تپه خله كوه تاكستان مربوط به اواخر هزاره ۵ قبل از میلاد است و در تاكستان، محصور دربافت قدیم شهر واقع شده است. این مكان باستانی در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۷۵ به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.محوطه باستانی و پیش از تاریخ خله كوه شهرستان تاكستان از مناطق باستانی ایران در استان قزوین است كه به عنوان یكی از سه راس مثلث باستان شناسی دشت قزوین به شمار می رود. شهر قزوین، خُله كوه تاكستان و تپه زاغه سه راس مثلث باستان شناسی دشت قزوین را تشكیل می دهند. براساس مطالعات باستان شناسی وگمانه‌زنی های انجام شده تپه خله كوه تاكستان دارای لایه های مهمی از آثاردوران اسلامی و پیش ازاسلام است. قدمت سفالینه های این تپه به هزاره های پنجم پیش ازمیلاد می رسد و نشانه های زندگی كشاورزی مربوط به دوران نوسنگی و مس–سنگ و معماری مربوط به آن مشاهده شده است. خله كوه هسته اولیه شهر”سیادن ” بوده و درفهرست ملی كشورثبت شده است.
مشخصات تپه خله كوه تاكستان
محوطه باستانی خله كوه با وسعت حدود سه و نیم هكتار در جنوب شرقی شهرستان تاكستان واقع شده كه بر اساس آخرین مطالعات باستان شناسی دارای دو دوره فرهنگی است كه دوره فرهنگی اول واقع در شمال مركزی تپه خله كوه متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد است. از حدود هفت هزار سال قبل، سكونت در محوطه باستانی خله كوه وجود داشته و پس از آن به صورت منطقه ای متروك درآمده تا اینكه حدود هزار سال قبل در دوره سلجوقی مورد توجه جوامع بشری قرار گرفته و این سكونت به صورت مستمر تا دوران معاصر در حدود دهه های اول و دوم بعد از انقلاب ادامه داشته و پس از تملك اراضی خصوصی و آزاد سازی عرصه و حریم این محوطه توسط میراث فرهنگی استان قزوین در نهایت به عنوان یك محوطه باستانی آزاد در سال در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید. از زمان پهلوی دوم این منطقه ارزشمند باستانی مورد توجه باستان شناسان بوده و تاكنون سه دوره گمانه زنی در این محوطه صورت گرفته كه آخرین دوره مطالعات باستانشناسی این منطقه در سال ۹۳ انجام گرفته است.
قابل توجه است كه با استناد به كاوش های باستان شناختی صورت گرفته در اطراف شهر تاكستان و مشاهده لایه های تاریخی و آثار به دست آمده از این كاوش ها، اهمیت تاریخی این شهرستان در دوره های تاریخی و پیش از تاریخ به صورت فرضیه های مختلف در برخی مقالات و نشریات مطرح و از طریق میراث فرهنگی استان به چاپ رسیده است. در این كاوش ها، محوطه باستانی خُله كوه تاكستان هم تراز و هم شان با سایر محوطه های باستانی از جمله تپه زاغه قرار گرفته و در این منطقه نشان از پیوستگی استقرار هفت هزار ساله وجود دارد.
