دریاچه‌ای با عمق ۵۰ متری در خوزستان

دریاچه دز یا شهیون یكی از زیباترین دریاچه های ایران و جهان است كه پشت دو كوه شاداب و تنگوان شكل گرفته و جلوه زیبایی به منطقه داده است.

دریاچه‌ای كه ۵۰ سال پیش با احداث سد دز ایجاد شده است. این دریاچه شیهون یا دریاچه سد دز نام دارد كه یكی از از زیباترین دریاچه‌های مصنوعی كشور و مكان مناسب برای قایق‌سواری و تفریح است.

شهیون از توابع شهرستان دزفول است كه در ۱۵ كیلومتری شمال شهر دزفول قرار گرفته است. نقاط بسیار زیبای طبیعی شهیون این منطقه را به یكی از مناطق پر جاذبه شهرستان دزفول از نظر گردشگری تبدیل كرده‌ است. دریاچه شهیون، قلعه شاداب و چال كندی نمونه‌ ای از نقاط دیدنی منطقه حفاظت شده شهیون هستند.

دریاچه دز یا شهیون یكی از زیباترین دریاچه های ایران و جهان است كه پشت دو كوه شاداب و تنگوان شكل گرفته و جلوه زیبایی به منطقه داده است.

در داخل دریاچه، تعدادی جزیره كوچك و بزرگ می‌بینید كه چشم‌نوای می‌كنند و انبوهی از درختان كُنار و بادام كوهی روی آن‌ها قرار دارد. همه این‌ها باعث زیبا جلوه دادن دریاچه شده است؛ به‌طوری كه جزیره بزرگ وسط دریاچه با وسعت بالغ بر ۶۰ هزار مترمربع، چشم‌انداز زیبایی را خلق كرده است. درختان كنار، بادام كوهی، كلخنگ و بید روی این جزیره قرار گرفته است و موقعیت جغرافیایی خوب و مسطح بودن زمین جزیره باعث ایجاد شرایط مساعد به‌منظور ساخت مراكز تفریحی و اقامتی و جذب گردشگران به منطقه شده است.

منطقه‌ای كه دریاچه سد دز قرار دارد، از لحاظ زمین‌شناسی به دو بخش شمالی و جنوبی قسمت می‌شود. بخش جنوبی آن از پایان گلال حیدری در جنوب آغاز شده و تا قلعه شاداب و روستای بیشه‌بزان ادامه دارد. كنگلومرای بختیاری كه حاوی قلوه سنگ‌های ریز و درشت با سیمانتاسیون شن و ماسه است، این منطقه را پوشش داده است. وجود دره‌های پرعمق و دیدنی از خصوصیات مهم این منطقه است كه مناظری زیبا از آفرینش را آشكار می‌كند. سازند آغاجاری شمال منطقه را تشكیل می‌دهد. مارن‌های سرخ رنگ همراه با لایه‌های سیلتی و ماسه سنگ‌های ریزدانه به‌شكل متناوب، جنس این سازند را تشكیل داده است.

دریاچه دز یا شهیون در شرایط پرآبی و كم ‌آبی دارای وسعت نسبتاً متفاوت است هر چند به‌طور متوسط در حدود شش هزار هكتار وسعت دارد و عمق آن نیز تا ۵۰ متر متغیر است، دمای آب نیز در نقاط مختلف دریاچه متفاوت است و ماهی غیر بومی قزل آلا رنگین كمان در آن زندگی می كند.

ماهی‌ های این دریاچه معمولا ماهی‌ های رودخانه ای هستند، اما این ماهی ‌ها در دریاچه نیز وجود دارند و به زندگی در آن عادت كرده ‌اند. زندگی در دریاچه سبب شده كه ماهی ‌ها از مواد معدنی دریاچه تغذیه كنند و با ماهی های دیگر متفاوت شوند.

دریاچه شهیون و رودخانه دز به دلیل شرایط و عدم آلودگی و ورود فاضلاب یكی از مهمترین منابع تولید آبزیان آب شیرین در استان خوزستان است، بطوری ‌كه صید و بهره برداری از ماهیان دریاچه یكی از منابع تأمین معشیت ساكنان منطقه است.

آب این دریاچه از ارتفاعات اراك و الیگودرز سرچشمه گرفته و پس از عبور از كوه ‌های زاگرس و دریافت ریز آبه ‌های فراوان وارد این دریاچه می‌ گردد. رودخانه دز از دو شاخه اصلی به نام سزار و بختیاری تشكیل می‌ گردد. رود سزار در شمالی‌ ترین قسمت حوزه جریان دارد و شامل سه شاخه ماربره، تیره و سبزه است. رود بختیاری دومین سرشاخه اصلی رودخانه دز است كه در چهل كیلومتری اتصال سرخاب به رود سزار می ‌پیوندد. رودخانه دز پس از سد دز و عبور از دره عمیق حد فاصل قلعه شاداب و كوه تنگوان در غرب وارد دشت خوزستان گردیده و از میان شهر دزفول عبور كرده، پس از عبور از جنگل دز و منطقه تحت حفاظت دز (پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده دز) در محل بند قیر به رودخانه كارون می‌ پیوندد و كارون بزرگ شكل می گیرد.

این درباچه نقش مهمی در منطقه ایفا می ‌كند و زندگی آبزیان و پرندگان منطقه به آن وابسته است.

نحوه دسترسی

این دریاچه در دزفول، ۲۳ كیلومتری شمال شرق اندیمشك واقع شده است.

ورزش‌های آبی: در دریاچه سد دز امكان انجام ورزش‌های آبی مانند قایق‌رانی، اسكی و… فراهم است.

جزیره‌گردی: در دریاچه شهیون با قایق می‌توانید به جزایر آن سفر كنید و جزیره‌گردی بی‌نظیر و متفاوتی را تجربه كنید.

روستاگردی: اگر جزو افرادی هستید كه در سفر دوست دارند در منطقه‌ای كه به آن رفتند به گشت‌وگذار بپردازند، پیشنهاد می‌دهیم از دیدن روستاهای گردشگری و زیبای نزدیك دریاچه شهیون دیدن كنید. روستای پامنار شهیون یكی از همین جاها است كه دیدنش خالی از لطف نخواهد بود و خاطرات و لحظات شیرین سفرتان را دو چندان خواهد كرد. در ضمن، منظره‌ شهیون از این روستا نیز بسیار چشم‌نواز و تماشایی است.

ماهی‌گیری ممنوع: دریاچه سد دز یكی از اكوسیستم‌های مهم آب شیرین و زیستگاه انواع گونه‌های آبزی بومی است. هرگونه صید ماهی با هر روشی در فصل ممنوعه صید ماهی ممنوع و هرگونه صید در فصول دیگر نیازمند اخذ مجوز لازم از سازمان حفاظت محیط‌زیست است. از نیمه اسفندماه تا اردیبهشت ماه هر سال به‌دلیل فصل زادآوری ماهیان، هرگونه صید در اكوسیستم های آب شیرین ممنوع و غیر قانونی است.

نكته‌ای كه لازم است در سفر به دریاچه سد دز رعایت كنید، این است كه سعی كنید از شنا و آب‌تنی در دریاچه‌ شهیون خودداری فرمایید. حتی اگر شنا بلد هستید هم بهتر است بدون راهنمای محلی، در این دریاچه شیرجه نزنید؛ چراكه در بخش‌هایی كه به دیواره‌ی سد نزدیك‌تر است، احتمال كشیده شدن جریان آب توسط توربین‌ها بسیار بالا بوده و شما را مثل گرداب در خود خواهد كشید. بهتر است سایر تفریح‌ها مثل قایق‌رانی را جایگزین شنا كنید.

اقامت در دریاچه شهیون

اگر دوست دارید شب را در منطقه شهیون بمانید، روستای پامنار مكان مناسبی است؛ این روستا به دریاچه نزدیك است و نیز اقامتگاهی دارد كه می‌توانید تجربه یك شب روستایی را داشته باشید و از دیدن چشم‌انداز دریاچه نیز لذت ببرید.

ویلاهایی نیز در پشت سد دز و در منطقه‌ پلاژ (پلاژ به‌معنای شناگاه و دریاكنار به بخشی از كرانه دریا گفته می‌شود كه برای آب تنی و تفریح آماده شده است) دریاچه شهیون ایجاد شده كه معمولاً از طریق رودخانه به‌وسیله قایق به آن رفت و آمد می‌شود. البته یك مسیر خاكی نیز دارد.

ویلاهای ساحلی رودخانه دز برای كاركنان اداره آب و برق ساخته شده‌اند؛ ولی مردم عادی نیز در صورت تمایل می‌توانند پس از هماهنگی با مسؤلان سد و پرداخت مبلغی بابت اجاره ویلا، از جاذبه‌های طبیعی آن منطقه استفاده و در این ویلاها اقامت كنند.

علاوه بر این بر پا كردن چادر و شب ماندن در كنار خود دریاچه نیز هیجان بالایی دارد و بسیار لذت‌بخش است و خاطرات خوبی را برایتان رقم خواهد زد.

مناسب‌ترین زمان سفر به دریاچه شهیون

از آنجایی كه خوزستان استانی گرم است، بهترین زمان سفر به دریاچه شهیون انتهای زمستان و اوایل بهار است تا در كنار تفریح و گشت‌وگذار در كنار این دریاچه زیبا از هوای مطبوع و خنك منطقه نیز لذت ببرید.