استهبان شهری در جنوب خاور استان فارس واقع در كشور ایران است. این شهر مركز شهرستان استهبان است.
پیشینه
در گذشته، نام این شهر اصطهبانات بودهاست كه در آبان ۱۳۵۳ خورشیدی به نام كنونی آن، یعنی استهبان تغییر كردهاست. استهبان به نامهای دیگری مانند اصبهبذات؛ اصطبهان؛ اصطهبانات؛ استنبات ،سَوُنات ، صابونات و استهبان خوانده شده است.
در واقع كمابیش در منابع متعدد تاریخی و جغرافیایی نامی از سرزمین استهبان آورده شدهاست، فارسنامه ناصری گوید كه نام این شهر استهبانات بوده كه پس از استیلای عرب به اصطهبانات تغییر یافتهاست.[۲]. حدودالعالم با استناد از المسالك و الممالك اصطخری شهر را اصطهبان و همچنین اصطهجان مینامد، ابن بلخی در فارسنامه خود به اصطهبان اشاره دارد ولی نزهةالقلوب آن را اصطهبانان ذكر میكند، ابن حوقل و مقدسی نیز در كتب خود اصطهبانات را آوردهاند.
منابع فوق حاكی است كه در طول ده سده شكل بیانی آن ثابت مانده و فقط از لحاظ نوشتن دچار تغییری جزئی گردیدهاست، این امر نشان میدهد در طول سالهای بسیار اصالت این واژه حفظ شده و تغییر نكردهاست.
مردم این شهر، استهبان را صابونات نیز مینامند.
وجه تسمیه
استهبان واژه ای پهلوی از عبارت سته بان، به معنای تاكستان (انگورستان) یا نگهبان شهر استخر است.[۳]
محصولات كشاورزی
محصول اصلی كشاورزی این شهر انجیر و زعفران است. در منابع، به محصولات دیگری از جمله: حبوبات، پنبه، تنباكو و میوههای دیگری همچون گردو، بادام و انار اشاره شدهاست. زعفران این شهر از نظر عطر و طعم زبانزد و دارای كیفیت منحصر به فردی است اما در بازار تجارت زعفران به علت نداشتن رنگ كافی، شناخته شده نمیباشد.
جاذبههای مذهبی
امامزاده پیرمراد
امامزاده سید شمسالدین
جایهای دیدنی
از مهمترین جاهای دیدنی شهرستان استهبان آبشار استهبان، آبشار لای تاریك، آبشار سلطان شهباز، مجموعه ییلاقی درب آسیاب، منطقه ایج، شهر باستانی خیر، منطقه رونیز و غار اشكفت گبر است كه مشرف به جاده شیراز و در دامنه غربی كوههای رونیز است.:
خانه مقدس
خانه معزی
آبشار درب آسیاب
چشمه قهری
آب چوك
باغ جوزا
سلخ بوخون
مرخنه
انجیرستان
دم تنگ
چنار هزارساله
سرو ننه و بچه
بن دره
رودخانه رودبال
غار زكریا
غار گبر
كت چله خانه
قلعه دختر
بركه صفی یل سفید – صفویه
كتیبه یولقلی بیگ
یخچال حاجی محریم
دریاچه بختگان
جزیره نرگس
نیایشگاه ساسانی ایج
گنبد بن دره ایج – ساسانی
تخت بهمن ایج – ساسانی
آتشكده قشم قاویخیر – ساسانی
قلعه دارالامان ایج – شبانكاره – محمود شبانكاره با ساخت این قلعه، ایج را پایتخت خود قرارداد
چهار طاقی خیر (آتشكده بهرام) – ساسانی
كاروانسرای شاه عباسی خانه كت خیر
قلعه كافرها(اسماعیلیان) رونیز
تفرجگاه مرغك رونیز
مسجد محقق
آرامگاه شیخ علی نقی
آرامگاه محمد شیرین مغربی
ره آورد
انجیر
زعفران
بادام انگور
فاصله تا شهرهای مهم
فاصله تا تهران: ۱۲۵۰ كیلومتر
فاصله تا شیراز: ۱۶۵ كیلومتر
فاصله تا كرمان:۳۶۵ كیلومتر
فاصله تا ایج: ۲۵ كیلومتر
فاسله تا نی ریز: ۴۰ كیلومتر
فاصله تا سیرجان: ۱۹۰ كیومتر