در بین برترین كشورهای حلالپسند برای گردشگران مسلمان، مالزی در صدر آمار است. تایلند و سنگاپور به عنوان كشورهای غیرمسلمان چندسالی است موقعیت خود را در فهرست برترین مقاصد «سفرِ حلال» تثبیت كردهاند، درحالیكه ایران در رده پنجم این فهرست قرار گرفته است.
«مقاصد حلال» هر سال براساس شاخص خدمات ویژهای كه كشورها به مسلمانان ارائه میدهند، رتبهبندی میشوند. بر این اساس مالزی كشوری است كه تقریبا از سال ۲۰۱۵ موقعیت خود را درصدر جدول برترین مقاصد حلال برای سفر و گردشگری، حفظ كرده است. حالا عربستان با سرعتی زیاد درحال نزدیك شدن به صدر این جدول است، این كشور در تازهترین فهرست مقاصد برتر حلال رتبه دوم را بهدست آورده و در كنار تركیه و اندونزی ایستاده است.
عربستان در سالهای اخیر با تمركز بیشتر بر نشان «حلال» در رستورانها و ایجاد امكانات مناسب در فرودگاهها و در دسترس قرار دادن نمازخانهها و اجرای برنامههای ویژه (غیر از حج و عمره) برای گردشگران مسلمان، امتیاز بالایی را بهدست آورده است.
سومین جایگاه این ردهبندی به امارات تعلق دارد؛ كشوری كه با توجه به توسعه زیرساخت حمل و نقل و آسان كردن شرایط صدور ویزا برای شهروندان بیشتری از جهان، عنوان در دسترسترین مقصد برای گردشگران مسلمان را از آنِ خود كرده است.
قطر در رتبه چهارم این ردهبندی ایستاده و پیشبینی شده جایگاه این كشور با توجه به دسترسیهایی كه در حمل و نقل و ویزا در سالهای اخیر فراهم كرده و آنچه در جریان جام جهانی رقم خواهد خورد، در ردهبندی مقاصد حلال با ارتقاء روبه رو شود.
رتبه پنجم این ردهبندی كه از سوی Crescent Rating صورت گرفته، مشترك به ایران و اردن اختصاص دارد. اردن در سال ۲۰۲۲ توانسته موقعیت خود را در فهرست برترین كشورهای حلال بهبود بخشد و با سه پله صعود به طور مشترك با ایران در رده پنجم این فهرست قرار گیرد.
ایران نیز بیشتر از یك دهه است برای برند «حلال» همایش و گردهمایی برگزار میكند و حتی یك سازمان بینالمللی به این منظور تشكیل شده كه نشان و گواهینامه «حلال» صادر میكند، اما بررسیهای ایسنا حاكی از این است كه عملكرد آن همایشهای متعدد با موضوع گردشگری حلال، با وجود شیوه زندگی كه در كشور جریان دارد، تا كنون به گونهای نبوده كه نام ایران را در بین مقاصد برتر گردشگری حلال تثبت كند؛ مرور بیشتر فهرستهای پیشنهادی درباره مقاصد حلال و یا گزارشهای بینالمللی كه در این باره تهیه و منتشر شده این نتیجه را حاصل میكند كه در كمتر فهرستی مربوط به برترین «مقاصد حلال» از ایران نام برده شده و Crescent Rating یكی از معدود ردهبندیهایی است كه جایگاه ایران را در بین مقاصد حلال برای گردشگری و سفر مشخص كرده است.
امسال بیش از ۱۳۸ كشور براساس شاخص «حلال» از سوی Crescent Rating رتبهبندی شدهاند. امتیازدهی به كشورها براساس عواملی است كه به سفر گردشگران مسلمان بدون نگرانی، كمك میكند. این امتیازها براساس نحوه دسترسی و ارتباطات، محیط زیست، امنیت و ثبات، خدمات حلال در رستورانها و هتلها و مهمتر از همه تجربیات منحصر به فرد برای گردشگران مسلمان، داده میشود.
در ادامه این ردهبندی نام كشورهای بحرین، سنگاپور و ازبكستان نیز دیده میشود كه رتبه ششم را مشترك به خود اختصاص دادهاند. در ردهبندی امسال، ازبكستان بیشترین پیشرفت را داشته، به طوری كه از سال ۲۰۱۹ هفت پله صعود كرده و به رتبه ششم این فهرست دست یافته است.
عمان، برونئی، كویت، مراكش، پاكستان، الجزایر، تونس، لبنان و مالدیو نیز از جمله كشورهایی هستند كه در بین ۲۰ مقصد برتر حلال از آنها نام برده شده است.
ردهبندی مقاصد حلال بیشتر در اختیار كشورهای عضو سازمان همكاریهای اسلامی (OIC) است. غیر از این، كشورهای غیرمسلمان و غیرعضو در OIC نیز براساس شاخص حلال هر سال رتبهبندی میشوند كه در این بین، چهار كشور سنگاپور، تایوان، بریتانیا و تایلند موفق شدهاند به فهرست برترینها راه یابند.
تایلند با وجود آنكه یك كشور عمدتا بودایی است، البته با جمعیت قابل توجه مسلمان در جنوب آن، ثابت كرده است كه یك مقصد محبوب برای مسلمانان، عمدتا از اندونزی است كه به دنبال تعطیلات مقرون به صرفه و غذاهای تایلندی هستند.

انگلیس نیز از دیگر كشورهای غیرمسلمان است كه در این رتبهبندی، جایگاه خود را بهبود داده است و در بین ۱۰ كشور برتر غیرملسمان كه مقصد جذاب برای گردشگران مسلمان هستند، قرار گرفته است. اسپانیا نیز از جمله كشورهایی است كه به عنوان یكی از امیدواركنندهترین مقاصد سفر حلال ظاهر شده است.
هنگ كنگ، آفریقای جنوبی، ژاپن، فرانسه، آلمان، فیلیپین، ایالات متحده آمریكا، استرالیا، بوسنی و هرزگوین، ایرلند، كره جنوبی، هلند، كانادا، تانزانیا و روسیه از دیگر كشورهایی هستند كه با وجود جمعیت كم مسلمان، اما اقدامات قابل توجهی برای جذب و استقبال از گردشگران مسلمان انجام میدهند.
آمارها حاكی از این است كه در سال ۲۰۱۹ جمعیت گردشگران مسلمان به ۱۶۰ میلیون نفر رسیده، درحالیكه با بازگشایی بسیاری از كشورها از زمان همهگیری كرونا، این پیشبینی مطرح است كه جمعیت گردشگران مسلمان در سال ۲۰۲۳ به ۱۴۰ میلیون نفر برسد و در سال ۲۰۲۴ این جمعیت به آمار قبل از كووید بازگردد و انتظار میرود بازار گردشگری حلال تا سال ۲۰۲۸ به ۲۳۰ میلیون نفر مسافر دست یابد.
این پیشبینی نیز وجود دارد كه میلنیالها (نسل Y یا متولدان ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۴)، نسل Z (نسلی كه بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ متولد شدهاند) و مسافران زن با ۷۰ درصد سهم از دو میلیارد مسلمان در سراسر جهان، كه زیر ۴۰ سال سن دارند، بیشترین تأثیر را در میان جمعیت مسلمانان مسافر داشته باشند. مسافران زن یكی از سریعترین بخشهای در حال رشد را تشكیل میدهند و ۴۵ درصد از مسافران در سال ۲۰۱۹ یا حدود ۷۲ میلیون مسافر را تشكیل دادهاند.
گردشگری یا سفر حلال زیرمجموعهای از گردشگری است كه برای خانوادههای مسلمانی كه قوانین اسلام را رعایت میكنند، طراحی شده است. هتلها در چنین مقاصدی مشروبات الكلی سرو نمیكنند، استخرهای جداگانه و امكانات اسپا برای مردان و زنان وجود دارد، غذاهای حلال سرو میشود و دارای امكانات نمازخانه هستند. صنعت گردشگری حلال همچنین پروازهایی را ارائه میدهد كه در آن هیچ الكل یا خوراكیهای غیرحلال سرو نمیشود. در بعضی كشورها از جمله تركیه به تازگی «تعطیلات حلال» نیز طراحی شده است كه در هتلها، از جمله استخرهای جداگانه یا خانوادگی، رستورانهای حلال وجود دارد و ویلاهایی با دیوارهای بلند ساخته شده است.
بررسیها نشان میدهد در حال حاضر استاندارد واحد بینالمللی شناخته شدهای درباره گردشگری حلال وجود ندارد، اما حلال به معنای مجاز بر اساس تعالیم اسلام است كه در آن نوشیدن الكل و خوردن گوشت خوك، برهنگی و قمار ممنوع است.
رویترز در سال ۲۰۱۴ گزارش كرده كه مسلمانان جهان ۱۴۲ میلیارد دلار برای سفر (بدون احتساب حج و عمره) هزینه كردهاند كه پس از گردشگران چینی و آمریكایی در رده سوم پردرآمدترین گردشگران قرار گرفته بودند. طبق شاخص جهانی Crescent Rating، سفر مسلمانان در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۵۶ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی جهانی كمك كرده است.