این شهر جاذبه‌های فراوانی غیر از حرم دارد. جاذبه‌های تاریخی، بازارها، مراكز خرید و البته رستوران‌ها با انواع غذاهای خوشمزه. در كنار تمام غذاهای ایرانی خوش‌طعمی كه در رستوران‌های مشهد سرو می‌شود، غذاهای محلی متنوعی هم وجود دارند كه امتحان‌كردن آن‌ها خالی از لطف نیست.
به گزارش سلام نو، غذاها نشان‌دهنده آداب و رسوم ملل مختلف‌اند. خوردن یك وعده غذایی خوشمزه خاطره‌ای شیرین از سفر به هر نقطه از جهان برای گردشگران رقم می‌زند. بیشتر گردشگران داخلی ترجیح می‌دهند در سفرهای خود به داخل كشورشان غذاهای محلی و سنتی آن منطقه را امتحان كنند. مشهد یكی از شهرهایی است كه ما ایرانیان به قصد زیارت حرم امام رضا(ع) به آن زیاد سفر می‌كنیم. تا حالا در این سفرها، غذاهای سنتی مشهد را امتحان كرده‌اید؟
این شهر جاذبه‌های فراوانی غیر از حرم دارد. جاذبه‌های تاریخی، بازارها، مراكز خرید و البته رستوران‌ها با انواع غذاهای خوشمزه. در كنار تمام غذاهای ایرانی خوش‌طعمی كه در رستوران‌های مشهد سرو می‌شود، غذاهای محلی متنوعی هم وجود دارند كه امتحان‌كردن آن‌ها خالی از لطف نیست.
شله، از معروف‌ترین غذاهای سنتی مشهد
شله یا شوله نوعی آش و از معروف‌ترین غذاهای سنتی مشهدی است. این غذای سنتی اولین غذای محلی ایرانی است كه به‌عنوان میراث ایرانی ثبت شده است و قدمت پخت شله احتمالا به دوره قاجار برمی‌گردد. در آن زمان این غذای سنتی مشهدی برای خیرات در مراسم‌های عزاداری به‌خصوص ماه‌های محرم و صفر طبخ می‌شد. پخت شله نیاز به مهارت و البته حوصله و وقت زیاد دارد.
برای تهیه شله به گوشت گاو یا گوشت بره، پیاز، لوبیای قرمز، لوبیای سفید، ماش، عدس، بلغور گندم، برنج، فلفل قرمز، فلفل سیاه، هل، زنجبیل، دارچین و جوز هندی نیاز است.
برای تهیه آن ابتدا گوشت، پیاز و ادویه‌ها را را برای حداقل سه ساعت می‌پزند. حبوبات را هم در قابلمه‌ای دیگر می‌پزند. گوشت پخته‌شده را بعد از پخت از قابلمه خارج می‌كنند و خوب له می‌كنند و به قابلمه حبوبات اضافه می‌كنند. باز هم می‌پزند تا خوب جا بیفتد. برای سرو هم آن را با مواد قیمه تزیین می‌كنند. خوردن شله مشهدی با نان سنگك تازه و سبزی یكی از بهترین لذت‌های سفر به مشهد است.
آش لخشك، آش رشته‌ای متفاوت
آش لخشك نوعی آش رشته است با این تفاوت كه در آن از رشته‌های پهنی به نام لخشك استفاده می‌شود. در تهیه آش لخشك علاوه بر رشته از عدس، اسفناج، كشك، سیر تازه، پیاز و نعناع خشك استفاده می‌شود.
ابتدا عدس را می‌پزند. بعد، سبزی خردشده را به قابلمه اضافه می‌كنند و می‌گذارند كاملا بپزد. سرانجام لخشك را اضافه می‌كنند و بعد از چند دقیقه كشك را داخل قابلمه می‌ریزند. برای تزئین هم معمولاً از پیاز سرخ‌شده و نعناع خشك استفاده می‌كنند.
آیا تا حالا آش لخشك را از بین غذاهای سنتی مشهد امتحان كرده‌اید؟
بعد از امتحان‌كردن غذاهای سنتی مشهد، برای دوستانتان چند هدیه از بین سوغات مشهد انتخاب كنید.
قروت مشهدی، پر كلسیم و درمانگر
قروت مشهدی یا اشكنه قروت مشهدی یكی از قدیمی‌ترین غذاهای شهر مشهد و روستاهای اطراف آن است كه طرفداران زیادی دارد. این غذای سنتی مشهد علاوه بر خوشمزگی و كلسیمی كه دارد، از لحاظ درمانی هم بسیار موثر است و مهم‌ترین فایده آن خاصیت ضدعفونی‌كنندگی معده است. اشكنه قروت را با نام‌ها اشكنه كشك، كله جوش، كالجوش و قروتی هم می‌شناسند.
این غذای سنتی مشهدی از پیاز، نعنا، زردچوبه، كشك و گردو درست می‌شود. برای تهیه آن بعد از اینكه پیاز خردشده را سرخ كردند نعنا و زردچوبه را اضافه می‌كنند و كمی تفت می‌دهند. كشك رقیق‌شده را به این مواد اضافه می‌كنند. بعد از جوش‌آمدن گردوها را داخل اشكنه قروت می‌ریزند.
آش ماستی مشهد، مقوی و پرطرفدار
شاید اسم آش ماستی را بعد از شله، بین غذاهای سنتی مشهد زیاد شنیده باشید. این غذا در استان‌های مختلف كشورمان به روش‌های مختلفی درست می‌شود. البته در خراسان این آش به‌خصوص در سبزوار بسیار معروف است. ولی این آش در مشهد هم به سبك خاصی طبخ می‌شود و طرفداران زیادی هم دارد.
در پخت آش ماستی مشهدی از لپه، سیر، ماست، پیاز، شوید خشك، سینه مرغ، نعنا، برگ بو، ادویه و زعفران استفاده می‌شود.
آش كوفته قلقلی مشهدی، دلچسب و فراموش‌نشدنی
آش كوفته قلقلی مشهد آن‌قدر خوشمزه است كه با یك بار خوردنش، طرفدار پروپاقرص آن خواهید شد.
برای تهیه این غذای سنتی، ابتدا كمی پیاز خردشده را در روغن سرخ كرده و به آن نمك، فلفل، ادویه و بعد برنج و لپه خیس‌خورده، آب و سبزی آش اضافه می‌كنند. در حین پخت این مواد، گوشت چرخ‌كرده را با پیاز رنده‌شده تركیب می‌كنند و به‌شكل توپك‌های ریز درمی‌آورند و داخل آش می‌ریزند. این آش را مشهدی‌ها معمولا با ماست میل می‌كنند.
خورشت‌های سنتی در غذاهای سنتی مشهد
خورشت ریواس، ترش و مقوی
بین ایرانیان غذاهای ترش طرفداران زیادی دارد. یكی از همین غذاهای ترش خورشت ریواس است كه بیشتر در مشهد و كردستان طبخ می‌شود. ریواس نوعی گیاه است كه از ساقه‌های ترش آن برای درست‌كردن خورشت ریواس استفاده می‌كنند. هرچند كه ریواس گیاهی خودرو است ولی در خراسان در مزارع كشت می‌شود.
این غذای سنتی مشهدی حاوی گوشت بره یا گوشت گاو، ریواس، جعفری، نعناع، پیاز و فلفل سیاه و همراه با برنج سفید سرو می‌شود و واقعا یكی از پرطرفدارترین غذاهای سنتی مشهد است.
شیشلیك، لذیذ و لاكچری
شیش كباب یا شیشلیك یكی از شیك‌ترین انواع كباب در ایران است. البته این كباب نه‌تنها در ایران بلكه در سایر كشورها مانند روسیه و لهستان نیز طبخ می‌شود. برای درست‌كردن آن شش تكه گوشت گوسفند كه دنده‌ها به آن متصل است، با افزودنی‌های خاص طعم‌دهنده خوش‌طعم می‌كنند.
در این میان، ازآنجاكه مشهد گوشت گوسفندی با كیفیت عالی دارد، شیشلیك آن طعم كم‌نظیری دارد. تا آنجا كه برخی از مسافران بدون خوردن این غذای سنتی مشهد به خانه خود برنمی‌گردند. اما به‌دلیل استفاده از گوشت بره، این غذا كمی گران است.
مواد لازم برای شیشلیك مشهدی دنده‌های بره، پیاز، ماست، زعفران، آبلیمو، روغن، فلفل و گوجه‌فرنگی است. برای پخت هم دنده‌های گوشت بره را در مخلوطی از پیاز خردشده، ماست، زعفران، آبلیمو، روغن و فلفل به مدت حداقل ۱۲ ساعت مزه‌دار می‌كنند. سپس دنده‌ها را روی آتش كباب می‌كنند. در آخر، آن‌ها آن را با برنج، گوجه‌فرنگی كبابی، سماق، لیمو تازه و سبزی سرو می‌كنند. این غذای خوش‌عطر از فاصله تهران تا مشهد هم شما را به خود می‌خواند، پس در سفر به مشهد حتما طعم آن را تجربه كنید.
یتیمچه مشهدی، بدون گوشت ولی خوشمزه
یتیمچه غذایی ناآشنا برای ایرانی‌ها نیست. در هر نقطه از ایران غذایی به اسم یتیمچه وجود دارد ولی مواد آن و طرز پخت‌های متفاوتی دارد. شاید یكی از دلایل نامگذاری این غذا نداشتن گوشت در آن باشد. به همین دلیل به‌نوعی، غذایی یتیم و ضعیف محسوب می‌شود. با وجود اینكه این غذا گوشت ندارد ولی غذایی بسیار خوشمزه است و همیشه اسمش بین غذاهای سنتی مشهد می‌آید.
برای تهیه یتیمچه مشهدی از لوبیا، نخود، عدس، پیاز، بادمجان، گوجه‌فرنگی، نعناع خشك، كشك و ادویه‌جات استفاده می‌شود.
ابتدا لوبیا، نخود و عدس را می‌پزند. در این فاصله، پیاز، بادمجان و گوجه‌فرنگی را سرخ می‌كنند. سپس، سبزیجات و حبوبات را مخلوط می‌كنند و می‌گذارند كمی بپزد. در آخر، یتیمچه را با كشك، نعناع سرخ‌شده و سیر سرخ‌شده تزئین می‌كنند. معمولاً این غذای سنتی مشهدی را با نان سنگك سرو می‌كنند.
پلوهای سنتی مشهدی
پلو مخلوط مشهدی، ساده اما خوشمزه در بین غذاهای سنتی مشهد
قوت غالب ما ایرانی‌ها برنج است كه به‌صورت عامیانه به برنج‌پخته شده پلو گفته می‌شود. پلو یا به‌صورت ساده همراه با خورش و كباب سرو می‌شود یا به‌صورت مخلوط. یكی از غذاهای سنتی مشهد پلو مخلوط مشهدی است. این پلوی خوشمزه تركیبی از برنج‌پخته و كوفته كوچك (كله‌گنجشكی) است.
كوفته‌ها را با گوشت چرخ‌كرده گاو یا بره و پیاز درست كرده و سرخ می‌كنند و بعد همراه با لوبیا سبز، هویج، پیاز، رب گوجه‌فرنگی و برنج مخلوط می‌كنند و مخلوط را دم می‌كنند.
رشته‌پلو، مجلسی و دلچسب
رشته‌پلو هم یكی دیگر از انواع پلو مخلوط‌های ایرانی است كه به‌خصوص در مشهد، اردبیل و كرمانشاه طبخ می‌شود ولی روش درست‌كردن آن در مشهد كمی متفاوت است. رشته‌پلو تركیب نوعی رشته خاص و برنج است. در نوع مشهدی رشته‌پلو، از تكه‌های مرغ یا كوفته‌ریزه استفاده می‌كنند.
برای تهیه این غذای سنتی مشهدی به برنج، رشته‌پلویی، مرغ یا كوفته، كشمش، كره، پیاز، زعفران، دارچین، زردچوبه و ادویه‌جات نیاز است.
ابتدا تكه‌های مرغ یا كوفته‌ریزه را می‌پزند. برنج را همراه با رشته می‌جوشانند و آبكش می‌كنند. سپس لابه‌لای برنج مرغ یا كوفته‌ریزه می‌ریزند و می‌گذارند تا برنج دم بكشد. برای سرو هم از زعفران، پیاز سرخ‌شده و گاهی كشمش سرخ‌شده استفاده می‌كنند. این غذای سنتی مشهدی به‌خصوص در ایام نوروز بسیار رایج است.
اگر با تور مشهد سفر می‌كنید، پیشنهاد می‌كنیم یكی از روزها به جای خوردن غذای تور به رستوران‌های مشهد بروید و این رشته‌پلو را امتحان كنید.
دسرهای مشهدی
دیگچه، مشهورترین دسر مشهدی
دیگچه یك شیرینی مشهور مشهدی است كه در مراسم مذهبی مانند افطار در ماه رمضان طبخ می‌شود. همچنین، مردم محلی خراسان عادت دارند كه صبحانه را با دیگچه سرو كنند. این غذای سنتی مشهدی حاوی شیر، برنج، شكر، زعفران، هل، كره و گلاب است.
برای تهیه آن، ابتدا برنج را می‌جوشانند و سپس شیر را اضافه كرده و می‌گذارند تا بپزد. بعد از آن، بقیه مواد را اضافه می‌كنند و اجازه می‌دهند نیم ساعت دم بكشد.
كوكوشیرین، دسر محبوب مشهدی‌ها
كوكوی شیرین یك غذای اصیل و قدیمی مشهدی است كه از قدیم به‌عنوان دسری مجلل در مهمانی‌ها چه به‌صورت گرم و چه به‌صورت سرد سرو می‌شد. در پخت این دسر خوشمزه از سیب‌زمینی، تخم‌مرغ، زعفران و آرد ذرت استفاده می‌كنند.
مواد را مثل كوكوسیب‌زمینی با هم مخلوط می‌كنند و می‌پزند و در آخر شیره كه از شكر، آب و گلاب درست‌شده روی آن می‌ریزند.
در ادامه مطلب غذاهای سنتی مشهد باز هم چند شیرینی و دسر قرار است ببینید.
چنگالی مشهدی، دسری سریع و خوشمزه
چنگالی غذایی است كه خیلی سریع آماده می‌شود و انتخاب مناسبی برای عصرانه یا دسر است. این دسر به دو روش سیستانی و مشهدی درست می‌شود، اما نوع مشهدی آن كمی تفاوت دارد و به همین خاطر در فهرست غذاهای سنتی مشهد آمده است.
برای پخت چنگالی به روش مشهدی، روغن را داغ می‌كنند سپس نان بیات و ترد را در روغن خرد می‌كنند. بعد و شكر یا شیره نبات یا عسل و یا هر نوعی شیرینی دیگر به آن اضافه می‌كنند و ورز می‌دهند.
این غذای اصیل مشهدی به‌دلیل اینكه با دست ورز داده می‌شود، به نام چنگالی معروف شده است. خیلی از مسافران كه عاشق دسرند، بلافاصله بعد از اسكان در هتل مشهد سری به رستوران‌های مختلف می‌زنند تا پس از غذا این دسر را امتحان كنند.
ماقوت مشهدی، خوش‌عطر و خوش‌طعم
ماقوت مشهدی نوعی مسقطی یا نوعی حلوای مشهدی است كه از نشاسته و زعفران، گلاب، خلال پسته و بادام تهیه می‌شود. و معمولا در مراسم‌ها مختلف سرو می‌شود.
سخن پایانی
عطر و طعم بعضی از این غذاها گاهی هنگام پیاده‌شدن از هواپیما در فرودگاه مشهد هم به روحتان خواهد رسید. پس اگر اهل شكم‌گردی هستید، این غذاها را امتحان كنید. مشهد شهری قدیمی با فرهنگی غنی است و به‌طور حتم هنوز دیگر غذاهای سنتی مشهد وجود دارند كه در این لیست ما آورده نشده است. اگر غدا یا دسری از قلم افتاده است از اینكه آن را به اطلاع ما می‌دهید خوش‌حال خواهیم شد.