این روستا مكان عبور زائران زیارتی بوده و به این نام معروف شده است.طبق آثار باقی مانده از شهر سوخته قدمت اقامت در این منطقه به هزاران سال پیش می رسد. سبزیجات، ازگیل، آلو محلی، رب آلو، تره كوهی، انواع گیاهان دارویی، نعناع كوهی و توت فرنگی از جمله محصولات این منطقه است.
استان گلستان یكی از زیباترین مناطق ایران است كه متاسفانه جاذبه ها و زیبایی های كمتر شناخته شده است. اگر مسیرتان به سمت مركز این استان، یعنی شهر زیبای گرگان افتاد و به پارك جنگلی ناهار خوران رفتید، پیشنهاد می كنیم كه جاده جنگلی این پارك را تا انتها ادامه دهید تا به روستای ییلاقی زیارت برسید. روستای زیارت در مجاورت گرگان، همانند لواسان در مجاورت تهران است و بسیاری از مردم شهر گرگان تعطیلات خود را در این روستای سرسبز و با صفا می گذرانند. آب و هوای خنك و مطلوب، طبیعت زیبا و باصفا، وجود آبگرم و آبشار معروف زیارت و دیگر جاذبه های این منطقه، روستای زیارت را به یكی از محبوب ترین جاذبه های گردشگری استان گلستان تبدیل كرده است. روستای زیارت همچنین بعنوان یكی از ده روستای دارای بافت باارزش تاریخی كشور معرفی شده است.
شهر گرگان، یكی از بزرگترین و زیباترین شهرهای خطه شمال ایران است كه جاذبه های گردشگری بسیاری را درون خود جای داده است. مطمئنا هر كسی كه به گرگان سفر كند، سری هم به پارك جنگلی زیبای ناهار خوران می زند و از طبیعت زیبای آن لذت می برد. اگر حدود ۲۰ دقیقه این جاده با صفا را ادامه دهید، به منطقه ای می رسید كه مردم گلستان تعطیلات خود را در این منطقه می گذرانند. روستای زیارت در مجاورت گرگان قرار گرفته است، این روستای باستانی به دلیل قرارگرفتن در بستر سرسبز و زیبای استان گلستان و روی شیب تپه به طور طبیعی از مناظر و چشم اندازهای زیبای جنگلها و مراتع اطراف بهره مند است و وجود امامزاده، چشمه آبگرم و آبشار از ویژگیهای خاص روستای زیارت به شمار می رود.
وجه تسمیه
در زمان های قدیم اهالی گرگان وقتی می خواستند به حج بروند، چون جاده شمال كوهستانی بوده است مردم گرگان از كوه های شاهكوه كه كوه های گرگان است از دل روستای زیارت عبور می كردند و از آن طرف كوه ها و از جاده صاف به سفر حج می رفتند. هنگام برگشت همین مسیر را برمی گشتند و چند روز زودتر پیك ها به مردم گرگان اطلاع می دادند كه حاجی ها فلان روز می آیند و مردم گرگان برای استقبال حاجی ها به همین جایی كه روستای زیارت هست می رفتند. برای همین بعدها این نقطه را زیارت نامیدند و در همان روزی كه به استقبال حاجی ها می رفتند در ناهار خوران فعلی سور ناهار به كسانی كه برای استقبال آمده بودند داده می شد. برخی هم معتقدند در این منطقه عبادتگاه بوداییان بوده كه برای زیارت به این منطقه می آمدند و به نام زیارت معروف شده است.
شرایط جغرافیایی
این روستا از سمت شمال به جنگل های ناهار خوران و ارتفاعات بندسر، از سمت غرب به كوه های ادیم، مازوكش و كمر سر، از سمت شرق به ارتفاعات خال دره و از سمت جنوب به كو های جنگلی زیارت و آبشار زیبای آن محدود می شود. زیارت در ارتفاع ۹۶۰ متری از سطح دریا قرار دارد و در دامنه های كوه های اطراف گیلان و در مجاورت رودخانه خاصه رود گسترش یافته است.
زبان و فرهنگ
این روستا گالش نشین است اما گالش های این منطقه در حال ترك سبك زندگی گله داری سنتی و مقیم شدن و اشتغال به كارهای كشاورزی و ساخت و ساز هستند. به دامداران كوه نشین گیلك و مازندرانی (طبری) كه در دامنه های شمالی رشته كوه البرز در استان های ساحلی دریای كاسپین زندگی می كنند گالِش گفته می شود. از نكات جالب در مورد این روستا میانگین عمر بالای مردم آن است كه علت آن نیز زندگی طبیعی و استفاده از مواد غذایی جنگلی است. گویش زیارتی گونه ای از زبان طبری است و زیر شاخه طبری استرآبادی قرار دارد. گالش های زیارت خود را مازندرانی می دانند اما زبان مادری خود را گونه ای مجزا به نام زیارتی (و نه گالشی یا مازندرانی و نه حتی گرگانی) می نامند. برخی نیز گویش رایج در این روستا را «زبان روستایی» می خوانند. بسیاری از جوانان روستا ترجیح می دهند به فارسی صحبت كنند.
بافت روستا
در بدو ورود به روستا، منظره ویلاهای بسیاری كه در این منطقه ساخته شده، به چشمتان می خورد. ویلاهایی كه طبیعت روستا را شدیدا در معرض خطر قرار داده اند و متاسفانه در حال گسترش به مناطق مرتفع تر روستا هم هستند. در كوچه های سنگ فرش شده این روستا، نانوایی های محلی وجود دارند كه بانوان روستا در آنها نانهای سنتی گرگانی پخت می كنند. با وجود اینكه اكثر بافت این روستا نوسازی شده است، ولی هنوز هم می توان خانه های قدیمی دو طبقه و چوبی بسیار زیبایی را در روستای زیارت پیدا كرد. خانه هایی كه از سنگ و چوب ساخته شده اند و هنوز هم استقامت خود را حفظ كرده اند. در این روستا بناهایی از دوره قاجار و پهلوی وجود دارد كه از جاذبه های مهم گردشگری این منطقه محسوب می شوند. روستای زیارت از كوچه های پیچ در پیچ و باریكی تشكیل شده است كه نمای بیرونی روستا را شكل می دهند. از اصلی ترین ویژگی روستای زیارت بافت فشرده و درهم تنیده بناهای مسكونی است به طوری كه حیاط هر منزل درون شبكه رفت و آمد اهالی روستا قرار دارد. خانه های دو طبقه روستا به شكل خاصی در كنار هم چیده شده و كم كم معابر شكل گرفته اند. سنگ و چوب اصلی ترین مصالح در ساخت خانه ها هستند. برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، دیوارها با كرسی چینی ساخته شده اند و كف خانه ها در فاصله نیم تا یك متری از سطح زمین قرار دارند. بیشتر خانه های روستای زیارت فاقد حیاط مستقل هستند و مانند ماسوله نمای پلكانی دارند.حیاط خانه ها قسمتی از معابر یا بام خانه جلویی را تشكیل می دهد. چوب كه یكی از مهمترین مصالح مورد استفاده در ساخت خانه های روستا است، برای "شموشه بافی" نیز استفاده می شود كه از شیوه ها و تكنیك هایی است كه در خانه های روستا به منظور ساخت دیواره های بنا مورد استفاده قرار می گیرد. "شَموشِه" در گویش محلی مردم روستای زیارت به معنای "تَركِه" است و یكی از رشته های وابسته به معماری بومی این منطقه است كه از درهم تنیدن سرشاخه های درختان جنگلی به دور ستون های چوبی ایجاد می گردد. این امر در محل ساخت خانه مورد نظر پس از انجام تقسیمات اتاق های آن صورت می گیرد. شموشه در جداره ها و دیوارهای خانه های روستایی بكار میرود. پس از اتمام بافت شموشه در دیواره خانه، آن را با زردِ گِل (گِل زرد رنگ) كه همان كاهگل است، می پوشانند و در مرحله پایانی با كَهو گِل (گل آبی رنگ یا به رنگ كبود) كه به رنگ خاكستری متمایل به آبی است، رویه آن را رنگ می كنند.
صنایع دستی و سوغات
جاجیم مهمترین صنایع دستی روستا است كه به عنوان پادری، رو مبلی، رومیزی و سجاده استفاده می شود كه می توان از تولید كنندگان در كنار جاده اصلی خریداری كرد.
زیبایی‌های منطقه
از همان موقع كه وارد بلوار ناهارخوران شوید، زیبایی های این منطقه آغاز می شود. پارك جنگلی ناهار خوران از بهترین پارك های جنگلی كشور و قدیمی ترین تفرجگاه مردم شهر گرگان است. بخش زیادی از این پارك با امكانات مناسبی تجهیز شده است و این مكان را به محل مناسبی برای تفریح و خوش گذرانی گردشگران تبدیل كرده است. وجود هتل جهانگردی ناهار خوران گرگان و رستوران های فراوان این منطقه نیز گردشگران بسیاری را برای اقامت و تفریح به این منطقه می كشاند. كمی كه از ناهار خوران فاصله بگیرید، وارد جاده جنگلی بسیار زیبایی می شوید كه شما را به سمت روستای زیارت هدایت می كند. بسیاری از مردم گرگان، فاصله حدود ۷ كیلومتری ناهار خوران تا روستا را با پای پیاده طی می كنند و از طبیعت با صفای آن لذت می برند.
-
آبشارها
آبشار دوقلو: یكی از دیدنی های طبیعی روستای زیارت آبشار دوقلو است كه در ۵ كیلومتری جنوب روستا و ۱۹ كیلومتری جنوب گرگان قرار دارد و رسیدن به آن مستلزم ۱۵ دقیقه پیاده روی است. این آبشار در مسیر یكی از شاخه های فرعی رودخانه خاصه رود زیارت، شكل گرفته است و دل طبیعت گرد ها را می برد. اینجا در واقع دو آبشار می بینید كه از ارتفاع ۱۵متر به داخل حوضچه ای می ریزند. ذرات آب در هوای محوطه آبشار معلق هستند و رطوبت بالا باعث شده تا روی تخته سنگ ها نیز پوشیده از خزه و گلسنگ باشد. این مجموعه در محدوده منطقه حفاظت شده قرار دارد؛ اما استفاده دامها از آن و تردد بدون كنترل انسان از مشكلاتی است كه این تفرجگاه با آنها دست و پنجه نرم می كند.
- آبشارهای دره تل انبار: در این دره ۵۳ آبشار ۲ تا ۴۰ متری را می بینید كه ارتفاع ۲۰ عدد از آنها به بیش از ۱۰ متر می رسد.
- آبشار خال دره: آبشار خال دره كه با نام جل دُره نیز شناخته می شود در شرق روستا و در میان دره ای زیبا قرار دارد. تنها با یك راهنمای كاربلد محلی می توانید به این آبشار برسید.
آبگرم زیارت
در مجاورت امامزاده عبدالله روستای زیارت، آبگرمی قرار دارد كه در گذشته به آن “گرماندو” می گفتند. استحمام در آب معدنی این مكان كه خواص درمانی زیادی دارد، خستگی را از تن بدر می كند. این آبگرم در حال حاضر ۴ مظهر (محل پدیدار شدن آب) و محل خروجی به فاصله تقریبی ۱۰ تا ۲۰ متر دارد. اولین مظهر چشمه زیر تخته سنگی قرار دارد و روی آن كتیبه كوچكی با ابعاد بیست در پانزده متر به خط عربی نگاشته شده است كه تاریخ ۱۰۳۵ هجری قمری را می توان بر روی آن دید. مظهر دوم در ۲۰ متری جنوب مظهر اول است و دو مظهر دیگر هر یك با فواصل ۱۵ و ۱۰ متر قابل دسترسی هستند. آب چشمه صاف و زلال است و طعم و بوی تند و خاص ندارد؛ اما گرمای ملایم و مطبوع آن لذتبخش است. حجم آب هر چهار رشته، قابل توجه است.
زیارتگاه‌ها
- امامزاده عبدالله: در نزدیكی چشمه آبگرم زیارت، زیارتگاه امامزاده عبدالله كه از نوادگان امام موسی بن جعفر (علیه السلام) است واقع شده است. ساختمان بقعه در جوار رودخانه قرار گرفته و به همین دلیل طی سالیان گذشته بر اثر سیلاب ویرانی هایی برای آن به وجود آمده است. اهالی، ساختمان مختصری برای این امامزاده مهیا كرده اند و قطعاتی از صندوقچه چوبی بقعه كه از سیلاب مانده بود را در همین محل نگهداری می كنند. وجود درختان سرو كهنسال در آن چشمگیر است. در اطراف این امامزاده گورستانی تاریخی قرار دارد كه قدمت برخی از سنگ قبرهای آن بیش از هزار سال است.
- امامزاده علی ابن موسی ابن جعفر مشهور به عظیم حسینی: این امامزاده در میان طبیعت قرار دارد پناهگاه و محل زیارت كوهنوردان و دوستداران طبیعت است.
- امامزاده صالح: این امامزاده وسط بافت ارزشمند روستا واقع شده و توسط مردم بازسازی شده است.
- بابا قنبرسر: یكی از مناطق زیارتی روستای زیارت است كه در منطقه ای به نام كله یزید در یك كیلومتری جنوب شرقی روستا قرار دارد. نشانه این مقبره بلوط كهنسالی است كه بر بالای آن قرار دارد و قدمتش به بیش از هزار سال می رسد.
امكانات رفاهی
ویلاها و سوئیت ها و اقامتگاه های سنتی بسیاری در جای جای روستای زیارت برای اجاره كردن وجود دارند. در مجاورت امام زاده عبد الله نیز مغازه های بسیاری محصولات غذایی محلی این منطقه از جمله شیر و ماست محلی و نان سنتی و همچنین صنایع دستی گرگان را به فروش می رسانند.
این روستا در حدود هفت كیلومتری جنوب پارك جنگلی ناهار خوران و در دهستان استر آباد جنوبی قرار دارد و مسیر دسترسی به آن از جاده زیبای پارك جنگلی ناهار خوران است.
دیگر جاذبه‌های گردشگری
- دریاچه توشن: این دریاچه فقط دو و نیم كیلومتر با گرگان فاصله دارد و به همین دلیل می توان در یك روز با یك تیر دو نشان زد و به آن هم سر زد. وجود مراتع در اطراف دریاچه و دامنه های سرسبز، توشن را زیبا كرده است. بلوار صیاد شیرازی شما را به این منطقه می رساند.
- روستای قرن آباد: این روستا كه در ۱۵ كیلومتری شمال شرقی گرگان است دارای طبیعتی سرسبز است و دشت های زیبایی دارد.