طرز تهیه شنگ پلو

طرز تهیه شنگ پلو ( پلوی شنگ ) كه یكی از غذاهای محلی خوشمزه مناطق كوهستانی مانند لرستان و كرمانشاه است را در این مطلب آورده ایم . در اصل شنگ یك نوع سبزی معطر و پر خاصیت كوهی است كه در فصل بهار در مناطق كوهستانی رشد می كند در انتهای مطلب با خواص شنگ هم آشنا خواهیم شد.

شنگ چیست؟

سبزی شنگ نوعی گیاه كوهی است كه ظاهر آن شباهت زیادی به تره دارد. این گیاه طعمی ترش دارد و به هیچ عنوان مثل تره تند نیست. رنگ گیاه شنگ سبز تیره است و ظاهری باریك، دراز و نواری دارد. در زبان تركی به سبزی شنگ «یملیك» گفته می‌شود. این گیاه در نواحی مرطوب، شمال، شمال غرب، غرب و بخش‌های كوهستانی رشد می‌كند.طبع گیاه شنگ سرد و خشك است و معمولاً مردم مناطق كوهستانی از آن برای تهیه شنگ پلو، سوپ و آش شنگ استفاده می‌كنند.

مواد لازم

برنج: ۳ لیوان فرانسوی دسته‌دار
پیاز: ۱ عدد متوسط
گوشت قیمه‌ای: نیم كیلوگرم
شنگ تازه: نیم كیلوگرم
زعفران: به اندازه نوك قاشق چای‌خوری
نمك: به مقدار لازم
روغن جامد یا مایع: به مقدار لازم

طرز تهیه شنگ پلو

هر چند كه شنگ یك گیاه كوهی است، اما امروزه می‌توانید به راحتی این گیاه را در بازارهای تهران و بسیاری از شهرها خریداری كنید. خواص بی‌نظیر گیاه شنگ در كنار طعم منحصر به فرد آن موجب شده تا بسیاری از افراد برای درست كردن یك وعده غذای سالم و مفید از این گیاه استفاده كنند.در اولین مرحله از طرز پخت شنگ پلو باید برنج را با آب فراوان بشویید. سپس آن را همراه با مقداری نمك و آب داخل یك قابلمه یا كاسه بریزید و اجازه دهید برنج شما حداقل برای ۲ ساعت در آب بماند.

در این مرحله از طرز تهیه شنگ پلو باید شنگ‌ها را پاك كنید و با آب فراوان بشویید. چند دقیقه سبزی‌ها را در آبكش قرار دهید تا آب اضافی آن‌ها خارج شود. بعد با استفاده از یك تخته آشپزی و چاقوی تیز شنگ‌ها را به صورت كاملاً ریز خرد كنید.بعد از خرد كردن سبزی، نوبت به خرد كردن گوشت می‌رسد. برای این كار باید گوشت را به تكه‌های كوچك یا اصطلاحاً به صورت قیمه‌ای خرد كنید. سپس گوشت‌ها را در سبد بریزید و با آب سرد بشویید.
در چهارمین مرحله از طرز تهیه شنگ پلو بهاری یك پیاز را پوست بگیرید و آن را به صورت خلالی خرد كنید. حالا یك ماهیتابه را با شعله متوسط روی گاز قرار دهید. مقداری روغن در ماهیتابه بریزید و پیازها را در روغن سرخ نمایید. بعد از این كه پیاز كمی سبك شد، زردچوبه را به آن اضافه كنید.
بعد از سرخ شدن پیاز در این مرحله از روش تهیه شنگ پلو باید گوشت‌های خرد شده را به ماهیتابه اضافه كنید. گوشت‌ها را تا جایی كه رنگ آن‌ها تغییر كند در روغن سرخ كنید. سپس مقداری زعفران را در آب جوش حل كنید و به تركیب گوشت و پیاز اضافه كنید.
در این مرحله از طرز پخت شنگ پلو باید یك لیوان آب به ماهیتابه اضافه كنید، سپس درب ماهیتابه را روی آن قرار دهید و اجازه دهید گوشت با شعله ملایم بپزد. بعد از پخت گوشت شعله گاز را خاموش كنید و آن را كنار بگذارید.

برای آماده كردن برنج ابتدا یك قابلمه را تا نیمه پر از آب كنید و روی شعله گاز قرار دهید. زمانی كه آب به جوش آمد، برنج خیسانده شده را همراه با سبزی شنگ خرد شده به آب اضافه كنید. از آنجایی كه شنگ بافت ضخیمی دارد، بهتر است آن را همراه با برنج به آب جوش اضافه كنید تا كمی نرم شود. بعد از این كه برنج كمی قد كشید و آماده شد، آن را آبكش كنید.

برای درست كردن شنگ پلو با ته دیگ كاهو باید مقداری روغن ته قابلمه بریزید. سپس چند برگ كاهو به عنوان ته دیگ داخل قابلمه بچینید. ته دیگ كاهو بسیار ترد و خوشمزه می‌شود. سپس تركیب برنج و شنگ را روی كاهو بریزید. می‌توانید از انواع ته دیگ برای شنگ پلو استفاده كنید.
بعد از این كه برنج را داخل قابلمه ریختید، آن را روی شعله گاز قرار دهید تا كمی داغ شود. پس از چند دقیقه كره آب شده روی برنج بریزید. سپس درب قابلمه را با دم كنی روی آن قرار دهید و اجازه دهید برنج با شعله ملایم دم بكشد.بعد از آماده شدن برنج، آن را برگردانید سپس تركیب گوشت و پیازی كه از قبل آماده كردید را گرم كنید و در كنار برنج قرار دهید و شنگ پلو را سرو كنید.
برای تهیه شنگ پلو به صورت برنج كته باید برنج را همراه با شنگ خرد شده و كمی روغن و نمك داخل قابلمه بریزید. سپس آن را روی شعله متوسط گاز قرار دهید. اجازه دهید آب قابلمه كم شود، سپس شعله گاز را كم كنید و درب قابلمه را روی آن قرار دهید تا برنج شما دم بكشد. برای درست كردن شنگ پلو به صورت كته می‌توانید كمی هم زعفران به برنج اضافه كنید تا عطر و طعم بهتری پیدا كند.

طرز تهیه شنگی پلو شاهرودی

طرز تهیه شنگی پلو شاهرودی یكی از معروف‌ترین رسپی‌های این غذا است كه معمولاً مشابه همین روشی كه پیش‌تر ذكر شد تهیه می‌شود؛ اما برای ته دیگ آن از شنگ استفاده می‌شود. برای این كار باید مقداری روغن در قابلمه بریزید و سپس سبزی خرد شده را به آن اضافه كنید.سپس مقداری برنج آبكش شده با شنگ به قابلمه اضافه كنید و تركیب گوشت و پیاز را روی آن بریزید. سپس می‌توانید بقیه برنج را اضافه نمایید و آن را روی گاز قرار دهید تا دم بكشد.

نكات و فوت و فن‌های طرز تهیه شنگ پلو

برای پاك كردن شنگ تنها باید ابتدا و انتهای سبزی را همانند تره جدا كنید.

در طرز تهیه پلوی شنگ می‌توانید به جای ته دیگ كاهو از ته دیگ نان یا سیب زمینی نیز استفاده كنید.

می‌توانید از برگ‌های تازه شنگ برای تهیه انواع سالاد نیز استفاده كنید.

به یاد داشته باشید كه مصرف گیاه شنگ برای خانم‌های باردار و افرادی كه به ضعف كلیه مبتلا هستند، مناسب نیست.

شنگ طبع سردی دارد، برای رفع سردی شنگ پلو و همچنین خوش عطر و طعم شدن شنگ پلو می‌توانید مقداری زیره یا پودر دارچین به آن اضافه كنید.

در طرز تهیه شنگ پلو با مرغ ساده و خوشمزه می‌توانید به جای گوشت از مرغ سرخ شده در كنار برنج استفاده كنید.

شنگ كمی دیر پز است، بنابراین می‌توانید آن را به صورت جداگانه بپزید و بعد به برنج اضافه كنید تا كاملاً نرم و پخته شود.

می‌توانید شنگ پلو را با گوشت قلقلی یا تركیب گوشت چرخ كرده با برنج نیز آماده كنید.

شنگ پلو با ته دیگ كاهو یكی از معروف‌ترین و خوشمزه‌ترین شیوه‌های پخت این غذا است كه طعم فوق‌العاده‌ای دارد.

در صورت تمایل می‌توانید گوشت سرخ شده را به صورت لایه لایه بین برنج قرار دهید و بعد برنج را دم كنید.

با خواص شنگ آشنا شوید

از برگ‌های شنگ در سالاد استفاده می‌كنند و ایرانیان آن را مانند كاهو و كاسنی با سركه و بدون آن می‌خورند، چون بسیار خنك است. خوردن برگ‌های شنگ اسهال و خون‌ریزی معده را بند می‌آورد و از خون‌ریزی سینه هم جلوگیری می‌كند.اگر این گیاه را پختید هرگز آب آن را دوز نریزند بلكه آن را بنوشید، زیرا منافع شنگ در آب جوشانده جمع می‌شود.

شِنگ گیاهی با فواید درمانی بالا

بهروز عزت‌پور، مربی مركز تحقیقات داروهای گیاهی دانشگاه علوم پزشكی لرستان با بیان اینكه گیاه شِنگ با نام علمی Tragopogon graminifolius گیاهی از خانواده Asteraceae است، گفت: این گیاه در طب سنتی ایران از اهمیت ویژه‌ای در درمان برخی از بیماری‌ها برخوردار است.

این گیاه در درمان زخم‌های گوارشی و ریه مورد استفاده قرار می‌گیرد و عصاره آن به دلیل قابض بودن جهت درمان انواع خونریزی ازجمله خونریزی‌های رحمی، دستگاه تنفسی و درمان برخی از انواع اسهال نیز مؤثر است. استعمال موضعی گل‌های گیاه شنگ جهت درمان سوختگی مفید است و ریشه این گیاه در طب سنتی جهت سمیت‌زدایی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گیاه شنگ برای معده مقوی بوده و مصرف موضعی ریشه این گیاه در درمان عفونت و از بین بردن ترشحات گوش مؤثر است.اثرات ضد درد عصاره این گیاه در پژوهش‌های حیوانی به اثبات رسیده، مصرف آن در افراد مبتلا به بیماری‌های كلیوی توصیه نمی‌شود.

از ریشه شِنگ غافل نشویم

شنگ یكی از مهم‌ترین و پرخاصیت‌ترین گونه‌های گیاهی خودرو در لرستان است كه ریشه لعاب‌دار و تلخ این گیاه به میزان زیاد اشتهاآور بوده، ضمن اینكه خلط‌آور و نرم‌كننده سینه نیز است. آب ریشه خام گیاه شنگ در از بین بردن زگیل اثرگذار است و در آن ماده مؤثره‌ای وجود دارد كه برای سلامتی كبد، شش و قلب مفید است.

شِنگ عامل بهبود دستگاه گوارش

بر اساس متون طب سنتی این گیاه دارای خواص متعدد درمانی در بسیاری از بیماری‌ها ازجمله زخم‌های گوارشی، التهابات روده و اسهال‌های گوارشی بوده و تقویت‌ و محافظت‌كننده كبد در برابر سموم است.همچنین گیاه شنگ التیام دهنده زخم‌ها و سوختگی‌ها و بند آورنده خونریزی‌های داخلی است.در حال حاضر به‌صورت بومی و محلی در غرب ایران از ساقه‌های تازه گیاه جهت درمان انگل‌های گوارشی استفاده می‌شود كه در مطالعات علمی انجام شده بر روی این گیاه، اثرات ضدالتهابی، محافظت‌كننده از مخاط معده و روده و همچنین خواص ضدمیكروبی آن به اثبات رسیده است.بر اساس مطالعات فارماكولوژیك انجام شده این گیاه دارای اثرات شاخص در درمان كولیت و بیماری التهابی روده است كه از برخی داروهای شیمیایی مورد استفاده در درمان كولیت مؤثرتر است.

در حال حاضر در فصلی قرار داریم كه این گیاه پرخاصیت به‌تازگی سر از خاك درآورده و آماده مصرف برای همگان است، حال این‌كه در غرب كشور به‌ویژه در لرستان مورد استفاده عموم مردم قرار گرفته و توسط مردم بومی در بازار مورد فروش قرار می‌گیرد و افرادی كه این گیاه را نمی‌شناسند و یا نمی‌توانند برای تهیه آن به دامان طبیعت بروند می‌توانند با مراجعه به بازارهای محلی نسبت به تهیه مصرف آن اقدام كنند.طبق گفته پزشكان طب سنتی و نوین استفاده از سبزی‌های تازه و محلی كه در فصل بهار و به‌صورت خودرو به‌وفور یافت می‌شوند، در سلامت بدن انسان مؤثر هستند.

خواص گیاه شنگ برای پوست و مو

توجه : پیش از مصرف هرگونه ماسك بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری كمی از آن بر روی پوست دست خود به مدت حداقل ۲۰ دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.

درمان زخم های پوستی
در طب سنتی برای درمان زخم های چركی می توان از ضماد برگ ها و گل های خشك شده ی گیاه شنگ استفاده می شود.همچنین اگر شنگ پخته را به یك عدد زرده تخم مرغ تركیب كنید به درمان سریع زخم كمك می كند.

درمان زگیل پوستی
گفته می شود كه آب ریشه ی خام سبزی شنگ برای درمان زگیل پوستی پا مفید است.

درمان كچلی سر
گفته می شود كه عصاره شنگ برای درمان كچلی سر مفید می باشد.

فواید دارویی و درمانی گیاه شنگ برای بدن

خواص شنگ در بارداری
اطلاعات زیادی از خواص شنگ كوهی برای بارداری در دسترس نیست اما گفته می شود كه گیاه شنگ پخته می تواند از خونریزی های رحم در دوران بارداری پیشگیری كند.توجه داشته باشید كه قبل از مصرف سبزی شنگ با پزشك خود مشورت كنید، مصرف خودسرانه بعضی گیاهان خودرو می تواند باعث سقط جنین در دوران بارداری شود.

كولیت
تحقیقات نشان داده كه شنگ كوهی حاوی مقادیر بالای آنتی اكسیدان است كه به درمان التهاب روده و كولیت كمك می كند.همچنین گفته می شود كه شنگ و ریشه شنگ با بهبود حركات روده برای درمان اسهال مفید می باشند.گفته می شود كه افراد برای درمان بیماری كولیت اولسروز بهتر است شنگ پخته مصرف كنند نه خام.

معده و دستگاه گوارش
سبزی شنگ كوهی حاوی مقادیر بالای آنتی اكسیدان است كه اشتها را زیاد می كند، هضم را بهبود می بخشد، از خونریزی معده جلوگیری كرده، برای درمان عفونت معده مفید است و به سلامت دستگاه گوارش كمك می كند.

روماتیسم، آرتروز و نقرس
 گیاه شنگ دارای خواص ضد التهابی قوی بوده و برای پیشگیری و درمان بیماری های زوماتیسم، آرتروز و نقرس مفید می باشد.

كبد
سبزی شنگ خواص سم زدایی قوی داشته و برای پاكسازی كبد و درمان بیماری های كبد از جمله كبد چرب مفید می باشد.همچنین ریشه ی شنگ حاوی شیره ای سفید به نام قندرون است كه برای پاكسازی و سم زدایی كبد مفید است.

درمان مسمومیت غذایی
گفته می شود كه ریشه ی سبزی شنگ كوهی برای درمان مسمومیت غذایی مفید است.

درمان سرفه
شنگ صحرایی برای پاكسازی ریه ها و درمان خلط مفید بوده و خوردن مقدار كمی از آن به درمان سرفه كمك می كند.

عوارض و مضرات گیاه شنگ
تحقیقات نشان داده كه مصرف سبزی شنگ كوهی برای افراد مبتلا به بیماری های كلیوی مضر می باشد.