادر همچون اگرت بزرگ، گیلان شاه و حواصیل هندی در كنار عقاب ماهیگیر، نوك قاشقی، پلیكانها و فلامینگوها همیشه امكان پذیر نیست اما جنگلهای همیشه بهار دریایی حرا همه این دیدنیها را یكجا به بازدید كنندگان خود سخاوتمندانه عرضه می كنند. امكان سفر دریایی و تفریحی در بین درختان حرا و دیدن بیش از 100 گونه از پرندگان بومی و مهاجر، زیبایی خاصی به سیاحت مسافران می دهد.
مناطق حفاظت شده در كل نوار ساحلی جنوب كشور و بویژه در عرصه مانگروها این میراث های طبیعی بی همتا را برای نسل حاضر و آتی حفظ كنیم.