منطقه حفاظت شده به محدوده ای از منابع طبیعی كشور اعم از جنگل، مرتع، دشت، آب و كوهستان اطلاق می شود كه از لحاظ ضرورت حفظ و تكثیر نسل جانوران وحشی، حفظ و احیای رستنی ها و وضع طبیعی دارای اهمیت خاص بوده و تحت حفاظت قرار گرفته است.منطقه حفاظت شده شیمبار نمونه خاص از مظاهر طبیعت زیبای ایران است كه متشكل از تالاب زیبای شیمبار كه از ارتفاعات برفگیر تاراز، للر، كینو و منار همانند حلقه ای این نگین زیبا را احاطه نموده است. جنگل های نسبتاً انبوه و گاه بكر منطقه زاگرس جامعه ی درختان را تشكیل می دهد. چشمه سارهای جوشان همانند چشمه سرحونی، چشمه سوسن و سرخاب، چشمه تنگ سرد به همراه جوامع گیاهی منحصر به فرد از جمله موردستان های طبیعی انگور، انار، توت وحشی در كنار آن ها و درون تالاب بر زیبایی های منطقه افزوده است.وجود جانوران خاص منطقه زاگرس از جمله سنجاب ایرانی، كل و بز، پلنگ، خرس، كبك و تیهو باعث تنوع زیستی مطلوب این منطقه شده است.
منطقه حفاظت شده به محدوده ای از منابع طبیعی كشور اعم از جنگل، مرتع، دشت، آب و كوهستان اطلاق می شود كه از لحاظ ضرورت حفظ و تكثیر نسل جانوران وحشی، حفظ و احیای رستنی ها و وضع طبیعی دارای اهمیت خاص بوده و تحت حفاظت قرار گرفته است.
در فاصله ۸۰ كیلومتری شمال شرق شهرستان مسجدسلیمان منطقه ای كوهستانی و پوشیده از جنگل و درختان بلوط قرار گرفته است این منطقه حدود ۵۰ هزار هكتار وسعت داشته كه دسترسی به تمامی منطقه مشكل است به همین دلیل تاكنون كمترین آسیب های انسانی را به خود دیده است.
عشایر كوچنده در مسیر كوچ از منطقه عبور می كنند و گاهی نیز قسمت های جنوبی آن به عنوان محل های زمستان گذرانی و قسمت های شمالی آن به عنوان مراتع ییلاقی مورد استفاده عشایر قرار می گیرد.
تاریخچه‌ی منطقه حفاظت شده شیمبار:
منطقه حفاظت شده شیمبار بر اساس قانون برنامه پنچ ساله دوم و مصوبه شماره ۸۲ مورخ ۱۵/۱۰/۸۷ شورای عالی حفاظت محیط زیست از سال ۱۳۷۹ به عنوان یكی از مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست مصوب شد. هر چند به لحاظ وجود تالاب با ارزش شیمبار از گذشته مورد توجه جدی بوده است؛ ولی عملاً از تاریخ تصویب به عنوان یكی از مناطق تحت مدیریت مورد حفاظت قرار گرفته است.
ویژگی‌های جغرافیایی منطقه
موقعیت جغرافیائی آن ً۱۰ ّ۹ ْْ۳۲ تا ً۵۵ ّ۳۹ ْ۳۲ عرض شمالی و ً۳۳ ّ۳۰ ْ۴۹ تا ً۰۰ ّ۴۴ ْ۴۹ طول شرقی است. این منطقه ادامه سلسله جبال زاگرس درخوزستان است كه از نقاط مرتفع (منار، كتك، تاراز، للر، چلا و...) یخچال های طبیعی، نقاط تالابی با پوشش متراكم گیاهان، چشمه ها و... تشكیل گردیده است. بطور كلی سه بخش كاملاً متمایز در منطقه قابل تشخیص است: دریاچه سد شهید عباسپور، منطقه تالابی شط شیمبار، منطقه كوهستانی جنگلهای بلوط زاگرس.
وضعیت طبیعی منطقه:
منطقه حفاظت شده متشكل از ارتفاعات پرشیب و عمدتاً صخره ای و بسیار صعب العبور و مرتفع است. كوه منار با ارتفاع ۱۸۰۰ متر، كوه كینو با ارتفاع ۳۸۰۰ متر، كوه تاراز با ارتفاع ۳۰۰۰ متر از جمله ارتفاعات مهم منطقه هستند. دره ها و تنگه های معروف منطقه عبارتند از: تنگ سنان، تنگ سرد، تنگ چلو، چال منار، تنگ شلا و تنگ رپی. این مناطق عمدتاً محل و زیستگاه حیات وحش منطقه هستند. در میان این رشته كوه ها تالاب شیمبار با زیبایی بسیار و سكونت گاه های عشایر در حاشیه آن قرار دارد. اراضی مسطح بجز تالاب شیمبار به ندرت در سایر جاه های منطقه یافت می شود.
چشمه‌های منطقه:
به دلیل برفگیر بودن ارتفاعات منطقه، چشمه های دایمی زیادی جاری هستند. مهم ترین این چشمه ها عبارتند از: سوسن و سرخاب، سربازار، تنگ سرد، سرحونی، تنگ سنان، گندیكار، شلا، تنگ چلو و چال منار. این منابع آبی علاوه بر استفاده وحوش مورد استفاده دامداران و باغ های منطقه نیز قرار می گیرد.
تالاب شیمبار:
تالاب شیمبار با مساحت حدود دو هزار هكتار در مركز منطقه قرار دارد و كلیه آب های سطحی رشته كوه های كینو، للر، تاراز و دامنه های شمالی و شرقی منار و دلا به این تالاب ریخته سپس از خروجی تالاب كه به پل نگین معروف است و از طریق دره شلا به دریاچه سد شهید عباس پور می ریزد. سطح "تالاب شیمبار" پوشیده از جامعه منحصر به فرد درختان و دریاچه های كم نظیر و منحصر به فرد جاز، پده، گز، تمشك، انگور، انار، توت تشكیل شده كه به صورت خودرو و انبوه تالاب را فرا گرفته است. این گونه پوشش بندرت در مناطق دیگر یافت می شود و در بعضی از محل های آن غیر قابل نفوذ است.
تالاب زیستگاه حیوان هایی چون خرس، گرگ و كفتار است و در فصل پر آبی پرندگان مهاجر آبزی و كنار آبزی به صورت محدود و در زمان بسیار كوتاه در تالاب استراحت و سپس ادامه مسیر می دهند. از جمله پرندگان مهاجر دیده شده در تالاب می توان به كشیم، چنگر، اكرات و حواصیل اشاره كرد. در مجاورت تالاب در منطقه شیرین بهار در نزدیكی چشمه سرحونی یك پاسگاه محیط بانی برای استقرار نیروی اجرایی و كارشناسی برای حفاظت از منطقه دایر است.
گونه‌های گیاهی
غنای گونه ای در منطقه شیمبار بسیار بالاست در این منطقه سه اشكوب درختی كاملاً متمایز كه بعضاً منحصر بفرد است دیده می شود در شط شیمبار عمده درختان با تراكم بسیار بالا از درختان و درختچه های جاز تشكیل شده است. بخشی كوهستانی منطقه جنگلهای زاگرس با غالبیت بلوط ایرانی است و در بخش هائی از منطقه نیز درختچه های مورد معطر كه بسیار متراكم و انبوه هستند وجود دارد.
گونه های مهم درختی و درخچه ای منطقه عبارتند از:
كیكم- بادام- جاز- انجیر- زالزالك و كلخونك. سایر گونه های گیاهی منطقه عبارتند از: مورد، انگور، پده، چنار، ارژن، آلبالو وحشی، زبان گنجشگ، انار، توت، انواع گون، گاو زبان، خاكشیر، زیره، ریواس، مورد معطر، پرسیاوشان، گزانگبین و انواع گرامینه و گیاهان دارویی متنوع می توان نام برد.
جاذبه‌های جانوری :
گونه های جانوری از نظر تنوع بسیار با اهمیت هستند؛ ولی از نظر جمعیت متأسفانه به علت نبود مدیریت در سال های پیش از تبدیل به منطقه حفاظت شده، جمعیت آن ها به علت شكار بی رویه و تخریب زیستگاه به شدت كاهش یافته است. در مجموع ۲۵ گونه پستاندار و ۷۰ گونه پرنده در منطقه یافت می شود.
جانوران موجود در سطح منطقه پراكنده اند و محدوده خاصی بعنوان محل تجمع گونه های جانوری دیده نمی شود.
گونه های مختلفی از پستانداران در منطقه دیده می شوند كه شامل گرگ، خرس قهوه ای، پلنگ، گربه وحشی، گراز، خرگوش، شغال، كفتار ، سنجاب، انواع خفاش، تشی، قوچ وحشی، كل وبز و... می باشند.
انواع پرندگان درخت زی ، خشك زی وابزی در منطقه دیده می شوند شامل كشیم كوچك، كشیم بزرگ، حواصیل شب، حواصیل خاكستری، كبك، تیهو ، انواع داركوب، بلبل خرما، بلبل، دم سرخ، انواع توكا، هدهد، انواع كبوتر وقمری، زاغی، جی جاق، كلاغ، غراب، كمركلی بزرگ وكوچك، چرخ ریسك، انواع پرندگان شكاری، لاشخورها و...
محدوده امن منطقه:
محدوده این منطقه در سه قسمت تعیین شده یكی از خط رأس بالای تونل دلا در امتداد جاده آسفالته تا پل نگین و سپس به محل باریكه تالاب و از آنجا در امتداد مرز تالاب تا چشمه گندیكار و سپس در همان امتداد تا چشمه تنگ سنان و سپس به چال منار تا خط رأس كوه منار در امتداد خط رأس تا بالای تونل دلا. محدوده دوم از باغات تنگ پل تا خط رآس كوه كینو و از آن خط رأس تا خط رأس كوه للر به تنگ لیله. محدوده سوم شامل كوه گریز از خط رأس تا دریاچه سد شهید عباس پور است.
آثار تاریخی :
بارزترین اثر تاریخی منطقه پل نگین است كه بازمانده دوره ساسانیان تشخیص داده شده است. این پل و دره در واقع خروجی تالاب شیمبار بوده و علاوه بر این كه باعث ماندگاری آب تالاب و تنظیم خروجی آب آن می شود، باعث جلوگیری از بروز سیلاب و آب گرفتگی اراضی پیرامون در مواقع بروز باران های لحظه ای و رگبارها در منطقه می شود.
علاوه بر آن در چند نقطه از جمله در تنگ سرد، تنگ سنان، سوسن و سرخاب تعدادی آسیاب آبی وجود دارد كه تا حدود ۲۰ سال پیش نیز فعال بوده اند.
جاذبه‌های ورزشی و تفریحی:
قایقرانی، ماهیگیری، عكاسی، پیاده روی، كوهنوردی.
راههای دسترسی :
مهمترین راه دسترسی به منطقه مسیر جدید الاحداث مسجدسلیمان به شهركرد است كه در حال حاضر تا ابتدای منطقه بصورت اسفالت شده است و داخل منطقه نیز در حال زیرسازی و اسفالت كاری است. در درون منطقه راههای دسترسی شنی روستائی درجه ۳ وجود دارد.
راههای دسترسی جهت مشاهده حیات وحش :
مسیر اصلی كه از بخش اندیكا به سمت بخش بازفت امتداد داشته و از وسط منطقه می گذرد. بخشی از این مسیر آسفالت بوده وقسمتهائی از آن شنی است.
مسیرهای مالرو وفرعی كه با پیاده روی امكان تردد و مشاهده وحوش فراهم است.
منلع: تریپ یار