درباغات و حیاط خانه های زنوز انواع و اقسام میوه جات بعمل می آید كه هر نوع آنها از كیفیت ویژه ای برخوردار هستند. بعضی از میوه جات ارزش اقتصادی دارند یعنی خانواده از محل فروش آنها گذران زندگی می كند كه بصورت انبوه در باغات و حیاط خانه ها كشت و پرورش می یابند اما بعضی از میوه ها فقط در حد مصرف خانواده نگهداری می شوند و معمولا از هر میوه ای یكی دو درخت در باغات و حیاط ها یافت می شود بعضی از میوه های جنگلی هم در مناطق بخصوصی بصورت خودرو می رویند.
الف – میوه هایی كه اقتصاد باغداران بر روی آنها استوار هستند كه عبارتند از ۱- سیب ۲- زردآلو
۳ – گردو ۴- گلابی و…
ب – میوه هایی كه بصورت محدود و صرفا برای مصرف خانواده كاشته شده اند كه عبارتند از ۱- آلو
۲- آلوچه ۳- به ۴- آلبالو ۵- گیلاس ۶- بادام ۷- فندق ۸- هلو ۹- سنجد ۱۰- توت ۱۱- انگور و…
ج – میوه های جنگلی مانند ۱- گیج (زالزالك ) ۲- بلوط ۳- زریش ( زرشك ) و …
انواع سیب زنوز :
A- سیبهای تابستانه كه عبارتند از :
۱-موشگی ۲- مورخوش ۳-گیرده شیرین ( در دو نوع قرمز و سفید ) ۴-ترش آلما ۵- مرند آلماسی ۶-آشیغ آلماسی ۷- رستم علی آلماسی ۸ – اسدكوهی ۹-آغ آلما ۱۰ – زونوزاخ آلماسی (در دو رنگ قرمز و سفید ) ۱۱- قره یارپاق ۱۲ – گلاب آلماسی و…
B – سیبهای پائیزه كه عبارتند از :
۱ -پائیزه آلماسی ( كه همان سیب معروف زنوز است كه زبانزد خاص و عام است و در خارج از زنوز به زونوز آلماسی معروف است این سیب خیلی خوش خوراك است برعكس سیبهای لبنانی نفخ آور نیست رنگ و مزه این سیب با توجه به دو درختی كه بهم پیوند زده می شوند فرق می كند بنابر این انواع مختلفی از آنرا در باغات زنوز می توان مشاهده كرد این سیب محصول اختصاصی زنوز است و فقط در زنوز بعمل می آید آنهم در محدوده شهر و باغات اطراف رودخانه زنوز كه میوه هایش از كیفیت بالایی برخوردار است مثلا در منطقه كفشن زنوز بعمل نمی آید …) از سیب زنوز علاوه بر اینكه در سردخانه و انبار ها نگهداری می كنند برای مصرف خانواده برگه هم درست می كنند و در زمستان می پزند كه به آلما بیشمیشی معروف است و خیلی خوشمزه می باشد.
۲ -قابالا (در دو نوع آغ قابالا و قره قابالا ) كه ترش مزه است ۳ – بالجه ئی ( خوشمزه و خوشرنگ ) ۴ -سلطانی ۵- پیر آلمان ۶- آغ آلما ۷- بشقابی ۸- لبنانی (در دو نوع قرمز و سفید ) رقیب سر سخت سیب زنوز از نظر اقتصادی چون اكثر باغداران این سیب را جایگزین سیب زنوز می كنند وچون در خیلی از نقاط كشور بعمل می آید از روزی كه پایش به ایران باز شد باعث شد سیب زنوز كه حرف اول و آخر را می زد گوشه عزلت گزیند و باغداران زنوز با پدید آمدن رقبا از دیگر نقاط كشور دچار ضرر و زیان بشوند لازم است توضیح دهم كه سیبهای لبنانی زنوز هم منحصر بفرد هستند و رقیب سیبهای دماوندی و با كیفیت تر از آنها هستند و این نشاندهنده خصوصیات منحصر به فرد آب و خاك پر بركت و آب و هوای دلنشین زنوز است كه در آن همه چیز با كیفیتی بی نظیر بعمل می آید ۹- سیب اسراییلی ۱۰-مشهد آلماسی ۱۱- مسكو آلماسی ۱۲- امام علی آلماسی ۱۳ـ داغ آلماسی ۱۴- النگه ۱۵- شیشه ای آلما و…
انواع زردآلوی زنوز :
كلا دو نوع هستند هسته تلخ و هسته شیرین كه از دو طریق خودرو (خودوری ) و پیوندی (تبرزه) بعمل می آیند انواع خودرو آن عبارتند از ۱-كبابی ۲- بادامی ۳-مخملی ۴-معمولی و… انواع پیوندی هم عبارتند از۱- آغ تبرزه ۲- ساری تبرزه ۳- قره تبرزه و…
از زردآلوی زنوز كه معمولا از دهم تیر ماه می رسد در كارگاههای مخصوص كه در تابستان دایر می شوند برگه و قیصی بعمل می آورند برای مصرف خانواده هم آنرا خشك می كنند كه در زمستان پخته آن به” اریك خشابی ” معروف است و خیلی با لذت است بعنوان شبچره استفاده می كنند از هسته های شیرین و خشك شده آن هم در آجیل استفاده می كنند در قدیم از پوسته هسته ها بعنوان سوخت كرسی استفاده می كردند همینطور از زردآلو در درست كردن لواشك هم استفاده می كنند…
انواع گردو زنوز:
در هر باغی و یا حیاط خانه ای درختان گردو های كهنسالی را ملاحضه می كنید كه باغداران فقط آب و كود می دهند مثل سیب كه باید مرتب سمپاشی كنی و هرس كنی و خیلی كارهای دیگر نیست و محصولات خوبی هم می دهند كه علاوه بر مصرف خانواده مازاد آنرا بفروش می رسانند انواع آن عبارتند از ۱- عباد جویزی ۲- محسن جویزی ۳- كاغاذی جویز۴- یاغلی جویز و …از آسیاب و خرد شده آن بهمراه پنیرصبحانه خوشمزه ای بوجود می آیدهمینطوراز گردوی آسیاب شده همراه پیاز داغ و زرشك در لای نوعی نان محلی كه به مناسبتهائی مانند عید و مهمانیها درست میشود و به “گیرده چوره ك ” معروف است استفاده می كنند كه خیلی خوشمزه است …
انواع گلابی زنوز:
درختان گلابی هم معمولا به تعداد درختان گردو در هر باغی یافت می شود كه از آنهم علاوه بر فروش برگه هم درست می كنند و مثل برگه سیب در زمستان مورد استفاده قرار می گیرد و انواع آن عبارتند: ۱- ترش آرموت ۲- اندیرگانی ۳- یارانقوش ۴- پیغمبری ۵ -عباسی ۶- گلاب ۷- شینگیت آوا ۸-سققل ۹-دوشیز ۱۰-قیش آرمودی ۱۱ـ مله چی (خوش خوراكترین و خوشمزه ترین نوع گلابی زنوز است كه شاید نظیرش در هیچ جایی پیدا نشود) …
میوه هایی كه بصورت محدود در باغها وجود دارند كه برای مصرف خانواده هستند كه اكثرا خشك می كنند و یا لواشك و مربا درست می كنند كه عبارتند از :۱- آلو ( در دو نوع زرد(ساری الی ) و سیاه (قره الی ) كه از خشك شده آن در خورشتها و آشها استفاده می شود ۲-آلوچه كه از آن لواشك درست می شود و از خشك شده اش در خورشت و آش استفاده می كنند و انواع آن عبارتند از۱- كوی الچه ۲- ملس الچه ۳- قیرمیزی الچه و…۳- *به *كه از آن مربا درست می كنند ۴-آلبالو كه از آن مربا و شربت درست می كنند ۵-گیلاس در دو نوع آغ گیلاس و قره گیلاس ۶-بادام در دو نوع هسته تلخ و هسته شیرین ۷- فندق -توت -هلو كه بصورت محدود معمولا در حیاط ها وجود دارند ۸- سنجد كه در بعضی باغها وجود دارد و انواع آن عبارتند از كشمشی و پان پان و ….۹- انگور كه از برگ آن دلمه و از نارس آن آبغوره درست می كنند و از آویزان كردن آن در اتاق یا انباری تاریك كه “میلاخ “می گویند و در زمستان استفاده می كنند …
میوه های جنگلی زنوز عبارتند از:
گیج (زالزالك ) كه بر خلاف زالزالك های مناطق دیگر كه زرد رنگ هستند قرمز رنگ است و خوشمزه تر از آنها كه بیشتر در شاه ناوار دره لری یافت می شود بلوط بیشتر در حاج صادق دره لری وجود دارد زریش(زرشك ) دردونوع قیرمیزی زریش و قره زریش در باغات و مناطقی مثل قیزیل دره یافت می شود و ممسیل و …