گورستان كان گنبد ملكشاهی در سی كیلومتری جنوب شرق ایلام واقع شده در یكی از پشته های كوه شاه نخجیر از كوه های كبیركوه واقع شده و گور های قبرستان به طور كلی یا در بالای كوه و یا بر روی دامنه آن قرار دارند. این مكان با شماره ۳۰۴۶ در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسیده است و متعلق به ماقبل تاریخ و عصر آهن می باشد.
گورستان كان گنبد در ۳۰ كیلومتری جنوب شرقی شهرستان ایلام و در مسیر راه ایلام به سد چم گردلان و بخش گچی (دهستان اما) شهرستان ملكشاهی واقع است. این گورستان در دامنه یكی از پشته های كوه نخجیر (به زبان عامیانه كردی شه نجیر به معنای محل شكار شاه) از رشته های فرعی كبیر كوه واقع شده است. طول و عرض تقریبی آن، هر كدام ۳۵۰ متر است. این پشته تركیبی از صخره و خاك است و گورها عمدتاً در بالا و دامنه آن مشاهده می شوند. گورستان كان گنبد متشكل از تعدادی قبور، دو طبقه پیش از تاریخ بوده كه هر كدام از قبور بیان كننده نوع مذهب و اعتقاد مردم این مناطق بر اساس نوع تدفین مردگان خود در پیش از تاریخ بوده است. اشیا به دست آمده از گورستان شامل سفال و اشیا فلزی بوده كه آخرین كاوش گورستان كان گنبد در سال (۱۳۶۵ه.ش) به وسیله هیات مركز باستان شناسی ایران به سرپرستی میرعابدین كابلی انجام شده است. تعدادی گور متعلق به دوره مفرغ و عصر آهن است. این گورستان برای گذشتگان خود دارای تاریخ و فرهنگ خاصی است.
نتایج بررسی كاوش های باستان شناسان در محوطه این گورستان نشان می دهد كه آثار آن به دوره تاریخی (۲۶۰۰-۲۵۰۰ ق.م) و یا (۴۶۰۰-۴۵۰۰ ق.م) تعلق دارد. یكی از گورها ۱۵۰ سانتی متر طول، ۱۲۵ سانتی متر عرض و ۵۶ سانتی متر عمق دارد و دیواری به ضخامت ۲۳ تا ۳۰ سانتی متر در جهت شمالی- جنوبی با ده درجه انحراف غربی در میانه گود جاده قدیم، قرار دارد. دیوارهای آن از سنگ های كوهستان و با بدنه صاف ساخته شده كه با بررسی هایی كه صورت گرفته؛ اشیای ارزشمندی نظیر خنجر و انگشتر یافت شده؛ باید گفت این گورستان یكی از آثار ملی ارزشمند ایران است. اینجا جایی است كه تمام حالات وصف شده را با خود به همراه دارد گورستانی كه همه چیز آن عجیب است، از بقای ۴ جسد یافت شده كه به هم ریخته‌اند و هیچ گونه انسجامی بین استخوان‌های بدن اجساد وجود ندارد تا پیدا كردن خنجر، عقیق و شمشیر كه ذهن باستان شناسان را نیز درگیر خود كرده است. در میان خاكهای گور تعداد زیادی مهره، عقیق، یك حلقه فلزی و یك قطعه صرف به طول ۸ سانتی متر با مقطعی چهار گوش به دست آمده است.
نحوه دسترسی به گورستان كان گنبد
این گورستان در مسیر ایلام به اركواز ملكشاهی واقع شده است.
